Rogatka Bródnowska
Rogatka Bródnowska – rogatka (pawilon rogatkowy) znajdujący się przy ul. 11 listopada 68, róg ul. Szwedzkiej, przy wiadukcie z linią kolejowa nr 9, w dzielnicy Praga-Północ w Warszawie. Podczas II wojny światowej siedziba radzieckiego Wojskowego Trybunału Wojennego i radzieckiej prokuratury.
 nr rej. A-903 z 5.03.2010[1]
| |
 Budynek od strony ulicy Starzyńskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. 11 listopada 68, 03-445 Warszawa |
| Typ budynku | |
| Architekt | |
| Kondygnacje |
1 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°16′01,32″N 21°02′17,05″E/52,267033 21,038069
| |
Opis edytuj
Budynek powstał według projektu Wiktora Junoszy-Piotrowskiego[2].
Budynek pełnił funkcję rogatki przy drodze prowadzącej na Bródno, a zarazem wartowni kontrolującej pobliski trakt kolejowy. Podczas okupacji niemieckiej podczas I wojny światowej, Niemcy zorganizowali w nim mieszkania a na posesji działał miejski skład kamienia brukowego na potrzeby dynamicznie rozwijającej się wówczas dzielnicy.
Pod koniec II wojny światowej, po zajęciu prawobrzeżnej Warszawy w 1944 roku przez Armię Czerwoną, NKWD zorganizowała w budynku Wojskowy Trybunał Wojenny. Rezydowała tu również sowiecka prokuratura działająca w trybie doraźnym. Położona obok, przy ulicy 11 listopada 66 kamienica, pełniła rolę obiektu śledczego, w którym funkcjonariusze NKWD lub Smiersza prowadzili przesłuchania[3]. Skazanych przed egzekucjami przetrzymywano w piwnicach budynku przy ul. Strzeleckiej 8. Rozstrzeliwanych zaś grzebano u podnóża pobliskiego nasypu kolejowego[2][4][5].
W 2010 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków[1].
Dom jest niezamieszkany, podobnie jak związana z jego historią sąsiednia nr 66. Materialnym upamiętnieniem zbrodniczej działalności Sowietów w tym miejscu jest odsłonięta w 2013 roku tablica pamiątkowa, znajdująca się pomiędzy oknami na fasadzie z głównym wejściem. Rogatka stała się stałym punktem podczas społecznych obchodów Dnia Żołnierzy Wyklętych – 1 marca[6].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 września 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 17. [dostęp 2023-01-22].
- ↑ a b Tabliczka #279 [online], armiakrajowa.org.pl [dostęp 2021-03-06].
- ↑ Tomasz Łabuszewski (red. nauk.): Śladami zbrodni. Przewodnik po miejscach represji komunistycznych lat 1944−1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2012, s. 248. ISBN 978-83-7629-380-6.
- ↑ Gdzie NKWD i UB katowało polskich żołnierzy [online], www.rp.pl [dostęp 2021-03-06] (pol.).
- ↑ IPN-KŚZpNP, Warszawa- Placówka NKWD [online], Śladami zbrodni [dostęp 2021-03-06] (pol.).
- ↑ Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie [online], www.muzeumwp.pl [dostęp 2021-03-06].