Wikipedia

Strefa euro

strefa państw, których walutą jest euro

Strefa euro, potocznie euroland (ang. euro area, EA; potocznie: eurozone, EZ) – grupa państw, których wspólną walutą jest euro. Do strefy euro należy 20 państw członkowskich Unii Europejskiej.

     Państwa strefy euro

     Państwa używające euro, niebędące członkiem Unii Europejskiej

     Państwa Unii Europejskiej nieużywające euro

Państwa strefy euro edytuj

 
waluta Euro w Europie

      20 państw strefy euro
(Austria, Belgia, Cypr, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Włochy i Chorwacja)

      1 państwo UE w systemie ERM II, bez klauzuli wyłączającej z przystąpienia do strefy euro
(Bułgaria)

      1 państwo UE w systemie ERM II, z klauzulą wyłączającą z przystąpienia do strefy euro (Dania)

      5 państw UE niebędących w systemie ERM II, ale zobowiązanych do przystąpienia do strefy euro
(Czechy, Polska, Rumunia, Szwecja i Węgry)

      4 państwa niebędące w UE stowarzyszone ze strefą euro
(Andora, Monako, San Marino i Watykan)

      2 państwa niebędące w UE które przyjęły jednostronnie walutę euro (Czarnogóra i Kosowo)

Członkowie założyciele strefy euro edytuj

Waluta ta została 1 stycznia 1999 roku wprowadzona w formie transakcji bezgotówkowych, a 1 stycznia 2002 roku w formie gotówkowej w następujących państwach członkowskich UE mających podane waluty:

Państwo Waluta Wartość w stosunku do euro
  Austria 1 szyling austriacki = 100 groszy (ATS) 1 € = 13,7603 szylinga
  Belgia 1 frank belgijski = 100 centymów (BEF) 1 € = 40,3399 franków
  Finlandia 1 marka fińska = 100 penni (FIM) 1 € = 5,94573 marki
  Francja 1 frank francuski = 100 centymów (FRF) 1 € = 6,55957 franków
  Grecja 1 drachma grecka = 100 leptów (GRD) 1 € = 340,75 drachmy
  Hiszpania 1 peseta hiszpańska = 100 centimos (ESP) 1 € = 166,386 pesety
  Holandia 1 gulden holenderski = 100 centów (NLG) 1 € = 2,20371 guldena
  Irlandia 1 funt irlandzki = 100 pensów (IEP) 1 € = 0,787564 funta
  Luksemburg 1 frank luksemburski = 100 centymów (LUF) 1 € = 40,3399 franków
  Niemcy 1 marka niemiecka = 100 fenigów (DEM) 1 € = 1,95583 marki
  Portugalia 1 escudo portugalskie = 100 centavos (PTE) 1 € = 200,482 escudo
  Włochy 1 lir włoski = 100 centesimów (ITL) 1 € = 1936,27 lira

Późniejsi członkowie strefy euro edytuj

Państwo Waluta Wartość w stosunku do euro
  Słowenia 1 tolar = 100 stotinów (SIT) (1 stycznia 2007) 1 € = 239,64 tolarów
  Cypr 1 funt cypryjski = 100 centów (CYP) (1 stycznia 2008) 1 € = 0,585274 funta
  Malta 1 lira maltańska = 100 centów (MTL) (1 stycznia 2008) 1 € = 0,4293 liry
  Słowacja 1 korona słowacka = 100 halerzy (SKK) (1 stycznia 2009) 1 € = 30,126 koron
  Estonia 1 korona estońska = 100 sentów (EEK) (1 stycznia 2011) 1 € = 15,6466 koron
  Łotwa 1 łat = 100 santimów (LVL) (1 stycznia 2014) 1 € = 0,702804 łatów
  Litwa 1 lit = 100 centów (LTL) (1 stycznia 2015) 1 € = 3,4528 litów
  Chorwacja 1 kuna = 100 lip (HRK) (1 stycznia 2023[1]) 1 € = 7,53678 kun

Członkowie na mocy podpisanych umów edytuj

Państwo Waluta Wartość w stosunku do euro
  Monako 1 frank monakijski = 100 centymów (MCF) 1 € = 6,55957 franków 1 stycznia 1999 r. wprowadzono euro w formie bezgotówkowej, a 1 stycznia 2002 r. w formie gotówkowej w 3 państwach, które nie są członkami UE:
  San Marino 1 lir sanmaryński = 100 centesimów (SML) 1 € = 1936,27 lira
  Watykan 1 lir watykański = 100 centesimów (VAL) 1 € = 1936,27 lira
  Andora
  • 1 € = 166,386 pesety
  • 1 € = 6,55957 franków
 Andora podpisała układ monetarny z Unią Europejską dopiero 30 czerwca 2011 roku (powodem tych opóźnień było stosowanie „nieuczciwej” konkurencji podatkowej – Andora jest tzw. rajem podatkowym), zaczął on obowiązywać 1 kwietnia 2012 roku, a od 1 lipca 2013 roku Andora mogła emitować własne monety[2][3]. Jednak pierwsze andorskie monety euro wprowadzono do obiegu dopiero w styczniu 2015[4][5].

