Raszid al-Ghannuszi
Raszid al-Ghannuszi (arab. راشد الغنوشي; ur. 22 czerwca 1941 w Al-Hammie) – tunezyjski polityk, umiarkowany działacz islamistyczny, założyciel Partii Odrodzenia i przewodniczący parlamentu w latach 2019–2021.
.jpg) Raszid al-Ghannuszi w 2017 roku | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Przewodniczący Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych | |
| Okres |
od 13 listopada 2019 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca |
wakat |
Wczesne życie i edukacja edytuj
Urodził się 22 czerwca 1941 roku w Al-Hammie, w wilajecie Kabis. Kształcił się w Damaszku i na Sorbonie[2]. Uzyskał wykształcenie teologiczne i agronomistyczne[3].
Wczesna działalność opozycyjna edytuj
W 1981 roku założył Ruch Orientacji Muzułmańskiej[2]. Za swoją działalność polityczną był więziony w latach 1981–1984 i 1987–1988[2]. Kształcił się w Damaszku i na Sorbonie[2]. W więzieniu napisał książkę "Wolności publiczne w państwie muzułmańskim"[2]. W latach 1988–1989 jego ruch został przekształcony w partię polityczną Ruch Odrodzenia[2], znaną też jako Partia Odrodzenia[3].
Emigracja edytuj
Początkowo Partia Odrodzenia była tolerowana przez prezydenta Tunezji Zajn al-Abidina ibn Alego, sprawującego rządy autorytarne[3]. Gdy Partia Odrodzenia zdobyła 17% głosów w wyborach generalnych w Tunezji w 1989 roku, zarządzono delegalizację islamskiego ruchu, a jego przywódców zaczęto aresztować[3]. W związku z tym Gannuszi udał się na emigrację najpierw do Algierii, a później do Wielkiej Brytanii[2].
W 1991 roku w Tunezji skazano go zaocznie na karę dożywotniego więzienia[3]. Wyrok został powtórzony w 1999 roku[2].
Powrót do Tunezji edytuj
W czasie arabskiej wiosny, w związku z trwającymi od grudnia 2010 roku w Tunezji zamieszkami antyrządowymi przeciw bezrobociu i złym warunkom życia, władze ogłosiły 14 stycznia 2011 roku wprowadzenie stanu wyjątkowego[3]. Tego samego dnia dotychczasowy prezydent kraju Zajn al-Abidin ibn Ali, sprawujący to stanowisko od 23 lat, rozwiązał rząd i opuścił kraj, udając się do Arabii Saudyjskiej[3]. Rząd tymczasowy wprowadził amnestię, którą objęty został między innymi Raszid al-Ghannuszi[3].
W styczniu 2011 roku powrócił z emigracji[3]. Agencja Reutera doniosła, że gdy wylądował w Tunisie tysiące ludzi zgromadziło się na międzynarodowym lotnisku, żeby go powitać. Skandowano Allah Akbar! i zaintonowano hymn narodowy[3].
Al-Ghannuszi wrócił do czynnej polityki i pozostał przewodniczącym Partii Odrodzenia[4]. W wyborach generalnych w 2011 roku jego partia zdobyła 37,04% głosów, zdobywając najwięcej miejsc w parlamencie, co umożliwiło jej utworzenie rządu[4]. W 2014 roku rząd uchwalił nową konstytucję i oddał władzę bezpartyjnemu premierowi Mahdiemu Dżumie[5]. W wyborach generalnych w 2014 roku Partia Odrodzenia zajęła drugie miejsce, ustępując ugrupowaniu Wezwanie Tunezji[6].
W wyborach generalnych w 2019 roku Partii Odrodzenia ponownie zyskała najwięcej miejsc w parlamencie, a 13 listopada Al-Ghannuszi został wybrany na przewodniczącego parlamentu[7]. W czasie pełnienia przez niego urzędu, w jego partii miał miejsce rozłam[8]. Wzywany do ustąpienia ze stanowiska przez swoje środowisko zareagował rozwiązaniem komitetu wykonawczego partii[8]. W związku z tym 25 września z partii wystąpiło 113 działaczy, w tym były minister zdrowia Abd al-Latif al-Makki i były minister praw człowieka Samir Dilu[8].
25 lipca 2021 roku parlament został zawieszony decyzją prezydenta Kajsa Su’ajjida w związku protestami i zamieszkami, będącymi odpowiedzią na kryzys finansowy i słabą reakcję rządu na pandemię COVID-19[9]. Raszid al-Ghannuszi w wywiadzie dla Agence France-Presse oskarżył prezydenta o zapędy autorytarne, nazwał jego decyzję krokiem wstecz dla Tunezji i wezwał obywateli do pokojowej walki[8].
Poglądy edytuj
Deklaruje się jako zwolennik umiarkowanego islamu i otwarcie sprzeciwia się ekstremizmowi[3]. Opowiada się za demokracją muzułmańską opartą na szurze, równouprawnieniem kobiet, gospodarką rynkową i islamem jako pełnym projektem cywilizacyjnym, różnym od chrześcijaństwa[2]. Początkowo był zaangażowany w ruchy salafickie i opowiadał się przeciwko okcydentalizacji Tunezji[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Abdelfattah Mourou in interview: Ghannouchi should step down | [online], AW [dostęp 2022-09-16] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Ghannuszi, al- Raszid, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-09-15].
- ↑ a b c d e f g h i j k Szef tunezyjskiej Partii Odrodzenia wrócił po 20 lat wygnania [online], www.gazetaprawna.pl, 30 stycznia 2011 [dostęp 2022-09-16] (pol.).
- ↑ a b Antonio Navarro Amuedo, Túnez: el inevitable regreso de la autocracia [online], Nius Diario, 18 lipca 2022 [dostęp 2022-09-16] (hiszp.).
- ↑ Tunisia assembly passes new constitution, „BBC News”, 27 stycznia 2014 [dostęp 2022-09-16] (ang.).
- ↑ Main secular party takes most seats in new Tunisia parliament [online], France 24, 30 października 2014 [dostęp 2022-09-16] (ang.).
- ↑ Wednesday, November 13, 2019 - France 24 Africa archives: all articles, shows and videos [online], France 24 [dostęp 2022-09-16] (ang.).
- ↑ a b c d Szefowa rządu na trudne czasy [online], Przegląd, 18 października 2021 [dostęp 2022-09-16] (pol.).
- ↑ Tunisian president sacks PM, suspends parliament after violent protests [online], France 24, 25 lipca 2021 [dostęp 2022-09-16] (ang.).