Nocek łydkowłosy

Nocek łydkowłosy
	Myotis dasycneme
	(Boie, 1825)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	mroczkowate
Podrodzina	nocki
Rodzaj	nocek
Podrodzaj	Myotis
(bez rangi)	grupa gatunkowa dasycneme
Gatunek	nocek łydkowłosy
Synonimy
	Vespertilio mystacinus Boie, 1823; Vespertilio dasycneme Boie, 1825; Vespertilio limnophilus Temminck, 1839; Vespertilio ferrugineus Temminck, 1840; Myotis dasycneme major Ognev & Worobiev, 1923; Myotis surinamensis Husson, 1962;
	Vespertilio mystacinus Boie, 1823; Vespertilio dasycneme Boie, 1825; Vespertilio limnophilus Temminck, 1839; Vespertilio ferrugineus Temminck, 1840; Myotis dasycneme major Ognev & Worobiev, 1923; Myotis surinamensis Husson, 1962;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nocek łydkowłosy^[9] (Myotis dasycneme) – gatunek ssaka latającego z podrodziny nocków (Myotinae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1825 roku niemiecki zoolog Friedrich Boie nadając mu nazwę Vespertilio dasycneme^[3]. Holotyp pochodził z Jutlandii, w Danii^[10].

Myotis dasycneme należy do podrodzaju Myotis i grupy gatunkowej dasycneme której jest jedynym przedstawicielem^[11]. Pokrewieństwo M. dasycneme z innymi gatunkami z podrodzaju Myotis jest stosunkowo niepewne i żaden gatunek nie wydaje się być blisko spokrewniony z M. dasycneme, co potwierdza rozpoznanie jego monotypowej grupy gatunkowej^[11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[11].

Etymologia edytuj

Myotis: gr. μυς mus, μυός muos „mysz”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[12].
dasycneme: gr. δασυς dasus „włochaty, kudłaty”^[13]; κνημη knēmē „noga”^[14].

Zasięg występowania edytuj

Nocek łydkowłosy występuje w środkowej i wschodniej Europie od południowej Szwecji do północnej Francji, Niemczech i Polski oraz na wschód do rzeki Jenisej w środkowej Rosji; izolowane populacje występują w Węgrzech, Rumunii, Ukrainie i północnym Kazachstanie^[11].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 57–68 mm, długość ogona 46–51 mm, długość ucha 17–18 mm, długość tylnej stopy 11–12 mm, długość przedramienia 34–49 mm; masa ciała 13–18 g^[15]. Koziołek sięgający połowy długości ucha. Grzbiet wyraźnie ciemniejszy od jasnego brzucha. Wzór zębowy: I ${\tfrac {2}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {3}{3}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ = 38^[15]. Kariotyp wynosi 2n = 44 i FNa = 52 (Rosja)^[15].

Ekologia edytuj

Żywi się owadami, głównie muchówkami z rodziny ochotkowatych, wodnymi chrząszczami i chruścikami. Jest związany z dużymi zbiornikami wody, zarówno stojącej jak i płynącej, nad którymi poluje, chwytając ofiary znad samej tafli. W okresie letnim spotykany jest na strychach budynków, rzadko w skrzynkach lęgowych, dziuplach drzew i szczelinach mostów. Zimuje w jaskiniach, piwnicach i fortyfikacjach.

Zagrożenia i ochrona edytuj

W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej, dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie^[16]^[17]. Znane są tylko dwie kolonie rozrodcze nocka łydkowłosego (w Jeleniewie na Suwalszczyźnie i w Lubni na Pomorzu), choć przypadki schwytania lub znalezienia karmiących samic i młodych wskazują na istnienie jeszcze kilku obszarów, gdzie gatunek ten rozmnaża się w Polsce. Jest natomiast lokalnie pospolitym i licznym gatunkiem w Holandii, zachodniej Danii (Jutlandia), Łotwie i Rosji.

