Samuel Agnon

	Samuel Agnon; Samuel Jozef Czaczkes
	Samuel Agnon; Samuel Jozef Czaczkes
Data i miejsce urodzenia	17 lipca 1888 ; Buczacz
Data i miejsce śmierci	17 lutego 1970 ; Jerozolima
Narodowość	żydowska
Język	jidysz, hebrajski
	Ważne dzieła
	Gość na noc
	Multimedia w Wikimedia Commons

Samuel Josef Agnon (właśc. Szmuel Josef Czaczkes) (ur. 17 lipca 1888^[1] w Buczaczu^[a], zm. 17 lutego 1970 w pobliżu Tel Awiwu^[1]) – izraelski prozaik hebrajski i badacz tradycji^[1]. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1966. Autor powieści i opowiadań obrazujących środowisko chasydzkie na przełomie XIX i XX wieku.

ŻyciorysEdytuj

Wychowywał się w rodzinie mocno związanej z żydowską tradycją. Samouk; od trzeciego do dziewiątego roku życia uczył się w trzech chederach, między innymi u swego ojca. Studiował język niemiecki i Talmud u prywatnych nauczycieli, a literaturę chasydzką w synagodze chasydów czortkowskich. Czytał literaturę galicyjskich Żydów oświeconych, później także dzieła niemieckie i skandynawskie, co było rezultatem opowiadań matki o tejże literaturze zasłyszanych w młodości. W 1907 roku^[1] jako jeden z pionierów wyemigrował z Galicji (w ówczesnych Austro-Węgrzech) do Palestyny i osiadł w Jaffie. W latach 1913–1924 przebywał w Niemczech (od 1914 w Berlinie^[1]). Powrócił do Palestyny w 1924 roku^[1]. W 1929 podczas arabskich rozruchów w Jerozolimie zniszczono jego bibliotekę. W roku 1966 wraz z Nelly Sachs otrzymał literacką nagrodę Nobla^[1].

TwórczośćEdytuj

Zaczął pisać w wieku ośmiu lat; początkowo w języku jidysz, a od momentu osiedlenia w Palestynie po hebrajsku. Początkowo jego prace opisywały ludzi i tradycje, później Izrael^[1]. Jego najbardziej znanym utworem w jidysz jest Tojtn-tanc (Taniec śmierci). W Palestynie zadebiutował napisanymi już po hebrajsku opowiadaniami: Agunot (Porzucone żony) i Wehaja heakow lemiszor (Krzywe stanie się prostym). W czasie pobytu w Niemczech, wraz z Martinem Buberem, zamierzał wydać chasydzkie opowiadania; część z nich wydali w zbiorze Polin. Źródła twórczości Agnona to: dzieje Żydów w Galicji i jego źródła, współczesna literatura hebrajska i nauka o judaizmie, literatura i kultura niemiecka oraz inna literatura europejska. W późniejszym okresie poruszał tematy, którymi żyli osiedleńcy w Palestynie. W nowelach portretował młode społeczeństwo izraelskie. W jego twórczości ceniony był oryginalny styl narracji będący połączeniem tradycyjnych moralistycznych wywodów rabinackich z dramatyczną współczesną relacją dokumentalną^[2].

DziełaEdytuj

Porzucone żony (opowiadanie, 1909)
Pełny zbiór opowiadań Agnona (1931)
Wydawanie za mąż (powieść 1931, wersja druga 1937)
Zwyczajna historia (powieść 1935)
Gość na noc (powieść 1939)
Wczoraj przedwczoraj (powieść 1945)
Szira (powieść 1971)

Zobacz teżEdytuj

Lista laureatów Nagrody Nobla związanych z Polską

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ElkeE. Schwarck ElkeE., Autoren in Wort und Bild, Gütersloch: Reinhard Mohn OHG (niem.).
↑ Leksykon pisarzy świata XX wiek (autor hasła Wacław Sadkowski), Fundacja "Literatura Światowa" Warszawa 1993 s. 10 ISBN 83-900273-2-1

UwagiEdytuj

↑ Sam Agnon twierdził, że urodził się 8 sierpnia 1888, czego nie potwierdzają dokumenty^{[potrzebny przypis]}.

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ElkeE. Schwarck ElkeE., Autoren in Wort und Bild, Gütersloch: Reinhard Mohn OHG (niem.).

[3] Leksykon pisarzy świata XX wiek (autor hasła Wacław Sadkowski), Fundacja "Literatura Światowa" Warszawa 1993 s. 10 ISBN 83-900273-2-1

[2] Sam Agnon twierdził, że urodził się 8 sierpnia 1888, czego nie potwierdzają dokumenty^{[potrzebny przypis]}.

[1]

[a]

[2]