Rada Trzech – kolegialny, niekonstytucyjny organ opozycyjny w stosunku do Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie z prerogatywami prezydenta (od 1956) istniejący w latach 1954–1972; opozycyjny wobec nielegalnej zdaniem członków rady prezydentury Augusta Zaleskiego[1].

Rada Trzech powstała w Londynie w czerwcu 1954 po odmowie przez Zaleskiego ustąpienia z urzędu Prezydenta RP na uchodźstwie po upływie określonej w art. 20 ust. 1 konstytucji kwietniowej 7-letniej kadencji. Działając w sprzeczności z zapisami konstytucyjnymi ogłosiła się ona za kolegialną głowę państwa polskiego. Z prawnego punktu widzenia rozłam ten oznaczał, że nie ma od tego momentu na emigracji żadnych polskich władz, które funkcjonują zgodnie z przepisami którejkolwiek z przedwojennych polskich konstytucji: marcowej lub kwietniowej[2]. W 1956 Tymczasowa Rada Jedności Narodowej, której w 1952 przekazano część dotychczasowych uprawnień prezydenckich, uchwaliła przekazanie Radzie Trzech prerogatyw prezydenta, a Egzekutywie Zjednoczenia Narodowego prerogatyw rządu. Rada Trzech rozwiązała się w kwietniu 1972 po śmierci Augusta Zaleskiego, uznając za prezydenta wskazanego przez niego na następcę Stanisława Ostrowskiego[3][4].

W oświadczeniu z 11 marca 1969 r., opublikowanym w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie stwierdził, że zgodnie z ustawą 4 lutego 1921 r. Order Odrodzenia Polski nadaje Prezydent RP, zaś powyższe prawo uzurpuje sobie Rada Trzech, przyznając odznaczenie pod nazwą Order Polonia Restituta[5].

Skład Rady Trzech[1] edytuj

Imię i nazwisko Zdjęcie Lata życia
1954-1955
Władysław Anders   11 sierpnia 189212 maja 1970
Tomasz Arciszewski   4 listopada 187720 listopada 1955
Edward Bernard Raczyński   19 grudnia 189130 lipca 1993
1956-1966
Władysław Anders   11 sierpnia 189212 maja 1970
Edward Bernard Raczyński   19 grudnia 189130 lipca 1993
Tadeusz Bór-Komorowski   1 czerwca 189524 sierpnia 1966
1966-1968
Władysław Anders   11 sierpnia 189212 maja 1970
Edward Bernard Raczyński   19 grudnia 189130 lipca 1993
Roman Odzierzyński   28 lutego 18929 lipca 1975
1968-1969
Władysław Anders   11 sierpnia 189212 maja 1970
Edward Bernard Raczyński   19 grudnia 189130 lipca 1993
Stanisław Mglej   4 maja 190014 października 1976
1969-1970
Władysław Anders   11 sierpnia 189212 maja 1970
Edward Bernard Raczyński   19 grudnia 189130 lipca 1993
Alfred Urbański   13 stycznia 189910 września 1983
1970-1972
Stanisław Kopański   19 maja 189523 marca 1976
Edward Bernard Raczyński   19 grudnia 189130 lipca 1993
Alfred Urbański   13 stycznia 189910 września 1983

Przypisy edytuj