Przewłoccy herbu Przestrzał
Przewłoccy herbu Przestrzał – polska rodzina szlachecka i ziemiańska[1].
Nazwisko Przewłocki wywodzi się od wsi Przewłoka na Podlasiu. Pierwsze wzmianki o Przewłockich szlacheckiego pochodzenia pojawiają się pod koniec XV wieku. W XVI-XVIII w. obecni na Wołyniu i Podlasiu (herbarze[2][3] wymieniają m.in. Jakuba i Sebastiana z Przewłoki Przewłockich, ziemian podlaskich w 1575, oraz Andrzeja Przewłockiego, horodniczego krzemienieckiego w 1780). Po rozbiorach wylegitymowani ze szlachectwa w 1802 i później z herbem Przestrzał w Królestwie Polskim. W XIX wieku i 1. poł. XX wieku zamożne ziemiaństwo na Lubelszczyźnie i Podlasiu, skoligaceni z Koźmianami, Plater-Zyberkami, Hutten-Czapskimi, Żółtowskimi, Rostworowskimi oraz Czartoryskimi[4], posiadacze m.in. majątków Zimno, Wola Gałęzowska, Modliborzyce, Józefów, Mordy. Przedstawiciele rodziny żyją do dziś, zarówno w Polsce jak i na emigracji.
Rodzinę Przewłockich łączyły bliskie relacje z Towarzystwem Opieki nad Ociemniałymi i Zakładem dla Niewidomych w Laskach[5][6]; wielu jej członków jest pochowanych na związanym z Zakładem cmentarzu leśnym[7].
Przedstawiciele
edytuj- Klemens Przewłocki – polski działacz niepodległościowy, emigrant.
- Walerian Przewłocki – polski działacz niepodległościowy i społeczny, emigrant, przełożony generalny Zgromadzenia Zmartwychwstańców.
- Zofia z Koźmianów Przewłocka-Goniewska – działaczka społeczno–oświatowa, uczestniczka powstania styczniowego.
- Zofia z Przewłockich Kowerska – polska pisarka, nowelistka, krytyczka literacka.
- Konstanty Przewłocki – działacz gospodarczy, poseł do Rady Państwa Imperium Rosyjskiego.
- Józef Przewłocki – ziemianin, rotmistrz Wojska Polskiego.
- Marian Przewłocki – generał brygady Wojska Polskiego, uczestnik kampanii wrześniowej.
- Janusz Przewłocki – wydawca, kolekcjoner i bibliofil, działacz opozycji demokratycznej w PRL.
- Henryk M. Przewłocki - inżynier elektronik, współtwórca polskiego przemysłu półprzewodnikowego.
- Paweł Przewłocki - polski fizyk i socjolog, działacz społeczny.
Inne rodziny o tym nazwisku
edytujW XVIII wieku nazwisko Przewłocki razem z herbem Bodziec[8] bądź Brodzic otrzymała rodzina neoficka z Litwy[2] (potem wylegitymowana z herbem Szaszor). Uruski podaje, że istnieli również Przewłoccy h. Prus I[2]. Nazwisko to występowało również w rodzinach pochodzenia mieszczańskiego i chłopskiego.
Zobacz też
edytujLinki zewnętrzne
edytujBibliografia
edytuj- Maria Dębowczyk, Urszula Pytlak: Śladami Koźmianów, Przewłockich, Kowerskich. Bychawa: Bychawskie Towarzystwo Regionalne, 2003.
- Wokół pałacu i dworu. Z kolekcji Janusza Przewłockiego. Warszawa: Ośrodek Karta, 2009.
- Aleksandra Bellwon, Aleksei Rogozin, Ośrodek "Karta": Dom w Mordach: rodzina Przewłockich 1912-1944. Wyd. I. Warszawa: Ośrodek Karta, 2021. ISBN 978-83-66707-02-3. OCLC 1243353463.
Przypisy
edytuj- ↑ Rody i rodziny Mazowsza: Przewłoccy z Mordów, cz. 2 [online], Warszawa i Mazowsze - najnowsze wiadomości w RDC [dostęp 2022-06-18] (pol.).
- ↑ a b c Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 15, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1931, s. 27.
- ↑ Kasper Niesiecki, Jan Nepomucen Bobrowicz, Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J., t. 7, Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1841, s. 547.
- ↑ Janusz Przewłocki, syn Henryka i Karoliny z Hutten-Czapskich, poślubił w r. 1951 Elżbietę Czartoryską, córkę Romana i Teresy z Zamoyskich.
- ↑ Jacek Moskwa, Antoni Marylski i Laski, wyd. 1, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 1987, s. 201-203, ISBN 83-7006-090-0, OCLC 18225724 [dostęp 2022-06-18].
- ↑ Rody i rodziny Mazowsza: Przewłoccy z Mordów, cz. 1 [online], Warszawa i Mazowsze - najnowsze wiadomości w RDC [dostęp 2022-06-18] (pol.).
- ↑ Przedstawiciele znanych rodów pochowani na Cmentarzu zakładowym Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach [online], www.cmentarz-w-laskach.pl [dostęp 2022-06-18].
- ↑ Barbara Trelińska: Album armorum nobilium Regni Poloniae XV - XVIII saec. Herby nobilitacji i indygenatów XV - XVIII w.. Lublin: 2001, s. 490, 499-500.