Robert Woodrow Wilson
Robert Woodrow Wilson (ur. 10 stycznia 1936 w Houston[1]) – amerykański astronom, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie mikrofalowego promieniowania tła. Nagrodę Nobla otrzymał w roku 1978 wraz z Arnem Penziasem[2]. W 1970 roku wraz z zespołem jako pierwszy odkrył linie widmowe tlenku węgla CO w dziewięciu źródłach galaktycznych, w tym w Mgławicy Oriona.
_(cropped).jpg) Wilson w 2016 | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Specjalność: fizyka, astronomia | |
| Alma Mater | |
| Nagrody | |
Życie i praca
edytujUkończył Lamar High School w River Oaks w Houston i studiował na Uniwersytecie Rice’a, również w Houston, gdzie został wprowadzony do społeczeństwa Phi Beta Kappa. W 1962 roku uzyskał doktorat z fizyki w California Institute of Technology[3].
W latach 1963–1976 pracował w Bell Laboratories w Holmdel, New Jersey. W 1976 został kierownikiem działu badań w Bell’s Radio Physics Research Department. W 1994 roku rozpoczął pracę w Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics.
W 1979 został członkiem Amerykańskiej Narodowej Akademii Nauk[3].
Osiągnięcia naukowe
edytujRazem z Arnem Penziasem odkrył mikrofalowe promieniowanie tła, nazywane też reliktowym. Jego istnienie przewidzieli teoretycznie:
- George Gamow (wraz z Ralphem Alpherem i Robertem Hermanem pod koniec lat 40.; odkrycie to zostało jednak zapomniane);
- niezależnie w latach 60. XX wieku, radziecki kosmolog Jakow Zeldowicz oraz Amerykanin Robert H. Dicke.
Odkrycia dokonano podczas prób nowej anteny Holmdel Horn Antenna – przeznaczonej do zastosowań komercjalnych. Odkrywcy interpretowali dochodzący z zewnątrz szum jako wynikający z samej konstrukcji anteny, posunęli się nawet do czyszczenia anteny z odchodów gołębi jako potencjalnego źródła szumu. Przypadkiem o ich kłopotach dowiedział się Dicke, który odwiedził naukowców i prawidłowo zinterpretował naturę szumu, którego obecność przewidział teoretycznie.
W 1970 roku wraz z zespołem, którym kierował, dokonał odkrycia linii widmowych tlenku węgla CO[4] w dziewięciu źródłach galaktycznych, w tym w Mgławicy Oriona. Obserwacje linii widmowych CO stały się standardową metodą śledzenia chłodnego molekularnego gazu międzygwiezdnego, a wykrycie CO było znaczącym wydarzeniem dla radioastronomii milimetrowej i submilimetrowej.
Kontrowersje wokół przyznania nagrody Nobla
edytujPrzyznanie Wilsonowi wraz z Arnem Penziasem Nagrody Nobla wzbudziło kontrowersje w środowisku naukowym. Wskazywano, że nagrodę powinien dostać też Robert Dicke, który teoretycznie przewidział istnienie promieniowania reliktowego i dokonał jego identyfikacji na miejscu odkrycia w Holmdel Township.
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- Medal Henry’ego Drapera (1977) – z Arnem Penziasem
- Herschel Medal (1977)[5] – z Arnem Penziasem
- Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki (1978) z Arnem Penziasem i Piotrem Kapicą
- Nagroda Karla Jansky’ego (1984)[6]
- Vainu Bappu Memorial Award, Indyjska Narodowa Akademia Nauk (1990)[7]
Działalność publiczna
edytujW 2016 roku podpisał list wzywający Greenpeace, Organizację Narodów Zjednoczonych i rządy na całym świecie do zaprzestania walki z organizmami zmodyfikowanymi genetycznie (GMO)[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Wilson Robert Woodrow, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-12].
- ↑ Cosmic Microwave Background (CMB) radiation [online], www.esa.int [dostęp 2020-07-16] (ang.).
- ↑ a b Robert Woodrow Wilson, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).
- ↑ R.W. Wilson, K.B. Jefferts, A.A. Penzias, Carbon Monoxide in the Orion Nebula, „The Astrophysical Journal”, 161, 1970, L43, DOI: 10.1086/180567, ISSN 0004-637X [dostęp 2020-07-16] (ang.).
- ↑ Nagroda Royal Astronomical Socjety.
- ↑ Nagroda przyznawana przez National Radio Astronomy Observatory w Stanach Zjednoczonych.
- ↑ INSA :: Awards Recipients [online], insaindia.res.in [dostęp 2020-07-16].
- ↑ Laureates Supporting Precision Agriculture (GMOs) | Support Precision Agriculture [online], www.supportprecisionagriculture.org [dostęp 2020-07-16].