Słodkokwiat
Słodkokwiat[4], hedypnois[5] (Hedypnois Mill.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Obejmuje 4 gatunki[6]. Zasięg rodzaju obejmuje Wyspy Kanaryjskie, Maderę, basen Morza Śródziemnego i południowo-zachodnią Azję po Iran na wschodzie[6]. Najszerszy areał występowania ma słodkokwiat francuski H. rhagadioloides i ten gatunek też został szeroko rozprzestrzeniony poza naturalnym zasięgiem – rośnie w Europie Zachodniej i Środkowej, na południu Stanów Zjednoczonych, w Urugwaju, w Południowej Afryce oraz w Australii[6]. Występuje także w Polsce jako gatunek przejściowo zawlekany, przy czym wymieniany jest pod różnymi nazwami synonimicznymi[4][5].
 Słodkokwiat francuski | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj |
słodkokwiat |
| Nazwa systematyczna | |
| Hedypnois P. Miller Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
H. vulgaris Jaume Saint-Hilaire[3] | |
Rośliny suchych siedlisk, wydm, nieużytków, gruntów uprawianych i odłogowanych, przydroży, garigu[7].
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Rośliny roczne, owłosione[8] o łodydze ulistnionej[9], rzadko rozgałęziającej się, płożącej lub podnoszącej się[7] lub z koszyczkiem na głąbiku wyrastającym z rozety przyziemnej[10].
- Liście
- Rozmieszczone skrętolegle wzdłuż pędu lub skupione w rozecie przyziemnej. Blaszki całobrzegie do ząbkowanych i pierzasto wcinanych[10].
- Kwiaty
- Skupione w pojedynczy, szczytowy koszyczek, zwykle na długiej i bezlistnej szypule. Okrywy dzwonkowate, z listkami w dwóch rzędach, przy czym zewnętrzne są mniejsze, a wewnętrzne większe, łódeczkowate, powiększające się w czasie owocowania[10]. Dno kwiatostanu nagie – bez plewinek i włosków. Wszystkie kwiaty języczkowe, żółte[8].
- Owoce
- Niełupki wydłużone, wygięte i żeberkowane. Zewnętrzne otulane są listkami okrywy, podczas gdy wewnętrzne swobodnie wypadają po dojrzeniu. Owoce zewnętrzne mają puch kielichowy zredukowany do postaci koronki na szczycie owocu, natomiast na owocach wewnętrznych ma on postać kilku szorstkich ości[8]. Owoce są bez dzióbka[9].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna
Rodzaj z podplemienia Hypochaeridinae, plemienia Cichorieae z podrodziny Cichorioideae z rodziny astrowatych Asteraceae[11]. Gatunek H. rhagadioloides jest bardzo zmienny[7], czego efektem jest opisanie go pod wieloma nazwami[6]. Analizy molekularne wykazały, że rodzaj najwyraźniej jest zagnieżdżony w obrębie wąsko ujmowanego rodzaju brodawnik Leontodon, czyniąc z niego takson parafiletyczny. W tej sytuacji zaproponowano włączenie gatunków tu zaliczanych do Leontodon[12].
- Wykaz gatunków[6]
- Hedypnois arenaria DC.
- Hedypnois arenicola Sennen & Mauricio
- Hedypnois caspica Hornem.
- Hedypnois rhagadioloides (L.) F.W.Schmidt – słodkokwiat francuski, s. cypryjski[4], hedypnois montpelierski[5]
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-08-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-08-20] (ang.).
- ↑ a b Hedypnois P. Miller. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-08-20].
- ↑ a b c Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 91, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b c Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 94. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b c d e Hedypnois Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-08-20].
- ↑ a b c Marjorie Blamey, Christopher Grey-Wilson, Wild flowers of the Mediterranean, London: A & C Black, 2004, s. 461, ISBN 0-7136-7015-0, OCLC 56888046.
- ↑ a b c J.W. Kadereit, Charles Jeffrey (red.), Flowering plants. Eudicots: Asterales, Berlin: Springer, 2007, s. 1968, ISBN 978-3-540-31051-8, OCLC 184984805.
- ↑ a b Clive Stace: New Flora of the British Isles. Cambridge University Press, 2010, s. 703. ISBN 978-0-521-70772-5.
- ↑ a b c Loutfy Boulos: Flora of Egypt: Verbenaceae-Compositae, Tom 3. Al Hadara Pub., 1999, s. 272. ISBN 977-5429-25-0.
- ↑ Genus Hedypnois Mill.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-08-20].
- ↑ Neela Enke, Birgit Gemeinholzer, Christian Zidorn. Molecular and phytochemical systematics of the subtribe Hypochaeridinae (Asteraceae, Cichorieae). „Organisms Diversity & Evolution”. 12, s. 1–16, 2012.