Selwa (las)
Selwa[1], selva, hylea[2][3], puszcza amazońska[4] – największy na Ziemi kompleks wilgotnego lasu równikowego porastający znaczną część dorzecza Amazonki (Niziny Amazonki) w regionie zwanym Amazonią w Ameryce Południowej. Nazwa w języku polskim pochodzi z języka hiszpańskiego, w którym selva (l.mn. – selvas) oznacza las. Nazwa hylea nadana mu została przez Alexandra von Humboldta i Aimé Bonplanda[3][2]. Lasy deszczowe w Amazonii zajmują ponad 5 milionów km², stanowiąc dominującą formację roślinną całej Amazonii (zajmującej ok. 7 mln km²)[1].
Warunki fizjograficzne
edytujSelwa wykształca się pod wpływem klimatu równikowego. Średnia temperatura roczna wynosi w obszarze tego kompleksu od 24 do 27 °C i jest mało zmienna w ciągu roku[3][1] (średnie temperatury poszczególnych miesięcy wahają się od 23 do 29 °C[1]). Opady roczne wynoszą od 2000 do 3000 mm rocznie i cechują się większą sezonowością – najbardziej intensywne są w miesiącach od stycznia do marca, a najmniej od sierpnia do października[3]. Występuje też pewna ich zmienność geograficzna – większe opady (ponad 2500 mm rocznie) występują w zachodniej części kompleksu[1]. Kluczową rolę wpływającą na zróżnicowanie roślinności leśnej w obrębie selwy mają warunki wodne (częstotliwość i długotrwałość zalewów) oraz urzeźbienie powierzchni, na które to czynniki oddziałują w kluczowy sposób wody rzek[3].
Szata roślinna
edytujLasy Amazonii cechują się wielkim zróżnicowaniem gatunkowym roślin[3] – występuje tu ok. 17 tys. gatunków roślin[4], przy czym szczególnym bogactwem wyróżnia się warstwa drzew[3], w której rośnie ok. 1/3 ogólnej liczby gatunków[1]. Występują tu drzewa z bardzo różnych rodzin roślin okrytonasiennych (takich jak np.: bobowate, muszkatołowcowate, czaszniowate, ślazowate, wilczomleczowate, meliowate, wawrzynowate, toinowate, sączyńcowate)[2]. Ogromne zróżnicowanie drzew występuje także w skali lokalnej – na jednym hektarze selwy może rosnąć ok. ćwierć tysiąca gatunków drzewiastych[4]. Lasy te cechują się także bogactwem lian (głównie z rodzajów: osmoka Entada, kulczyba Strychnos, Abuta, Bauhinia i Derris) oraz epifitów, głównie z rodzin bromeliowatych i storczykowatych[2]. Gatunki epifityczne stanowią ok. 1/3 całej flory tej formacji[1]. Mimo ogólnych podobieństw do innych lasów równikowych obecnych w Afryce i Azji, tylko ok. 10% występujących tu gatunków jest wspólna z lasami równikowymi innych kontynentów[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Wtorow P.P., Drozdow N.N.: Biogeografia kontynentów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 147-156. ISBN 83-01-02854-8.
- ↑ a b c d Zbigniew Podbielkowski: Wielka encyklopedia geografii świata. T. VII. Szata roślinna Ziemi. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.C., 1997, s. 217-219. ISBN 83-86600-87-X.
- ↑ a b c d e f g Zbigniew Podbielkowski: Fitogeografia części świata. Ameryka, Australia, Oceania, Antarktyda. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWn, 1995, s. 106-108. ISBN 83-01-07601-1.
- ↑ a b c Thomas Marent, Ben Morgan: Wilgotne lasy równikowe. National Geographic, s. 351. ISBN 978-83-60006-53-5.