Uwagi edytuj

↑ Nie Vespertilio mystacinus Kuhl, 1817.
↑ Nie Vespertilio ferrugineus C.L. Brehm, 1827.
↑ Nowa nazwa dla Vespertilio ferrugineus Temminck, 1840.

Przypisy edytuj

↑ Myotis dasycneme, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ F. Boie. Beiträge zur Naturgeschichte der Säugthiere. „Isis von Oken”. Jahrgang 1823, s. 965, 1823. (niem.).
↑ ^a ^b F. Boie. Beiträge zur Naturgeschichte europäischer vierfüssiger Thiere. „Isis von Oken”. Jahrgang 1825, s. 1200, 1825. (niem.).
↑ Temminck 1835–1841 ↓, s. 176.
↑ Temminck 1835–1841 ↓, s. 239, ryc. lix, fig. 2.
↑ С.И. Огнёв & К.А. Воробьёв: Фауна наземных позвоночных Воронежской губернии. Москва: Новая деревня, 1923, s. 98. (ros.).
↑ A.M. Husson. The bats of Suriname. „Zoologische Verhandelingen”. 218, s. 218, 1962. (ang.).
↑ R.R. Piraccini R.R., Myotis dasycneme, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-07] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 126. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Myotis dasycneme. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-07].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 270. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 442, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 68.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 54.
↑ ^a ^b ^c R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 950. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348)
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..

Bibliografia edytuj

C.J. Temminck: Monographies de mammalogie, ou Description de quelques genres de mammifères, dont les espèces ont été observées dans les d1fférens Musées de l’Europe. T. 2. Leiden: C. C. van der Hoek, 1835–1841, s. 1–392. (fr.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).
Konrad Sachanowicz, Mateusz Ciechanowski: Nietoperze Polski. Tomasz Cofta (rysunki). Warszawa: MULTICO, 2005. ISBN 83-7073-401-4.

Zobacz też edytuj

[2] Nie Vespertilio mystacinus Kuhl, 1817.

[6] Nie Vespertilio ferrugineus C.L. Brehm, 1827.

[9] Nowa nazwa dla Vespertilio ferrugineus Temminck, 1840.

[itis-1] Myotis dasycneme, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[boie1823-3] F. Boie. Beiträge zur Naturgeschichte der Säugthiere. „Isis von Oken”. Jahrgang 1823, s. 965, 1823. (niem.).

[boie1825-4] F. Boie. Beiträge zur Naturgeschichte europäischer vierfüssiger Thiere. „Isis von Oken”. Jahrgang 1825, s. 1200, 1825. (niem.).

[CITEREFTemminck1835–1841[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=chi.37465248&view=1up&seq=188&skin=2021_176]-5] Temminck 1835–1841 ↓, s. 176.

[CITEREFTemminck1835–1841[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=chi.37465248&view=1up&seq=251&skin=2021_239],_ryc._lix,_fig._2-7] Temminck 1835–1841 ↓, s. 239, ryc. lix, fig. 2.

[ogn&wor-8] С.И. Огнёв & К.А. Воробьёв: Фауна наземных позвоночных Воронежской губернии. Москва: Новая деревня, 1923, s. 98. (ros.).

[hus-10] A.M. Husson. The bats of Suriname. „Zoologische Verhandelingen”. 218, s. 218, 1962. (ang.).

[iucn-11] R.R. Piraccini R.R., Myotis dasycneme, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-07] (ang.).

[miiz-12] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 126. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-13] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Myotis dasycneme. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-07].

[icmw-14] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 270. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[pal-15] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 442, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=98_68]-16] Jaeger 1944 ↓, s. 68.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=84_54]-17] Jaeger 1944 ↓, s. 54.

[hmw-18] R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 950. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[19] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348)

[rozp2016-20] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..

[9]

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[b]

[5]

[6]

[c]

[7]

[8]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]