Pochwiak drobny
Pochwiak drobny (Volvariella hypopithys (Pers.) Singer) – gatunek grzybów z rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pochwiak drobny |
| Nazwa systematyczna | |
| Volvariella hypopithys (Fr.) Shaffer Mycologia 49(4): 572 (1957) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Volvariella, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1874 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus hypopithys. Obecną nazwę nadał mu w 1957 r. Jacob Christian Schäffer[1]. Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich[2]:
- Volvaria hypopithys (Fr.) P. Karst. 1879
- Volvaria media var. biloba (Massee) A. Pearson & Dennis 1948
- Volvariopsis plumulosa (Lasch) Maire, in Maire & Werne 1937
Polską nazwę nadała Alina Skirgiełło w 1999 r.[3]
Morfologia
edytujO średnicy 2–5 cm, początkowo półkulisty, później rozszerzający się, na koniec płaski, czasem z małą wypukłością lub wklęsłością na środku. Powierzchnia biała, na środku nieco różowawa, błyszcząca z promieniście łożonymi włókienkami o końcach łuseczkowato odstających. Brzeg wystający poza blaszki i nieco frędzlowaty[4].
Gęste, z blaszeczkami, wolne, brzuchate, o szerokości do 6 mm na środku, u młodych okazów kremowe, u starszych mięsistoróżowe. Krawędzie jaśniejsze[4].
Wysokość 2–5 cm, grubość 0,2–0,3 cm, walcowaty z rozszerzoną podstawą, kruchy, pełny, w środku włóknisty. Powierzchnia biała, w dolnej części brudnoochrowa, całkowicie omszona. Pochwa początkowo biała, potem nieco płowa, workowata, pękająca na 2–4 płaty[4].
- Miąższ
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 6–8 × 3,5–5 µm, o kształcie od elipsoidalnego do wydłużonego jajowatego. Cheilocystydy i pleurocystydy 40–140 × 10–35 µm, maczugowate, wrzecionowate lub butelkowate. Skórka kapelusza zbudowana cylindrycznych, septowanych, gładkościennych strzępek, których poszczególne komórki mają wymiary 50–70 × 5–30 µm i pozbawione są barwnika. Brak sprzążek[4].
- Gatunki podobne
Charakterystycznymi cechami pochwiaka drobnego jest omszenie całego trzonu, białawy kapelusz i dość szerokie zarodniki. Podobny jest pochwiak karłowaty (Volvariella pusilla), ale jest mniejszy i zawsze ma gładki trzon. Gatunki te różnią się także siedliskiem, ale nie jest to wystarczające dla prawidłowego oznaczenia gatunku[4].
Występowanie i siedlisko
edytujNajwięcej stanowisk podano w Europie i Ameryce Północnej, nieliczne także w Azji, Ameryce Południowej i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce Władysław Wojewoda w 2003 r. przytoczył 6 stanowisk[3]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status gatunku rzadkiego – potencjalnie zagrożonego z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach, na ich obrzeżach i na polanach, zwłaszcza w murawach bliźniczkowych. Owocniki zwykle od lipca do września[3]. Głównym siedliskiem są lasy oglaste, ale podawano jego występowanie także w lasach liściastych[4][8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-07-24] (ang.).
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2024-07-24] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 688, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Alina Skirgiełło, Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae), Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999, s. 61, ISBN 83-85444-66-1.
- ↑ Występowanie Volvariella hypopithys na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-07-25] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 70, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Aktualne stanowiska Volvariella hypopithys w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-07-25] (pol.).
- ↑ Volvariella hypopithys'' (Pers.) Singer [online], MushroomExpert [dostęp 2024-07-25] (ang.).