Salomon Joachim Halberstam
Salomon Joachim (Chaim) Halberstam (שזחה), (ur. 23 lutego 1832 w Krakowie, zm. 24 marca 1900 w Bielsku) – żydowski bibliofil, kolekcjoner, publicysta, kupiec, twórca składającej się z kilkuset pozycji kolekcji hebrajskich rękopisów i rzadkich druków.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
Życiorys edytuj
Urodził się w Krakowie w rodzinie żydowskiej, jako syn Izaaka Halberstama – galicyjskiego kupca i uczonego-amatora. W 1860 wzbogaciwszy się na handlu, przeprowadził się do Bielska, gdzie rozwijał swoje zainteresowania judaizmem, biblistyką; zajmował się również bibliofilstwem, nie porzucając jednak kupiectwa. Był również publicystą oraz pisał do niemieckich i hebrajskich czasopism drobne opracowania naukowe. Utrzymywał kontakty z żydowskimi uczonymi: Adolfem Jellinkiem, Davidem Kaufmannem, Moritzem Steinschneiderem i Heinrichem Graetzem.
U schyłku XIX wieku stał się jedną z najważniejszych postaci żydowskiej publicystyki w Wiedniu. Aktywnie uczestniczył również w życiu naukowym. Założył towarzystwo i wydawnictwo Mekitze Nirdamim, którego był sponsorem i jednym z dyrektorów. Czasami drukował tam swoje prace. Wiele jego tekstów ukazało się w zbiorowych wydawnictwach Graetza, Steinschneidera, Kaufmanna i Kohuta.
W swoim domu przy ulicy Wzgórze w Bielsku założył prywatny księgozbiór, składający się z 411 hebrajskich rękopisów i rzadkich druków, który w 1890 został przez niego skatalogowany w publikacji Kehilat Szlomo. Po jego śmierci zbiory zostały rozproszone. Największą część manuskryptów zakupił Montefiore College w brytyjskim Ramsgate (dziś kolekcja znajduje się w Jews' College w Londynie), z kolei większość druków i nieznaczna część rękopisów została zakupiona przez Mayera Sulzbergera dla biblioteki Żydowskiego Seminarium Teologicznego w Ameryce (Nowy Jork), reszta trafiła do biblioteki Gminy Żydowskiej w Wiedniu. Powołanej w okresie międzywojennym w Bielsku bibliotece im. S. J. Halberstama nie udało się pozyskać żadnych znaczących pozycji z jego księgozbioru.
Salomon Halberstam zmarł w Bielsku i został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu żydowskim przy ulicy Cieszyńskiej. Podczas II wojny światowej jego nagrobek został skradziony. 22 czerwca 2009 odsłonięto nowy nagrobek w kształcie macewy, wykonany z czarnego dębu[1].
Ważniejsze prace edytuj
- 1868: Chiddusze ha-Ritba'al Nidda – praca Jom Towa ben Abrahama poświęcona talmudycznemu traktatowi Nidda.
- 1874: Sefer ha-'Ibbur – studium Abena Ezry poświęcone kalendarzowi.
- 1874: Tagmule ha-Nefesh – autorstwa Hillela ben Samuela.
- 1878: Iggeret bikoret – uwagi do pracy Jellinka pt. Konteros Tarjag.
- 1879: Takkanot chachamim
- 1885: Perush Sefer Jecira – komentarz do Księgi Jecira autorstwa Judy ben Barzilaja.
- 1888: Sich Yicchak – dzieło autorstwa Izaaka Halberstama, obejmujące m.in. genealogię rodu Halberstamów.
- 1890: Kehilat Szlomo – kompletny katalog zbiorów znajdujących się w księgozbiorze Halberstama.
- 1900: Sefer ha-Sheratot
Przypisy edytuj
- ↑ Macewa z czarnego dębu dla Halberstama. 22 czerwca 2009. [dostęp 2009-06-25]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Jacek Proszyk: Cmentarz Żydowski w Bielsku-Białej. Bielsko-Biała: Urząd Miejski w Bielsku-Białej. Wydział Kultury i Sztuki, 2002, s. 222–223. ISBN 83-908913-1-X.
- Jacek Proszyk: Salomon Joachim Halberstamm bibliofil. Bielsko-Biała: G.M.Elzewir, 2009. ISBN 978-83-917046-5-3.
Linki zewnętrzne edytuj
- Salomon Joachim Halberstam w Encyklopedii Żydowskiej (ang.)