Raj podatkowy (też oaza podatkowa, ang. tax haven) – termin używany najczęściej w odniesieniu do państw lub ogólnie miejsc[1] (jak np. poszczególnych stanów USA, które kształtują własną politykę fiskalną), w których przepisy podatkowe są wyjątkowo łagodne dla obcokrajowców i kapitału zagranicznego. Celem rajów podatkowych jest przyciągnięcie kapitału osób bądź firm poza miejsce wykonywania działalności gospodarczej. Raje podatkowe są wykorzystywane przez przedsiębiorców do transferowania zysków i unikania płacenia podatków w krajach macierzystych[2]. Szacuje się, że w rajach podatkowych ukryte są nawet 32 biliony dolarów[3]. Najbardziej znane raje podatkowe to Andora, Bahamy, wyspa Jersey, Kajmany[4].

Raje podatkowe często wykorzystywane są jako element obniżenia kosztów produkcji przez tworzenie fikcyjnych kosztów działalności. Polega to na utworzeniu spółki z siedzibą w takim państwie i wykorzystanie jej do transferowania zysków. Najpopularniejszą metodą jest sprzedaż licencji na znaki graficzne lub praw autorskich do nazw za ogromne sumy, będące znaczną częścią osiąganych zysków. Uwzględnieniu takiego kosztu w rachunku wyników przedsiębiorstwa zmniejsza podstawę opodatkowania, a tym samym przedsiębiorstwo płaci mniejszy podatek dochodowy. Innym sposobem minimalizacji płaconego podatku w kraju macierzystym jest transfer produktów (półproduktów, towarów etc.) po cenie wytworzenia (podmiot sprzedaje swoje produkty spółce-córce, zarejestrowanej w raju podatkowym, po cenie wytworzenia – w ten sposób nie osiąga on zysku na sprzedaży), zaś spółka zarejestrowana w raju podatkowym sprzedaje te produkty z marżą – w ten sposób powstaje zysk (różnica między ceną sprzedaży a ceną zakupu), od którego płaci się niski podatek.

Raj podatkowy a cena transferowa

edytuj

Zagadnienie rajów podatkowych związane jest z pojęciem cen transferowych, które polega na tym, iż podmioty powiązane kapitałowo tak kształtują ceny towarów lub usług (także dóbr niematerialnych, np. licencji) we wzajemnych transakcjach, aby wykazać dochody do opodatkowania w państwach o korzystnych systemach podatkowych, np. w rajach podatkowych.

Raje podatkowe

edytuj

Lista krajów i terytoriów pozostających poza kontrolą polskich organów podatkowych[5][6] (w nawiasie data wdrożenia porozumienia o wymianie informacji podatkowej)[7]:

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Nicholas Shaxson, Treasure islands: uncovering the damage of offshore banking and tax havens, New York City: Palgrave Macmillan, 2011, ISBN 978-0-230-10501-0 [dostęp 2016-11-23] (ang.).
  2. Leksykon polityki gospodarczej. pod red. Urszuli Kaliny-Prasznic, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005.
  3. Nawet 32 biliony dolarów ukryte w rajach podatkowych [online] [dostęp 2016-11-23].
  4. raj podatkowy, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-27].
  5. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2015 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 599); od 2019 r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 599).
  6. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2015 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 600); od 2019 r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 600).
  7. Signatories of the Multilateral Competent Authority Agreement. OECD, 2015.
  8. Bahamy i Belize nie będą już rajami podatkowymi. Forbes, 2013.
  9. Znika kolejny raj podatkowy. Biznes-firma.pl, 2012.

Bibliografia

edytuj
  • Jacek Kulicki, Agnieszka Krawczyk, Piotr Sokół: Leksykon podatkowy. Warszawa: PWE, 1998, s. 276–277. ISBN 83-208-1097-3.