Wikipedia

Salt River (Arizona)

Salt River (język o’odham: Onk Akimel, język Yavapai: ʼHakanyacha) – rzeka w Stanach Zjednoczonych, przepływająca przez Arizonę, największy dopływ rzeki Gila River[3].

Salt River
ilustracja
Kontynent

Ameryka Północna

Państwo

 Stany Zjednoczone

Lokalizacja

Stan Arizona

Rzeka
Długość 320 km
Powierzchnia zlewni

15 487,5 km²

Średni przepływ

24,97[1] m³/s Roosevelt Dam, Arizona

Źródło
Miejsce Forks Butte, White Mountains[2]
Wysokość

3475

Współrzędne

33°44′20,2″N 110°13′32,4″W/33,738940 -110,225657

Ujście
Recypient Gila River
Miejsce

Phoenix[2]

Wysokość

283

Współrzędne

33°22′52,2″N 112°18′46,6″W/33,381155 -112,312933

Mapa
Mapa rzeki
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, po lewej znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons

Długość Salt River to 322 kilometry (200 mil), a powierzchnia dorzecza wynosi blisko 15,5 tys. km²[4]. Za początek rzeki uznaje się połączenie strumieni White River i Black River w górach White Mountains na terenie Fort Apache Indian Reservation w hrabstwie Gila[4][2].

Kanion w górnym biegu Salt River

Angielska nazwa rzeki Salt River (pol. Rzeka Słona) wzięła się od słonawego posmaku jej wody. Sól pochodzi ze znajdujących się w górnym jej biegu słonych źródeł i złóż solnych, przez które rzeka przepływa. Ze złóż tych Apacze tradycyjnie pozyskiwali sól.; obecnie znajdują się one na terytorium ich rezerwatu. Inne nazwy to Rio Asuncion (od jej prawdopodobnego europejskiego odkrywcy, brata Juana de la Asuncion) i Rio Azul lub Blau Fluss (Rzeka Niebieska, odpowiednio po hiszpańsku lub niemiecku[5].

Według badań z lat 1960. złoża soli nie przedstawiały wartości komercyjnej, choć mogły być lokalnie wykorzystywane, w szczególności dla bydła. Próby przemysłowego wydobycia z lat 1870. nie powiodły się, bo sól miała być wykorzystana w przetwórstwie rud srebra, których kopalnie upadły. Słone źródła w okolicach Salt Banks, głównego obszaru solnego, mają zasolenie ok. 1-1,3%, a łączna ilość rozpuszczonych minerałów, głównie sodu, spływająca z ich wodą do rzeki wynosi ok. 140 ton dziennie (ok. 50 tys. ton rocznie)[6].

W trzech jeziorach wykryto martwe ryby w 2022, prawdopodobnie przyczyną były złotowiciowce[7] .

Turystyka i rekreacja edytuj

Rzeka w górnym biegu tworzy głęboki kanion o ścianach wysokich na 200-390 metrów[8]. Znaczny spadek wody w tej części (ponad 6 m na milę) oraz widowiskowe otoczenie sprawiły, iż rzeka stała się popularnym miejscem do organizacji 1-3-dniowych spływów, charakteryzujących się dużym stopniem trudności (rafting)[9][10]. W spokojniejszych częściach rzeki oraz po zbiornikach wodnych urządzane są spływy kajakowe[11].

Największym sztucznym zbiornikiem na rzece jest Jezioro Roosevelta, zajmujące powierzchnię około 85 km²[12]. Duże zbiorniki są także popularnym miejscem uprawiania żeglarstwa i innych sportów wodnych i znajdują się na nich mariny[13][14].

 
Tama na rzece i Theodore Roosevelt Lake

Pobór wody edytuj

W środkowym i dolnym biegu rzeki zbudowano cztery zbiorniki retencyjne, których tamy wzniesiono w ramach projektu Salt River Project Agricultural Improvement and Power District, zainicjowanego w 1903 roku przez prezydenta Theodore’a Roosevelta[15]. Na rzece zbudowano Zaporę Roosevelta (Theodore Roosevelt Dam), tworzącą Jezioro Roosevelta, tamę Horse Mesa Dam, tworzącą jezioro Apache, tamę Mormon Flat Dam, tworzącą jezioro Canyon (Canyon Lake), oraz tamę Stewart Mountain Dam, która utworzyła jezioro Saguaro (Saguaro Lake)[4][16]. Woda wykorzystywana jest do celów rolniczych oraz do zaopatrzenia mieszkańców metropolii Phoenix[4].

Ilość przepływającej wody charakteryzuje się znacznymi rocznymi wahaniami z minimum przypadającym na miesiące maj-czerwiec oraz maksimum w miesiącach lipiec-wrzesień[1]. Różnice pomiędzy miesięcznym minimum a maksimum wynoszą ponad 3000%. Ze względu na duży pobór wody jej średnioroczny przepływ przy ujściu rzeki jest mniejszy niż w jej środkowym biegu i wynosi w Phoenix 5,7 m³/s wobec 25 m³/s w pobliżu Roosevelt Dam[17][1].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Water-Data Raport, Salt River near Roosevelt, AZ. National Water Information System: Web Interface. [dostęp 2016-11-15]. (ang.).
  2. ↑ a b c Feature Detail Report for: Salt River. The Geographic Names Information System (GNIS), U.S. Department of the Interior. [dostęp 2016-11-15]. (ang.).
  3. ↑ Rio Salado Oeste Salt River-Phoenix, Arizona. US Army Corps of Engineers, 1982. [dostęp 2016-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-15)]. (ang.).
  4. ↑ a b c d Salt River, Securing Arizona’s water future. Arizona Department of Water Resources. [dostęp 2016-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-18)]. (ang.).
  5. ↑ Will Croft Barnes: Arizona Place Names. Tucson: University of Arizona Press, 1988, s. 379.
  6. ↑ Richard T. Moore: Mineral Deposits of the Fort Apache Indian Reservation, Arizona. Tucson: University of Arizona, 1968, s. 54.
  7. ↑ Golden alga-caused fish kills confirmed at Saguaro, Canyon and Apache lakes
  8. ↑ Salt River Canyon Wilderness Area. Forest Service, United States Department of Agriculture. [dostęp 2016-11-15]. (ang.).
  9. ↑ Salt River Rafting. [dostęp 2016-11-15]. (ang.).
  10. ↑ Salt River Rafting Trips & Prices near Phoenix, AZ. [dostęp 2016-11-16]. (ang.).
  11. ↑ Kayaking on the Salt River & Saguaro Lake. [dostęp 2016-11-16]. (ang.).
  12. ↑ Roosevelt Lake Arizona. Arizona Tourist Vacation Planning Guide. [dostęp 2016-11-15]. (ang.).
  13. ↑ Arizona's Boating Paradise!, Roosevelt Lake Marina. [dostęp 2016-11-16]. (ang.).
  14. ↑ Saguaro Lake Marina. [dostęp 2016-11-16]. (ang.).
  15. ↑ A History of the Salt River Project. [dostęp 2016-11-16]. (ang.).
  16. ↑ Dams and reservoirs managed by SRP. Salt River Project. [dostęp 2016-11-16]. (ang.).
  17. ↑ Water-Data Raport, Salt River near Phoenix, AZ. National Water Information System: Web Interface. [dostęp 2016-11-15]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Salt_River_(Arizona)&oldid=73160374”