Jednostronna euroizacja edytuj

Państwo/terytorium Waluta Wartość w stosunku do euro
  Czarnogóra 1 marka niemiecka = 100 fenigów (DEM)[a] 1 € = 1,95583 marki
  Kosowo 1 marka niemiecka = 100 fenigów (DEM)[a] 1 € = 1,95583 marki[6]. Państwo częściowo uznawane na arenie międzynarodowej.

Państwa Unii Europejskiej poza strefą euro edytuj

Państwa w mechanizmie ERM II edytuj

Osobny artykuł: Mechanizm kursów walutowych.
Państwo Waluta Planowany termin wstąpienia do strefy euro
  Bułgaria 1 lew bułgarski = 100 stotinek (BGN) 1.01.2025[7]
  Dania 1 korona duńska = 100 [øre] (DKK) państwo z klauzulą wyłączającą konieczność przystąpienia do strefy euro[b]

Państwa zobowiązane do przyjęcia wspólnej waluty edytuj

Gospodarka strefy euro edytuj

Kryzys zadłużenia edytuj

Główny artykuł: Kryzys zadłużenia w strefie euro.

Podczas kryzysu w 2008 r. w strefie euro odnotowano spadek PKB, w trzecim kwartale 2008 o 0,2%, a w czwartym kwartale o 1,3% (rok do roku). W całym 2008 wzrost gospodarczy strefy euro wyniósł tylko 0,8%[8]. Spadki PKB w dwóch kolejnych kwartałach oznaczały wejście „eurolandu” w najgorszą od początków swojego istnienia recesję[9].

Sprzedaż detaliczna w grudniu 2008 spadła o 2,4%, a w styczniu 2009 o 2,2% (rok do roku)[10]. W pierwszym kwartale 2009 PKB strefy euro zmniejszył się o 2,5%[11]. W drugim kwartale 2009 PKB strefy euro spadł o kolejne 0,1%.

W 2010 dwa państwa strefy euro otrzymały pomoc finansową – Grecja 110 mld euro w maju oraz Irlandia 85 mld w listopadzie. W związku z kryzysem w Grecji i Irlandii oraz obawami co do sytuacji w Hiszpanii i Portugalii pojawił się termin PIIGS określający grupę państw mających kłopoty finansowe[12].

W 2011 r. dług publiczny 17 państw strefy wyniósł 87,2% PKB[13].

Kryzysowi w strefie euro ma zapobiegać pakt fiskalny[14]. W ocenie instytutu European Reform nie wnosi on jednak nic nowego w porównaniu do wcześniejszych „miękkich” sankcji z Paktu Stabilności i Wzrostu[15].

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ a b Od 1999 Czarnogóra i Kosowo używały marki niemieckiej jako oficjalnego środka płatniczego.
  2. ↑ Na skutek uzyskania w 1993 klauzuli „opt-out” do traktatu z Maastricht oraz w wyniku negatywnego rezultatu referendum z 28 września 2000. W tej samej sytuacji znajdowała się również Wielka Brytania (członek Unii Europejskiej do roku 2020) – na skutek uzyskania w 1993 r. klauzuli „opt-out” do traktatu z Maastricht.

Przypisy edytuj

  1. ↑ European Central Bank, Chorwacja wprowadza euro [online], 2023 [dostęp 2023-01-01] (pol.).
  2. ↑ The euro outside the euro area [online], ec.europa.eu [dostęp 2014-11-02] (ang.).
  3. ↑ Andora – monety euro [online], ecb.europa.eu [dostęp 2015-06-27] (pol.).
  4. ↑ Jeff Starck, After delay, Andorra finally issues euro coins, much to collector excitement [online], Coin World, 17 lutego 2015 [dostęp 2015-06-27] (ang.).
  5. ↑ Cues per comprar els euros andorrans dels col·leccionistes [online], Diari d’Andorra, 16 stycznia 2015 [dostęp 2015-06-28] (kat.).
  6. ↑ Marka niemiecka – DEM – oficjalna waluta.. bbc.co.uk. [dostęp 2014-11-02]. (pol.).
  7. ↑ Ewa Wysocka: Bułgaria przyjmie euro, ale z opóźnieniem. Podano nową datę. biznes.interia.pl, 2023-09-25. [dostęp 2023-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-10-26)]. (pol.).
  8. ↑ Strefa euro słaba jak nigdy [online], Dziennik.pl, 5 marca 2009 [dostęp 2009-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2009-03-07] (pol.).
  9. ↑ Euroland w historycznej recesji. tvn24bis.pl, 2009-02-13. [dostęp 2014-11-02]. (pol.).
  10. ↑ Stefa euro: Detaliści sprzedali mniej w styczniu. rp.pl, 2009-03-13. [dostęp 2014-11-02]. (pol.).
  11. ↑ Pogłębia się recesja w strefie euro; poważny spadek PKB w 8 państwach UE [online], Gazeta.pl, 15 maja 2009 [dostęp 2009-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2009-05-20].
  12. ↑ UE reaguje na kryzys zadłużenia w strefie euro – 27/10/2011 [online], Komisja Europejska [dostęp 2017-09-17] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-17] (pol.).
  13. ↑ niezalezna.pl: Strefa euro z gigantycznym długiem. [dostęp 2012-04-24].
  14. ↑ Europe signs up to German-led fiscal pact. Reuters, 2012.
  15. ↑ Pakt fiskalny staje się biurokratyczną wydmuszką. Forsal.pl, 2012.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Strefa_euro&oldid=73113673”