Michał Minigajło
Michał Minigajło herbu Rawicz, właściwie Minigajło[a][1] (ur. przed 1387, zm. po 1413) – bojar litewski, starosta oszmiański (1387–1398), starosta wileński (1393), starosta wieloński (1412), pierwszy kasztelan wileński (1413), adoptowany podczas unii horodelskiej (1413)[2].
| Michał Minigajło | |
 Rawicz | |
| Minigajło z Dziewieniszek | |
| Data urodzenia |
przed 1387 |
|---|---|
| Data śmierci |
po 1416 |
| Ojciec |
Gedygołd |
| Matka | |
| Żona | |
| Rodzeństwo |
Surwiło |
Nosił nazwisko patronimiczne Gedygołdowicz. Tytułował się mianem z Dziewieniszek[2].
Życiorys edytuj
O Minigajle i jego rodzinie historia nie zapamiętała zbyt wielu informacji. Trudność w weryfikacji informacji polega na tym, że imię Minigajło było na Litwie dość pospolite (nosi je nawet inny bojar przyjęty podczas unii horodelskiej, tyle że do herbu Syrokomla)[2]. Imię Michał przyjął wraz z przyjęciem chrztu[3].
Wiemy na pewno, że po raz pierwszy wzmiankowany był w 1387 roku w charakterze starosty oszmiańskiego, który to urząd piastuje jeszcze w 1398 roku w traktacie salińskim[3]. Przywieszona do dokumentu pieczęć Minigajły, jest niestety prawie zupełnie starta, z tego powodu nie udaje nam się poznać herbu, jakiego używał Minigajło przed unią horodelską. Pozostała tylko mała część tła zakratkowanego i zasianego różyczkami oraz kilka liter napisu otokowego[b][4]:
....GAILE
Światło na temat dawnego wizerunku herbu Minigajły dał Bartosz Paprocki w Gnieździe Cnoty (1578), co w swoich dziełach powtarzają też Szymon Okolski i Wojciech Kojałowicz. Paprocki zamieścił informację, że Minigajło przed przyjęciem herbu Rawicz używał godła herbowego z wizerunkiem Łabędzia (bez związku z polskim Łabędziem). Dodał również, że Minigajło porzucił herb przyjęty w Horodle, a następnie wrócił do swego dawnego Łabędzia. Według Władysława Semkowicza, trudno jest przyjąć, aby to uczynił już sam Minigajło, gdyż on zaraz po Horodle znika ze źródeł historycznych, a owe odesłanie herbów Polakom wiąże się z zatargiem polsko-litewskim dopiero na zjeździe parczowskim z 1446 roku. Mogli to więc uczynić wówczas inni członkowie rodu Minigajły[5].
Michał Minigajło wspomniany jest jako starosta wileński jedyny raz w rachunkach dworu Władysława Jagiełły, co według polskiego historyka, Władysława Semkowicza, może być błędem tego źródła. W latach późniejszych występuje bez żadnego tytułu, jednakże zawsze w otoczeniu podpisów wybitnych osobistości, świadkujących na dokumentach wielkiego księcia litewskiego – Witolda Kiejstutowicza, a nawet przed tak znacznymi panami jakimi byli Gasztołd, Moniwid i Bratosz (przodek Zenowiczów)[2].
W 1412 roku pojawia się w dokumentach historycznych wraz z pełnionym przez niego urzędem starosty Wielony[2].
W 1413 roku podczas unii horodelskiej doszło do przyjęcia przez polskie rodziny szlacheckie, bojarów litewskich wyznania katolickiego (tzw. adopcja herbowa). Jednym z ważniejszych dowodów tamtego wydarzenia jest istniejący do dziś dokument, do którego przyczepione są pieczęcie z wizerunkami herbów szlacheckich[2].
Minigajło został wówczas adoptowany przez przedstawicieli Rawiczów, gdzie zapisany jest wraz z pełnionym przez siebie urzędem kasztelana wileńskiego[c]. Jest to ostatnia znana nam o nim wzmianka, zapewne krótko po Horodle[d] zmarł[2].
