Providencia (wyspa)
Providencia (hiszp. Isla de Providencia, ang. Old Providence (Island), hist. ang. Providence (Island)[a]) – wyspa na Morzu Karaibskim, należąca do Kolumbii, część departamentu San Andrés i Providencia. Wyspa położona jest około 200 km na wschód od wybrzeża Nikaragui i około 700 km na północny zachód od kontynentalnej części Kolumbii[1]. Wyspa liczy 17 km² powierzchni i około 5000 mieszkańców (2020)[2].
.jpg) Krajobraz wyspy | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Departament | |
| Akwen | |
| Powierzchnia |
17 km² |
| Populacja (2020) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Kolumbii  | |
Położenie na mapie Morza Karaibskiego  | |
Położenie na mapie San Andrés i Providencia  | |
 13°21′00″N 81°22′30″W/13,350000 -81,375000
| |
Gospodarka wyspy opiera się w dużej mierze na rolnictwie, głównie na potrzeby własne, a w mniejszym stopniu na turystyce[2][1].
Mieszkańcy wyspy posługują się głównie lokalnym językiem kreolskim na bazie angielskiego[2].
Na wschodnim wybrzeżu znajduje się Park Narodowy Old Providence McBean Lagoon[3].
Historia
edytujWyspa znana była Europejczykom co najmniej od 1527 roku. W 1629 roku osiedlili się tu angielscy purytanie. Wcześniej osadę na wyspie założyli holenderscy korsarze. W 1633 roku na wyspę po raz pierwszy sprowadzeni zostali afrykańscy niewolnicy. W 1641 roku wyspa zajęta została przez Hiszpanów. W 1670 roku wyspę przejął pirat Henry Morgan, który uczynił z niej bazę wypadową do łupienia hiszpańskiej Panamy[4].
Wyspa znajdowała się poza kręgiem zainteresowania mocarstw kolonialnych do 1730 roku, kiedy to rozpoczął się kolejny napływ brytyjskich kolonistów. W 1789 roku wyspa ponownie przeszła na własność Hiszpanii. W 1818 roku, w okresie rewolucji w hiszpańskich koloniach w Ameryce, wyspę zdobył francuski korsarz Louis-Michel Aury[4]. Towarzyszący mu Agostino Codazzi wzniósł na wyspie twierdzę[5]. W 1822 roku za ich sprawą wyspa weszła w skład nowo powstałej republiki Wielkiej Kolumbii[4][5].
Providencia, podobnie jak inne wyspy departamentu San Andrés i Providencia, stanowi przedmiot sporu terytorialnego między Kolumbią a Nikaraguą pomimo podpisania w 1928 roku traktatu, który rozstrzygał go na korzyść tej pierwszej[2].
Uwagi
edytuj- ↑ Zarówno hiszpańska jak i angielska nazwa oznaczają „Wyspę Opatrzności”. Przymiotnika old („stara”) w angielskiej nazwie prawdopodobnie zaczęto używać w celu odróżnienia tej wyspy od New Providence na Bahamach[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b San Andrés y Providencia, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-09-15] (ang.).
- ↑ a b c d Shafik Meghji: Providencia: An island with a ‘sea of seven colours’. BBC Travel, 2020-10-15. [dostęp 2021-09-15]. (ang.).
- ↑ Parque Nacional Natural Old Providence McBean Lagoon [online], Parques Nacionales Naturales de Colombia [dostęp 2023-08-11] (hiszp.).
- ↑ a b c History. Old Providence & Santa Catalina. [dostęp 2021-09-15]. (ang.).
- ↑ a b Capitan de Navio Louis Aury, Procer. Geni.com. [dostęp 2021-09-15]. (ang.).
- ↑ John A. Holm, Geneviève Escure: Central American English. John Benjamins Publishing, 1983, s. 157. (ang.).