Powiat Gnesen (niem. Landkreis Gnesen, Kreis Gnesen; pol. powiat gnieźnieński) – dawny powiat pruski (1793–1807 i 1815–1920). Siedzibą władz powiatu było miasto Gniezno (Gnesen).

Historia edytuj

Tereny dawnego powiatu po II rozbiorze Polski od 1793 do 1807 należały do pruskiej prowincji Prusy Południowe jako powiat Gnesen. Następnie (1807-1815) wszedł w skład Księstwa Warszawskiego. Ponownie w Prusach od 1815. 1 lipca 1816 przyłączono do niego część powiatu powidzkiego (z Trzemesznem, Witkowem, Powidzem i Mielżynem), która nie weszła ponownie w skład Prus. Od 1818 do 1918 (formalnie do 1920) w granicach rejencji bydgoskiej w Prowincji Poznańskiej. 1 października 1887 z południowo-wschodniej części powiatu o powierzchni 588 km² utworzono powiat Witkowo. 27 grudnia 1918 podczas powstania wielkopolskiego Polacy zajęli miasto i powiat Gniezno. Traktat wersalski usankcjonował ten stan rzeczy, włączając powiat do Polski.

Teren dawnego powiatu należy obecnie do Polski stanowiąc część województwa wielkopolskiego.

1 stycznia 1908 w skład powiatu wchodziły:

  • dwa miasta: Gniezno (Gnesen) i Kłecko (Kletzko)
  • 87 gmin
  • 53 obszary dworskie

Bibliografia edytuj