Piekielnica

Piekielnica
	Alburnoides bipunctatus
	(Bloch, 1782)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	karpiokształtne
Rodzina	karpiowate
Rodzaj	Alburnoides
Gatunek	piekielnica
Synonimy
	Abramis bipunctatus (Bloch, 1782); Alburnoides bipunctatus rossicus Berg, 1924; Alburnoides bipunctatus smyrnae Pellegrin, 1927; Alburnoides bipunctatus smyrnaea Pellegrin, 1927; Alburnoides bipunctatus strymonicus Chichkoff, 1940; Alburnoides bipunctatus tzanevi Chichkoff, 1933; Alburnoides maculatus (Kessler, 1859); Alburnoides rossicus Berg, 1924; Alburnus bipunctatus (Bloch, 1782); Alburnus maculatus Kessler, 1859; Aspius bipunctatus (Bloch, 1782); Cyprinus annoni Walbaum, 1792; Cyprinus bipunctatus Bloch, 1782; Cyprinus blockii Nau, 1787; Cyprinus punctatus Shaw, 1804; Cyprinus riemling Hermann, 1804; Cyprinus spirlin Lacepède, 1803; Leuciscus baldneri Valenciennes, 1844; Leuciscus bipunctatus (Bloch, 1782); Spirlinus bipunctatus (Bloch, 1782);
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Piekielnica^[2], szweja^[3], bystrzanka^[4] (Alburnoides bipunctatus) – gatunek słodkowodnej ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Występowanie edytuj

Europa od Francji po Ural, Półwysep Bałkański i Azja Mniejsza. W Polsce nieliczna. Wrażliwa na zanieczyszczenie wody. Występuje w czystych, dobrze natlenionych rzekach. Przebywa zazwyczaj w płytkich miejscach o szybkim nurcie, nad żwirowym lub piaszczystym dnie. Przebywa zazwyczaj w przypowierzchniowych warstwach wody.

Wyróżniany wcześniej podgatunek piekielnica wschodnia^[5] (Alburnoides bipunctatus rossicus) – występujący w zlewiskach Morza Czarnego, Kaspijskiego i Jeziora Aralskiego – nie jest obecnie uznawany^[6].

Cechy morfologiczne edytuj

Osiąga 10–15 cm długości. Ciało wydłużone, bocznie spłaszczone. Grzbiet lekko zaokrąglony. Otwór gębowy w położeniu końcowym. Dwa szeregi zębów gardłowych. Cykloidalne łuski średniej wielkości. Grzbiet ciemnoszarozielonkawy, boki srebrzyste, brzuch biały. Linia boczna ujęta w podwójny szereg ciemnych plamek. Płetwy grzbietowa, ogonowa i piersiowe szare, natomiast płetwy brzuszne i odbytowa żółtawe z jaskrawopomarańczową nasadą.

Odżywianie edytuj

Zjada larwy owadów wodnych, owady zbierane z powierzchni, skorupiaki oraz rośliny.

Rozród edytuj

Trze się w V i VI na podłożu żwirowym lub piaszczystym.

Zagrożenia i ochrona edytuj

Na terenie Polski gatunek ten objęty był ścisłą ochroną gatunkową^[7]. Od 2014 r. podlega ochronie częściowej^[8]^[9].

Zobacz też edytuj

ryby Polski

Przypisy edytuj

↑ Alburnoides bipunctatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ Jerzy Gronau: Słownik nazw ryb. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994. ISBN 83-901154-9-2.
↑ Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby – Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
↑ RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 9 września 2013 [dostęp 2013-09-22] (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1419)
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348). [dostęp 2014-10-08].
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..

Bibliografia edytuj

Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
Maria Brylińska: Ryby słodkowodne Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1986. ISBN 83-01-12286-2.

Zobacz też edytuj

[itis-1] Alburnoides bipunctatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[mszR-2] Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.

[Nikolski-3] G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[Gronau-4] Jerzy Gronau: Słownik nazw ryb. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994. ISBN 83-901154-9-2.

[Grabda-5] Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby – Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.

[Eschmeyer-6] RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 9 września 2013 [dostęp 2013-09-22] (ang.).

[RMS2011-7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2011 r. nr 237, poz. 1419)

[rozp2014-8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348). [dostęp 2014-10-08].

[rozp2016-9] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]