Karel van Mander

Karel van Mander
Data i miejsce urodzenia	maj 1548 ; Meulebeke
Data i miejsce śmierci	11 września 1606 ; Amsterdam
Narodowość	flamandzka
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	manieryzm
	Multimedia w Wikimedia Commons

Karel lub Carel van Mander (ur. maj 1548 w Meulebeke, zm. 11 września 1606 w Amsterdamie)^[1] – flamandzki malarz manierysta, poeta, teoretyk sztuki i biograf.

Życiorys edytuj

Urodził się w szlacheckiej rodzinie w Meulebeke, studiował u Lucasa de Heere w Gandawie (1566–1567) i u Pietera Vlericka w Courtrai i Tournai (1568–1569)^[1]. W latach 1573–1577 przebywał we Włoszech, ok. 1583 osiadł w Haarlemie, gdzie mieszkał i pracował 20 lat. W 1584 został członkiem gildii św. Łukasza^[1]. Jest uważany obok Hendrika Goltziusa i Cornelisa van Haarlema za założyciela manierystycznej akademii haarlemskiej, pierwszej holenderskiej akademii sztuki. Jej adeptem był Frans Hals^[2].

Twórczość edytuj

Dziełem życia Mandera jest Het Schilder-Boeck (Księga o malarstwie) – zbiór biografii najwybitniejszych malarzy niderlandzkich, flamandzkich i niemieckich działających w XV i XVI wieku. Książka została wydana po raz pierwszy w 1604 i zawiera informacje na temat 175 malarzy, stanowiąc przez stulecia cenne źródło informacji na temat życia artystycznego Europy północnej^[3].

Malował sceny rodzajowe, portrety i pejzaże^[1]. Pozostawił po sobie około 30 obrazów, głównie alegorii, z których najbardziej znane są:

De zondvloed (Potop), ok. 1583
Vrouwelijk naakt (Akt kobiecy), 1590
De zelfbeheersing van Scipio, 1600
Hoofse scène in een paleistuin (Scena szlachetnej miłości w pałacowym ogrodzie), ok. 1600.

Największe zbiory prac Carela van Mandera zgromadziły: Muzeum Fransa Halsa w Haarlemie, Rijksmuseum w Amsterdamie, Ermitaż w Petersburgu i J. Paul Getty Museum w Los Angeles.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d Karel van Mander (I) [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2024-04-10] (ang. • niderl.).
↑ The J. Paul Getty Trust – biografia. [dostęp 2009-01-17]. (ang.).
↑ Carel van Mander, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2009-01-17] (ang.).

Bibliografia edytuj

Ian. Chilvers: Oksfordzki leksykon sztuki. Warszawa: Arkady, 2002, s. 412. ISBN 83-213-4157-8.
Robert Genaille: Słownik malarstwa holenderskiego i flamandzkiego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1975, s. 122.

Linki zewnętrzne edytuj

Carel van Mander w Artcyclopedia.com. [dostęp 2009-01-17]. (ang.).
Rijksmuseum.nl – biografia. [dostęp 2009-01-17]. (ang.).

[RKD-1] Karel van Mander (I) [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2024-04-10] (ang. • niderl.).

[2] The J. Paul Getty Trust – biografia. [dostęp 2009-01-17]. (ang.).

[3] Carel van Mander, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2009-01-17] (ang.).

[1]

[2]

[3]