Skórniczka kasztanowobrązowa
Skórniczka kasztanowobrązowa (Punctularia strigosozonata (Schwein.) P.H.B. Talbot) – gatunek grzybów z rodziny Punctulariaceae[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
skórniczka kasztanowobrązowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Punctularia strigosozonata (Schwein.) P.H.B. Talbot Bothalia 7(1): 143 (1958) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Punctulariaceae, Corticiales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1832 r. Lewis David von Schweinitz nadając mu nazwę Merulius strigonozonatus[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Patrick Henry Brabazon Talbot w 1958 r.[1]
Ma 22 synonimy. Niektóre z nich:
- Phaeophlebia strigosozonata (Schwein.) W.B. Cooke 1956
- Stereum strigosozonatum (Schwein.) G. Cunn. 1956[2].
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
edytujJednoroczny, rozpostarty lub rozpostarto-odgięty. Górna powierzchnia strefowana niewyraźnymi prążkami, jasno i ciemnobrązowa do czarnej, aksamitnie owłosiona z jaśniejszym brzegiem. Dolna powierzchnia gładka lub nierówna (guzkowata lub prążkowana), ciemnobrązowa, ciemnoczerwono-brązowa, fiołkowa, do szarej. W stanie świeżym galaretowaty, po wyschnięciu twardy i ciemniejszy. Stare okazy zielnikowe mają spód przeważnie czarniawy, a górną powierzchnię z ciemnobrązowymi i czarnymi strefami; czasami brzeg pozostaje brązowy[4]
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy monomityczny, strzępki ze sprzążkami, ale w tramie strzępki grubościenne z rzadkimi sprzążkami i rozgałęzieniami, co może sprawiać wrażenie, że jest to system dimityczny. Kluczową cechą mikroskopową są dendrohyfidy, czyli rozgałęzione komórki końcowe wśród podstawek. Zarodniki nieamyloidalne. Cystyd brak[4].
- Gatunki podobne
Skórniczka kasztanowobrązowa jest bardzo podobna do przedstawicieli rodzaju Phlebia (żylak), zwłaszcza do żylaka promienistego (Phlebia radiata). Jest on jaśniejszy, ma barwę od czerwonej do pomarańczowej i rzadko ma odgięty brzeg. Gatunki z rodzaju Stereum (skórnik) mają bardziej skórzasty miąższ, są jaśniejsze, a w ich strzępkach brak sprzążek. Szczeciniak rdzawy (Hymenochaete rubiginosa) ma szczecinki i strzępki bez sprzążek[4].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą[5]. W Polsce w 2003 r. W. Wojewoda przytoczył trzy stanowiska, w tym jedno dawne (1903 r.)[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[6]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[7].
Występuje w lasach mieszanych i liściastych na martwym drewnie drzew liściastych, zwłaszcza na topoli osice i wierzbie iwa[3], ale znaleziono go także na dębie i orzeszniku. Powoduje białą zgniliznę drewna. Rozwija się od wiosny do jesieni[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2022-11-14] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-11-14] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Punctularia strigosozonata (Schwein.) P.H.B. Talbot [online], MycoGuide [dostęp 2022-11-12] (ang.).
- ↑ Występowanie Punctularia strigosozonata na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-11-12] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Aktualne stanowiska skórniczki kasztanowobrązowej w Polsce [online] [dostęp 2022-11-14].