Świstun amerykański
Świstun amerykański[4] (Mareca americana) – gatunek ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae).
| Mareca americana[1] | |||
| (J.F. Gmelin, 1789) | |||
 Samiec | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
świstun amerykański | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 lęgowiska zimowiska obecne przez cały rok | |||
Systematyka edytuj
Gatunek ten często umieszczany jest w rodzaju Anas[5]. Nie wyróżnia się podgatunków[5][6]. Hybrydyzuje się z blisko spokrewnionym świstunem zwyczajnym (M. penelope)[5].
Występowanie edytuj
Alaska, Kanada i północne USA[6]. Zimuje na południe od zasięgu letniego aż po północną część Ameryki Południowej, na Karaibach i Hawajach[5].
Sporadycznie zalatuje do Europy[7]. W Polsce do 2021 roku stwierdzony 12 razy[8].
Morfologia edytuj
Długość ciała 45–56 cm, rozpiętość skrzydeł 76–89 cm, masa ciała: samce 318–1134 g, samice 408–1043 g[5].
Biały wierzch głowy, za okiem zielony pasek. Pierś i boki różawopłowe, czarne pokrywy podogonowe. Samiec w upierzeniu spoczynkowym i samica są brązowoszare. Dziób niebieski, czarny koniec. W locie widoczny wtedy biały brzuch, białe pokrywy podskrzydłowe oraz duże białe lusterko[9].
Ekologia edytuj
Zamieszkuje bagna, stawy i płytkie jeziora z bujną roślinnością wodną[9][10]. Pokarm zdobywa na płyciznach. Żywi się przede wszystkim zielonymi roślinami wodnymi, trawami, jak i owadami i innymi bezkręgowcami wodnymi[10]. Często kradnie pokarm innym kaczkom oraz łyskom[10].
W gnieździe zbudowanym z traw i chwastów pokrytym puchem samica składa 6–12 kremowobiałych jaj, które wysiaduje przez 22–25 dni[10]. Pisklęta opuszczają gniazdo wkrótce po wykluciu. Są w stanie same zdobywać pokarm, ale samica opiekuje się nimi, aż podrosną. Zdolność lotu uzyskują w wieku 45–63 dni[11].
Status i ochrona edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody świstun amerykański nieprzerwanie od 1988 roku klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[3]. W 2020 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji lęgowej na około 2,7 miliona osobników[12]. Trend liczebności populacji jest lekko spadkowy[3].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[13].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Mareca americana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Anas americana, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-10] (ang.).
- ↑ a b c Mareca americana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anatini Leach, 1820 (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-08].
- ↑ a b c d e Carboneras, C. & Kirwan, G.M.: American Wigeon (Mareca americana). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-09)].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-08]. (ang.).
- ↑ wynik wyszukiwania: Anas americana. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2023-01-18]. (ang.).
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
- ↑ a b Busse i in. 1991 ↓, s. 268.
- ↑ a b c d American Wigeon Anas americana. WhatBird. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-15)]. (ang.).
- ↑ N. Bouglouan: American Wigeon. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-05-08]. (ang.).
- ↑ American Wigeon Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2023-01-18]. (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Bibliografia edytuj
- Gosler Andrew: Atlas ptaków świata. MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
- Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).