Goździeniowiec drobny

(Przekierowano z Ramariopsis subtilis)

Goździeniowiec drobny (Ramariopsis subtilis (Pers.) R.H. Petersen) – gatunek grzybów należący do rodziny goździeńcowatych (Clavariaceae).

Goździeniowiec drobny
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

goździeńcowate

Rodzaj

Ramariopsis

Gatunek

goździeniowiec drobny

Nazwa systematyczna
Ramariopsis subtilis (Pers.) R.H. Petersen
Mycologia 70(3): 668 (1978)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ramariopsis, Clavariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1797 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Clavaria subtilis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Ronald H. Petersen w 1978 r.[1]

Synonimów ma ponad 20. Niektóre z nich[2]:

  • Clavaria dichotoma Godey 1878
  • Clavaria macropus Pers. 1797
  • Clavaria subtilis Pers. 1797
  • Clavaria subtilis Pers. 1797 var. subtilis
  • Clavaria subtilis var. tehovensis Velen. 1939
  • Clavulinopsis dichotoma Corner 1950
  • Clavulinopsis subtilis (Pers.) Corner 1950
  • Ramariopsis dichotoma (Corner) R.H. Petersen 1978
  • Ramariopsis macropus (Pers.) Paechn., in Kreisel 1987

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla synonimu Clavulinopsis subtilis. Franciszek Błoński używał nazwy goździeniec drobny dla synonimu Clavaria subtilis[3]. Po przeniesieniu tego gatunku do rodzaju Ramariopsis obydwie polskie nazwy stały się niespójne z nazwą naukową[1].

Morfologia

edytuj
Owocnik

Grzyb klawaroidalny o rozmiarach około 1–3 × 0,1–2 cm. Zazwyczaj jest rozgałęziony, ale czasami pojedynczy. Rozgałęzienia mają średnicę do 1 mm, cylindryczny trzon do 2 mm i wysokość 1–2 cm. Młode owocniki białe, starsze ciemniejsze – w kolorze od szarobiałego do beżowego. Podstawa owocnika z czasem brązowieje. Miąższ bez wyraźnego zapachu i smaku[4].

Cechy mikroskopowe

Hymenium szarozielone, ciemniejące pod działaniem FeSo4. Strzępki w kontekście o średnicy do 13 μm, zasadniczo równolegle do siebie, ale z rozgałęzieniami i zespoleniami. Sprzążki liczne. Strzępki w części rdzeniowej bezbarwne do bladożółtych, często o lekko pogrubionych ściankach, zwłaszcza w kierunku podstawy owocnika. Strzępki w subhymenium o średnicy do 4 μm, cienkościenne, kręte, ze sprzążkami i tworzące podstawki w klastrach. Zazwyczaj zawierają bladożółtawe wakuole lub krople. Podstawki 4-sterygmowe, o rozmiarach 25–45 × 3,6–5.5 μm ze sprzążkami, pigmentowane blado żółtawymi kroplami w cytoplazmie. Sterylne elementy hymenium zbudowane z niezróżnicowanej pseudoparenchymy w postaci wąskich, prostych strzępek o średnicy, 5–20 μm wystających ponad hymenium. Zarodniki 4,2–6,3 × 3,0–4,5 (–5,6) μm, prawie kuliste do jajowatych, gładkie, cienkościenne, z jedną gutulą, z widocznym stożkowym dzióbkiem o długości 0,5–1,5 μm[5].

Gatunki podobne

Bardzo podobny jest koralownik białawy Ramariopsis kunzei. Utworzenie gatunku Ramariopsis subtilis otworzyło pole do dyskusji nad taksonomią gatunków w rodzinie goździeńcowatych (Clavariaceae). Różnica między gatunkami R. subtilis i R. minutula jest subtelna i mało jasna. Podobne zastrzeżenia dotyczą niektórych drobnych gatunków z rodzaju Clavulinopsis (C. constans, C. pogonati, C. vernalis)[5].

Występowanie i siedlisko

edytuj

W Polsce gatunek bardzo rzadki. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano jedno tylko stanowisko, i to historyczne (F. Błoński w Gołoszycach, 1902 r.)[3]. Wynika to prawdopodobnie nie tylko z drobnych rozmiarów tego gatunku, ale także z nieodróżniania go od bardzo podobnego koralownika białawego (Ramariopsis kunzei)[5]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Danii, Holandii i Szwecji[3].

Rośnie na żyznych glebach, na suchych łąkach lub w lasach. Jest niezbyt częsty i trudny do zaobserwowania ze względu na małe rozmiary[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2018-12-06] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2017-12-26].
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 117, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b L. Hansen, H. Knudsen, Nordic Macromycetes vol. 3. Heterobasidioid, Aphyllophoroid and Gasteromycetoid Basidiomycetes, Kopenhaga: Nordsvamp, 1997.
  5. a b c Ramariopsis subtilis [online], Mycobank [dostęp 2018-12-06].