Kansas
Kansas (wymowa:/ˈkænzəs/) – stan w środkowej części Stanów Zjednoczonych.
| |||||
| |||||
| 34. stan od 29 stycznia 1861 | |||||
| |||||
| Dewiza: Ad astra per aspera | |||||
| Państwo |  Stany Zjednoczone
| ||||
| Stolica | Topeka | ||||
| Kod ISO 3166-2 | US-KS | ||||
| Gubernator | Laura Kelly (D) | ||||
| Powierzchnia | 213 100[1] km² | ||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
2 913 123[2] | ||||
| • gęstość | 12,7 os./km² | ||||
| Strefa czasowa | UTC-06:00 UTC-07:00 | ||||
| Języki urzędowe | angielski | ||||
Położenie na mapie USA
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Stany Zjednoczone
| |||||
Kansas na północy graniczy ze stanem Nebraska, na wschodzie ze stanem Missouri, na południu z Oklahomą, a na zachodzie z Kolorado.
Stan Kansas jest położony na Wielkich Równinach. Teren jest falisty, częściowo pagórkowaty.
Nazwa stanu pochodzi od nazwy miejscowego plemienia indiańskiego Kansa, tłumaczonej jako „ludzie południowego wiatru”.
HistoriaEdytuj
- 1541 – na terytorium dzisiejszego Kansas dotarła hiszpańska ekspedycja kierowana przez Francisco Vásqueza de Coronado.
- pierwsza połowa XVIII wieku – Kansas był częścią francuskiej Luizjany.
- 1762 – teren przeszedł pod panowanie Hiszpanii.
- 1800 – ponownie własnością Francji.
- 1803 – w wyniku zakupu Luizjany od Napoleona Bonapartego stał się częścią Stanów Zjednoczonych
- 1854–1858 – zbrojne starcia pomiędzy zwolennikami a przeciwnikami niewolnictwa, znane pod nazwą "krwawiący Kansas"
- 29 stycznia 1861 – Kansas został przyjęty do Unii (jako 34. stan)
GeografiaEdytuj
Jest w dwóch strefach czasowych: UTC-6:00 i 4 zachodnie hrabstwa w UTC-7:00.
- klimat: podzwrotnikowy suchy z dużymi różnicami temperatur między latem a zimą
- główne rzeki: Missouri, Kansas, Arkansas
- roślinność: preria
- liczba hrabstw: 105
| Lp. | Miasto | Ludność (2017) |
|---|---|---|
| 1 | Wichita | 390 591 |
| 2 | Overland Park | 191 278 |
| 3 | Kansas City | 152 938 |
| 4 | Olathe | 137 472 |
| 5 | Topeka | 126 587 |
| 6 | Lawrence | 96 892 |
| 7 | Shawnee | 65 513 |
| 8 | Manhattan | 54 832 |
| 9 | Lenexa | 53 553 |
| 10 | Salina | 46 994 |
DemografiaEdytuj
Spis ludności z roku 2010 stwierdza, że stan Kansas liczy 2 853 118 mieszkańców, co oznacza wzrost o 164 700 (6,1%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,6% populacji, 24,5% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 15,4% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,2% ludności stanu stanowią kobiety[4].
JęzykEdytuj
Najpowszechniej używanymi językami są[5]:
- język angielski – 89,48%,
- język hiszpański – 7,01%,
- język niemiecki – 0,53%.
Rasy i pochodzenieEdytuj
Według spisu z 2010 roku, 86,5% mieszkańców stanowiła ludność biała (75,9% nie licząc Latynosów), 6,2% to Afroamerykanie, 3,1% to Azjaci, 3% miało rasę mieszaną, 1,2% to rdzenna ludność Ameryki, 0,1% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 11,9% ludności stanu[4].
Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (25,5%), irlandzkiego (11,6%), meksykańskiego (9,5%), angielskiego (9,3%) i amerykańskiego (6,3%). Istnieją także duże grupy osób pochodzenia szkockiego, francuskiego, włoskiego, szwedzkiego, holenderskiego, polskiego i norweskiego[6].
ReligiaEdytuj
Dane z 2014 r.[7]:
- protestanci – 57%:
- baptyści – 11%,
- metodyści – 9%,
- bezdenominacyjni – 6%,
- luteranie – 5%,
- zielonoświątkowcy – 5%,
- pozostali – 21% (głównie: campbellici, kalwini, uświęceniowcy, mennonici, anglikanie i pietyści),
- brak religii – 20% (w tym: 3% agnostycy i 2% ateiści),
- katolicy – 18%,
- mormoni – 1%,
- pozostałe religie – 4% (w tym: świadkowie Jehowy, buddyści, muzułmanie, żydzi, prawosławni, hinduiści, bahaiści i unitarianie uniwersaliści[8]).
Symbole stanuEdytuj
- dewiza: ad astra per aspera (łac.) (do gwiazd przez ciernie)
- przydomek: Sunflower State
- symbole: słonecznik, topola amerykańska, świergotek
Przemysł i bogactwa naturalneEdytuj
- główne uprawy: pszenica, sorgo, kukurydza, lucerna
- hodowla: bydło domowe, trzoda chlewna, owce
- maszynowy
- przetwórstwo spożywcze
- wydobywczy (wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego)
- petrochemiczny
- lotniczy
UczelnieEdytuj
Sławni ludzieEdytuj
Dziki Bill Hickok, John Brown, Walter Chrysler, Dwight Eisenhower, Eminem, Janelle Monáe, Hattie McDaniel, Al Corley, Kendall Schmidt, Pat Metheny.
PrzypisyEdytuj
- ↑ State Area Measurements and Internal Point Coordinates (ang.). U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09].
- ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Kansas, www.census.gov [dostęp 2018-01-04] (ang.).
- ↑ Biggest US Cities By Population – Kansas, www.biggestuscities.com [dostęp 2019-01-21].
- ↑ a b U.S. Census Bureau QuickFacts: Kansas; UNITED STATES, www.census.gov [dostęp 2019-01-21] (ang.).
- ↑ Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-01-21].
- ↑ U.S. Census Bureau, 2016 American Community Survey 1-Year Estimates, factfinder.census.gov [dostęp 2019-01-21] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-21] (ang.).
- ↑ Adults in Kansas. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-01-15].
- ↑ State Membership Report. The ARDA. [dostęp 2019-01-15].
Linki zewnętrzneEdytuj
- State of Kansas
- Kansas Travel and Tourism Division
- Kansas State Historical Society
- Kansas State Databases – Annotated list of searchable databases produced by Kansas state agencies
- USGS real-time, geographic, and other scientific resources of Kansas
- Kansas Department of Transportation maps
- Cutler's History of Kansas
- Kansas Maps from the Perry-Castañeda Library map collection at the University of Texas