Wikipedia

Gliniany (Ukraina)

miasto na Ukrainie w obwodzie lwowskim

Gliniany (ukr. Глиняни) – miasto w rejonie złoczowskim obwodu lwowskiego Ukrainy.

Gliniany
Глиняни
Ilustracja
Gliniany, kościół Św. Ducha
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 lwowski

Rejon

rejon złoczowski

Prawa miejskie

1523

Burmistrz

Ihor Szulha

Powierzchnia

5,45 km²

Populacja (2019)
• liczba ludności


3103[1]

Kod pocztowy

80600

Tablice rejestracyjne

BC

Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Gliniany”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Gliniany”
Ziemia49°49′N 24°31′E/49,816667 24,516667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historia edytuj

Miasto królewskie lokowane w 1397 roku położone było w XVI wieku w województwie ruskim[2]. 1474 rok to pierwsza znana data pojawienia się Żydów w Glinianach[3].

Miejsce popisów szlachty ziemi lwowskiej I Rzeczypospolitej[4]. Także miejsce koncentracji wojsk koronnych podczas wypraw przeciwko Tatarom.

W 1748 Jakub Błędowski herbu Półkozic, starosta zubczyński w 1747, wykupił starostwo gliniańskie wspólnie ze żoną Urszulą z Dzieduszyckich[5].

Przynależność terytorialna edytuj

Demografia edytuj

  • 3155 mieszkańców według spisu ludności z 1857);
  • 3965 mieszkańców w 1880 roku, w tym 1794 grekokatolików, 463 rzymskich katolików, 3 ewangelików, pozostali – wyznawcy judaizmu;
  • 4255 mieszkańców w 1921 roku, w tym 1965 Ukraińców, 1679 Żydów, 719 Polaków[6];
  • 4391 mieszkańców w 1931 roku[6];
  • 3242 mieszkańców w 2011 roku[7].

Historia edytuj

  • W czasach epoki kamiennej w regionie dzisiejszych Glinian znajdowały się liczne osady paleolityczne. W Glinianach odkryto kości mamutów oraz narzędzia krzemienne (noże i rylce).
  • 1379 – pierwsza wzmianka miasta w dokumentach historycznych.
  • 1397 – Jan z Tarnowa wojewoda sandomierski i starosta ziemi ruskiej zezwala Piotrowi Sidel na założenie miasta. Władysław Jagiełło w r. 1425 potwierdza to nadanie (Wittyg, Pieczęcie miast s.70).
  • 1537 – na terenie miasta zawiązano rokosz znany jako tzw. wojna kokosza.
  • 1578 – miasto uzyskało prawo urządzania trzech jarmarków w roku.
  • Od roku 1866 miasto słynęło z przemysłu tkackiego oraz szkoły tkactwa. Wyrabiano m.in. kobierce (tzw. kilimy gliniańskie).
  • 1888 – pożar dwa razy strawił miasto[8]
  • Pod koniec listopada 1942 roku miejscowi Żydzi zostali przesiedleni przez Niemców do getta w Przemyślanach (miesiąc później zginęli w obozie zagłady w Bełżcu). Spośród 80 osób, które natychmiast po deportacji wróciły z Przemyślan do Glinian, około 60 zostało złapanych i rozstrzelanych na cmentarzu[9].
  • W nocy z 26 na 27 kwietnia 1944 roku oddział UPA zabił w Glinianach ponad 40 osób[6][10].
  • 4 stycznia 1945 roku UPA ponownie zaatakowała Gliniany[11].

W latach 1940–1941 i 1944–1962 centrum rejonu gliniańskiego. Podczas okupacji niemieckiej pozbawione praw miejskich i włączone do wiejskiej gminy Gliniany[12].

Zabytki edytuj

  • pozostałości zamku obronnego z XV w.,
  • kościół parafialny pw. Ducha Świętego - parafia erygowana w 1397 r. z fundacji króla Władysława Jagiełły. W miejsce kościoła drewnianego, kilkakrotnie niszczonego przez najeźdźców, zbudowano w latach 1791 - 1831 kościół obecny, murowany. Konsekrowany w 1840. Zamknięty i zamieniony na spichlerz w 1945, zwrócony katolikom w 1995 r., ponownie konsekrowany w 2000 r[13].
  • cerkiew z XVIII w.

Dzielnice Glinian edytuj

Pobliskie miejscowości edytuj

Związani z miastem edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Glinianami.
Honorowi obywatele Glinian

Przypisy edytuj

  1. ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.50
  2. ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka. Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku. Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 167.
  3. ↑ Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 14.
  4. ↑ Antoni Sozański: Wykład politycznej geografii, rządu i administracyi dawnej Polski przy końcu istnienia całego państwa (1648–1772). Kraków, 1889, s. 5.
  5. ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 1. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1899, s. 288.
  6. ↑ a b c Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 286, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
  7. ↑ Державний комітет статистики України. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2011 року, Київ-2011 (doc). [dostęp 2012-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-10)].
  8. ↑ Kronika.
  9. ↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Red. I.A. Altman, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s. 219-220
  10. ↑ Władysław Kubów, „Terroryzm na Podolu”, Warszawa 2003, s. 74
  11. ↑ Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942–1960, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2006, s. 457, ISBN 83-88490-58-3, OCLC 838973434.
  12. ↑ Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
  13. ↑ GLINIANY. Kościół p.w. Ducha Świętego (1791 - 183?). Lwowski obw., Lwowski r-n (Złoczowski r-n) | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], rkc.in.ua [dostęp 2023-04-29].
  14. ↑ Nekrolog. „Czas”. Nr 39, s. 4, 18 lutego 1875. 
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: drukarnia Władysława Łozińskiego, 1889, s. 35.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gliniany_(Ukraina)&oldid=72816704”