Dąbrówka harcownica: Różnice pomiędzy wersjami
nw |
(Brak różnic)
|
Wersja z 08:44, 16 sty 2021
Dąbrówka harcownica[1][2] (Drymonia velitaris) – gatunek motyla z rodziny garbatkowatych. Zamieszkuje zachodnią Eurazję. Gąsienice żerują na dębach, rzadko na bukach lub topolach. Osobniki dorosłe są aktywne nocą.
| Drymonia velitaris | |||
| (Hufnagel, 1766) | |||
 Rozpięta samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
dąbrówka harcownica | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1766 roku przez Johanna Siegfrieda Hufnagela pod nazwą Bombyx velitaris. Jako miejsce typowe wskazano okolice Berlina[3].
Morfologia
Motyl o stosunkowo smukłej budowy jak na przedstawiciela rodziny ciele[4] i rozpiętości skrzydeł sięgającej od 35 do 40 mm[1]. Głowa jest zaopatrzona w nieowłosione oczy złożone, przyoczka i uwstecznioną ssawkę. Czułki osiągają niemal długość przedniego skrzydła i wykazują dymorfizm płciowy w budowie, będąc piłkowanymi u samicy, zaś grzebykowatymi u samca. Szeroki tułów porasta gęste owłosienie. Skrzydło przedniej pary osiąga od 17 do 19 mm długości[4] i ma brązowoszare lub brunatnoszare tło z żółtawym rozjaśnieniem w tylnej części pola nasadowego. Przepaski poprzeczne są jasne z czarnym obrzeżeniem; wewnętrzna z nich jest silnie łukowato wygięty ku środkowi skrzydła i pozbawiony ząbkowania, co odróżnia ten gatunek od podobnej dąbrówki megalony. Przepaska zewnętrzna formuje ząbkowaty szereg półksiężycowatych plamek. U szczytu skrzyła leży żółtoszara plama o trójkątnym kształcie[4][1]. Na tylnej krawędzi przedniego skrzydła leży wyraźny ząb z włosowatych łusek. Zaokrąglone skrzydło tylne jest brunatne z jaśniejszą pręgą przez środek[4].
Gąsienica charakteryzuje się ubarwieniem zielonym z parą rdzawopomarańczowych prążków biegnących bokami ciała[5].
Ekologia i występowanie
Owad ten zasiedla dąbrowy, zwłaszcza świetliste, leśne polany i ciepłolubne zarośla z udziałem dębów[1][5]. Gąsienice są foliofagami żerującymi na liściach dębów, a rzadko buków lub topól[3][1]. Preferują drzewa młode[1][6][4]. Okres lotu motyli trwa od maja do czerwca, zaś okres żerowania gąsienic od lipca do września[1]. Zimowanie odbywa się w stadium poczwarki. Owady dorosłe nie pobierają pokarmu i są aktywne nocą[4]. Chętnie przylatują do sztucznych źródeł światła[1].
Gatunek palearktyczny[3]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[7]. Poza tym zamieszkuje Kaukaz i Zakaukazie, w tym Armenię[3][4]. W Polsce jest gatunkiem rzadkim, lokalnym, znajdywanym pojedynczo[6][5]. na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce umieszczony został ze statusem gatunku bliskiego zagrożenia (NT)[8].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Krzysztof Jonko: Drymonia velitaris (Hufnagel, 1766). [w:] Lepidoptera Mundi [on-line]. [dostęp 2021-01-16].
- ↑ Grzegorz Bobrowicz: Dąbrówka. [w:] Szepty Przyrody. Słownik przyrodniczy [on-line]. [dostęp 2021-01-16].
- ↑ a b c d Markku Savela: Drymonia. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2021-01-16].
- ↑ a b c d e f g Edward Sołtys: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyt 47-50. Notodontidae, Thaumetopoeidae, Thyatriridae, Drepanidae. Warszawa: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1965.
- ↑ a b c Drymonia velitaris – Dąbrówka harcownica. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-01-16].
- ↑ a b P. Pawlikiewicz, K. Pabis. Nowe dane o występowaniu garbatek (Lepidoptera: Notodontidae) w Polsce Środkowej. „Wiadomości Entomologiczne”. 29 (4), s. 283-287, 2010.
- ↑ Drymonia velitaris (Hufnagel, 1766). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-01-16].
- ↑ Buszko, Nowacki: Motyle. Lepidoptera. W: Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior: Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce. Suplement. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2002.