.jpg)
Życie prywatne edytuj
Monigajło był synem Gedygołda, jednego z organizatorów unii w Krewie i nieznanej z imienia i nazwiska matki[2].
O potomstwie Minigajły nie mamy bezpośrednich wskazówek. W połowie XV w. w źródłach historycznych występuje inny bojar tego imienia, nie możemy jednak łączyć go z rodem Michała Minigajły, nie posiadając w tym względzie innych danych oprócz identyczności samego imienia, które było używane przez wielu innych ówcześnie żyjących bojarów[4].
W dwóch dokumentach występuje Minigajło z bratem, niestety oba te źródła nie dochowały się w oryginale, lecz w skażonych kopiach, wskutek czego imię to w obu jest przekręcone. W akcie poręki za Bratoszę Kojlutowicza z końca XIV w. lub XV w., brat Minigajły występuje pod imieniem Surgilo[6], w akcie unii wileńskiej z 1401 roku; Swiwilo[5]. Różnica między nimi dotyczy wyłącznie trzech liter środkowych. Z zestawienia obu przykazów wnosić, imię to brzmiało Surwiło (Swrwilo, Surwilo)[2].
Gniazdo rodowe edytuj
Gniazdo rodu Minigajły leżało w powiecie oszmiańskim. Dziewieniszki (obecnie Litwa), z których się pisał, położone są o milę na północ od Moniwidowych i Gasztołdowych Gieranon. W odległości 1 mili na wschód od Dziewieniszek leżą Surwiliszki (obecnie Białoruś), jedna z kilku osad tej nazwy na Litwie, która niewątpliwie pozostaje w związku z Surwiłem, bratem Minigajly[e][7].
Dziewieniszki już dawniej pewnie były w posiadaniu tej rodziny i prawdopodobnie już ojciec Minigajły, Gedygołd, był ich właścicielem, w bliskim sąsiedztwie rodu Moniwida, którego brat, również Gedygołd, może zawdzięczał swe imię. Jakkolwiek zaś Minigajlo tytułuje się mianem z Dziewieniszek dopiero w 1411 roku, jednakże fakt, że przez 11 lat (1387–1398) sprawuje urząd starosty oszmiańskiego, wskazuje na to, że już wtedy siedział w tych stronach i to prawdopodobnie w Dziewieniszkach. Po śmierci Minigajły, Dziewieniszki widocznie przeszły w posiadanie Wielkiego Księcia Litewskiego, albowiem Zygmunt Kiejstutowicz nadał je w 1433 roku wraz z innymi dobrami, Janowi Gasztołdowi[7].
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ W zależności od źródeł historycznych, występuje w następujących wersjach swojego imienia: Mingajło.
- ↑ Z tego powodu nie udaje nam się poznać herbu, jakiego używał Minigajło przed unią horodelską, o której więcej informacji poniżej.
- ↑ W oryginale; Rawa cum genelogia Minigail, cestellani vilnensis.
- ↑ Potocznie; po unii horodelskiej.
- ↑ W czasach ówczesnych, założyciele wsi często nadawali im swoje imiona jako nazwy wsi.
Przypisy edytuj
- ↑ Minakowski ↓.
- ↑ a b c d e f g h i Semkowicz 1914 ↓, s. 51–52.
- ↑ a b Semkowicz 1914 ↓, s. 51.
- ↑ a b Semkowicz 1914 ↓, s. 52.
- ↑ a b Semkowicz 1914 ↓, s. 53.
- ↑ Semkowicz 1914 ↓, s. 52–53.
- ↑ a b Semkowicz 1914 ↓, s. 54.
Bibliografia edytuj
- Władysław Semkowicz, Miesięcznik Heraldyczny. Organ Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie, R. 7, Lwów–Warszawa: Towarzystwo Heraldyczne, 1914, s. 88.
Linki zewnętrzne edytuj
- Marek Minakowski: Mingajło Minigajło h. Rawicz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-08-11]. (pol.).