Posąg Ceres
Posąg Ceres (niderl. Standbeeld van de godin Ceres in een nis) – obraz malarza flamandzkiego Rubensa.
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
ok. 1615 |
| Medium | |
| Wymiary |
90,5 × 65,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Proweniencja edytuj
W 1760 roku obraz został sprzedany w Hadze za 1210 guldenów. Do Ermitażu trafił z Brukseli w 1768 roku, z kolekcji Carla de Cobena.
Tematyka obrazu edytuj
Obraz przedstawia rzymską boginię płodności Ceres, której składane są ofiary przez puttów. Dzieło ma głównie wyraz symboliczny, wyraża ideę jedności życia i sztuki oraz przeszłości i przyszłości – ukazane przez umieszczenie posągu w architektonicznym obramowaniu i składanych przed nim darów natury. Wesołe putta symbolizują „szczęśliwość narodów”[a]. Putta mają skrzydła ważki lub motyla, co miało symbolizować przemijający czas lub nieśmiertelność.
Analogie tematyczne edytuj
Rubens bardzo często wykorzystywał te same motywy do innych swoich dzieł. Równie często malowane przez niego postacie miały rysy twarzy żyjących mu współcześnie ludzi lub członów rodziny, w tym jego dzieci. Również motywy Posągu Ceres mają swoją analogiczną formę na obrazie Trzy Gracje adorujące Naturę[b]. Motyw girland występuje także na innych obrazach z tego okresu, takich jak Girlanda owoców i Madonna z girlandą, znajdujących się w Monachium oraz na obrazie Madonna z girlandą z Luwru. Girlandy są jedynym motywem na obrazie, który nie został namalowany przez Rubensa, lecz przez Fransa Snydersa (1579–1657)[c]. Sam posąg był prawdopodobnie wzorowany na starożytnej rzeźbie Demeter, znajdującej się w Galerii Borghese w Rzymie, a różniącej się od tej na obrazie jedynie brakiem prawej ręki.
Grupa puttów również ma swoje pierwowzory. Jeden z nich, stojący po lewej stronie prawie przodem do widza, jest wzorowany na rzeźbie fontannowej zwanej Chłopiec z gęsią. Drugi, stojący po prawej, jest podobny do często spotykanych rzeźb Chłopca z dzbanem. Według Rudolfa Oldenbourga, niemieckiego znawcy dzieł Rubensa, jeden z puttów znajdujących się na górze po lewej stronie, ma głowę uderzająco podobną do tej z obrazu Correggia Merkury pouczający Kupidyna w obecności Wenus (National Gallery w Londynie). Ta sama postać jest również podobna do portretu drugiego syna Rubensa – Nicolasa. Nisza, w której stoi Ceres, jest niemal identyczna z prawdziwą budowlą architektoniczną – z łukiem znajdującym się przed domem mistrza („Rubenshuis”, Antwerpia), a lampy znajdujące się na górze obrazu – z detalem pochodzącym z dachu tego samego domu.
Uwagi edytuj
- ↑ Przy tworzeniu karty tytułowej do książki Legatus F. de Marcelaera, Rubens powtórzył motyw roztańczonych puttów, które również znalazły się na obrazie Powitanie infanta Ferdynanda w Antwerpii. Ich symbolikę wyjaśnił osobiście właśnie tymi słowami. CDR 1887-1909. Codex Diplomaticus Rubenianus, VI, s. 200.
- ↑ Obraz z 1615–1616, olej na desce, 72 × 108 cm, Art Museum and Gallery, Glasgow.
- ↑ We wcześniejszych dokumentach galerii motywy te były przypisywane innemu malarzowi Janowi Breugelowi.
Bibliografia edytuj
- M. Warszawska Peter Paul Rubens wyd. Firma Księgarska Jacek i Krzysztof Olesiuk, Warszawa 2006 ISBN 83-7423-385-0.