Powłocznik różowy

Powłocznik różowy (Corticium roseum Pers.) – gatunek grzybów z rodziny powłocznikowatych (Corticiaceae).

Powłocznik różowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	powłocznikowce
Rodzina	powłocznikowate
Rodzaj	powłocznik
Gatunek	powłocznik różowy
Nazwa systematyczna
Corticium roseum Pers. Neues Mag. Bot. 1: 111 (1794)

Obraz mikroskopowy

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Corticium, Corticiaceae, Corticiales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum).

Po raz pierwszy opisał go Christiaan Hendrik Persoon na topoli osice w 1794 r. w Niemczech. Ma 10 synonimów, najpóźniej utworzony to Laeticorticium roseum (Pers.) Donk, 1956.

Franciszek Błoński w 1896 r. nadał mu nazwę nalotek różowy, Władysław Wojewoda w 2003 r. zmienił ją na powłocznik różowy.

Morfologia

Owocnik

Rozpostarty, o grubości 0,1–0,5 mm i mniej więcej kolistym kształcie. Powierzchnia różowoczerwona, z wiekiem blaknąca, czasami biaława od licznych kryształków inkrustujących strzępki hymenium. W eksykatach powierzchnia początkowo jest jasnoochrowoczerwona, potem ochrowa. Brzeg u młodych osobników strzępiasty, u starszych mało zróżnicowany. Konsystencja młodych, żywych osobników miękko błoniasta, starych, twarda. Hymenium przeważnie nierówne z niskimi guzkami i niskimi czopkami.

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki silnie rozgałęzione, w subikulum głównie poziome o pogrubionych ścianach. Subhymenium złożone z cienkościennych strzępek, podstawek w różnych stadiach rozwoju i licznych, inkrustowanych dendrohyfid (zwłaszcza w starych okazach). Cystyd brak. Dendrohyfidy liczne, bogato i nieregularnie rozgałęzione, tworzące w miejscach sterylnych warstwę okrywową, w miejscach płodnym penetrowane przez podstawki. Są inkrustowane kryształkami i ziarenkami, przeważnie szklistymi, ale często żółtawymi pod mikroskopem. Elipsoidalne lub kanciaste podstawki zaczynają się tworzyć jesienią. Późną wiosną rozwija się na nich rurkowata część metapodstawną o różnej długości, w zależności od położenia podstawki, ale najczęściej podstawka całkowita ma wymiary 40–60 (–70) × 5–7 µm, 4 sterygmy i sprzążkę bazalną. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, cienkościenne, nieamyloidalne 9–16 × 6–10 µm. Wysyp zarodników jasnoczerwony.

Występowanie

Powłocznik różowy występuje na wielu wyspach i na wszystkich kontynentach poza Antarktydą i Ameryką Południową. W Europie występuje na całym obszarze z wyjątkiem jej południowo-wschodniej części. W. Wojewoda przytacza liczne stanowiska w Polsce z uwagą, że jest to gatunek nieczęsty. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczony w nim jest do gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną.

Nadrzewny grzyb saprotroficzny występujący w liściastych lasach, zaroślach i ogrodach botanicznych na martwych pniach i konarach drzew i krzewów: olsza szara, brzoza, grab, leszczyna, topola, wierzba, buk, bez czarny, lilak pospolity. Najczęściej występuje na wierzbach i topoli osice, na martwych gałęziach na drzewie oraz na gałęziach i pniach leżących na ziemi, na tych ostatnich osiąga większe rozmiary niż na wiszących gałęziach. Często występuje razem z kisielnicą wierzbową Exidia recisa, powłocznicą wierzbową Peniophora violaceolivida i talerzykiem szkarłatnym Cytidia salicina.