Stanisław Bylczyński
Stanisław Bylczyński h. Dęboróg (ur. 26 lipca 1889 w Chotiaczowie, Włodzimierz Wołyński, zm. 21 lutego 1941 w Rothesay, Szkocja) – kapitan lotnictwa Wojska Polskiego.
| |
 kapitan pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 lipca 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 lutego 1941 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1907–1941 |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja |
|
| Jednostki |
1 pułk lotniczy Warszawa |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Pochodził z rodziny ziemiańskiej z Grodzieńszczyzny. Był synem Antoniego (carskiego oficera) i Emilii z Wojciechowskich. Jego żoną była Zofia z Lipińskich (1903–1993)[1].
Stanisław Bylczyński (dawniejszy carski oficer) za pośrednictwem znajomego z lat petersburskich (Teodora Białynickiego-Biruli[2]) zamówił w firmie portretowej Witkacego kilka pasteli swojej żony, które (pomimo że ich małżeństwo się rozpadło, a Zofia miała jeszcze trzech innych mężów) przeszły do historii prac Witkacego jako portrety „Haliny Bylczyńskiej”. Sanacyjny światek artystyczno-ziemiański mawiał, że żona kapitana była kochanką Witkacego[3]. Dziś jej portrety[4] (autorstwa Witkacego) znajdują się w zbiorach prywatnych (m.in. aktorki z nią spokrewnionej – Marty Lipińskiej[5] i w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku[6].
Bylczyński ukończył Kaczyńską Wyższą Wojskową Szkołę Lotniczą dla Pilotów w Sewastopolu (na Krymie).
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego.
W roku 1921 przeniesiony do rezerwy[7]. Był związany z Ligą Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPiP), od roku 1925 był również prezesem Towarzystwa Żeglugi Powietrznej „Potavia”. Odznaczony Medalem Lotniczym[8].
We wrześniu 1939 roku uczestniczył w ewakuacji polskiego lotnictwa cywilnego. Po klęsce kampanii wrześniowej internowany w Rumunii, skąd przedostał się drogą morską do francuskiej Syrii (do portu w Bejrucie), a stamtąd do Francji. Ponieważ rząd francuski przyznawał wizy internowanym w Rumunii ze względu na ich zapatrywania polityczne (dzieląc wojsko na stronników Frontu Morges i sanację) odmówił służenia w lotnictwie francuskim i starał się od razu o przydział w RAF-ie. Dostał się do Wielkiej Brytanii. Służył jako pilot transportowy. Później w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay, na Wyspie Bute, gdzie zmarł i został pochowany[9].
Awanse edytuj
- w armii carskiej: porucznik lejbgwardii 3 konnej baterii (1907), dowódca kolumny automobilowej w Odessie (1918)
- podporucznik – zweryfikowany w październiku 1918[10]
- porucznik – 1 pułk. lotn. (w r. 1920 dowódca wojskowego lotniska w Bydgoszczy – Biedaszkowie (obecnie: Port lotniczy Bydgoszcz-Szwederowo))
- kapitan – 3 maja 1922 ze starszeństwem z 1 czerwca 1919
(stopień RAF: F/Lt (RAF P-0189))[11]
Przypisy edytuj
- ↑ Listy do żony. [T. 4], (1936–1939), Stanisław Ignacy Witkiewicz ; appendix Jadwiga Witkiewiczowa ; przygot. do dr. Anna Micińska ; oprac. i przypisami opatrzył Janusz Degler, Warszawa, 2012
- ↑ http://witkacologia.eu/linki/linki_lista.html Witkacologia: Rozmowa z Maciejem Witkiewiczem, stryjecznym wnukiem Witkacego, w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku pięć portretów Witkacego (luty 2012)
- ↑ http://kmciesielska.blogspot.com/2015/01/kochannice-witkacego.html Kamila Ciesielska, Kochanice Witkacego, 22.01.2015
- ↑ AfterMarket.pl :: domena bluecanvas.pl [online], bluecanvas.pl [dostęp 2019-08-09].
- ↑ Stanisław Bylczyński ożenił się z Zofią Haliną Lipińską 24.02.1920 r. w Warszawie (akt. nr 116). Świadkiem na ślubie była m.in. matka Zofii - także Zofia Lipińska. Wóczas Lipińscy mieszkali w Warszawie na ul. Bagatela. Zofia Lipińska urodziła się w Babczenicach na Podolu. Jej ojcem był Kazimierz Lipiński, przedsiębiorca naftowy z Borysławia. Kazimierz był dziadkiem aktorki Marty Lipińskiej. Zofia była zamężna z Bylczyńskim na pewno do roku 1929. Później, po rozwodzie miała jeszcze trzech mężów. Używała nazwiska w brzmieniu Zofia Wattenowa-Mrozowska (po dwóch kolejnych mężach). Zmarła w Buenos Aires w roku 1993. Zob.: akt ślubu Stanisława Bylczyńskiego i Zofii Lipińskiej i wspomnienia kpt. Bylczyńskiego.
- ↑ Galeria dzieł [online], muzeum.slupsk.pl [dostęp 2017-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-06].
- ↑ Rocznik Oficerski 1922.
- ↑ Bylczyński Stanisław. listakrzystka.pl. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ http://www.polishforcesinbritain.info/PWGBerwickshiretoDumfriesshire.htm Polish Forces in Britain
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych, 1918, nr 10: http://www.sbc.org.pl/dlibra/plain-content?id=12135
- ↑ Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego .
Bibliografia edytuj
- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy, Warszawa 1922.
- Rocznik Oficerski 1923.
- Janusz Degler, Witkacego portret wielokrotny. Szkice i materiały do biografii (1918–1939), Warszawa 2014.
- Małgorzata Szejnert, Wyspa Węży, Kraków, S.I.W. Znak, 2018.
- Radosław Golec, Generał i Diuk. Tajemnice rządu Sikorskiego i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Warszawa, „Fronda”, 2020.
- Krzysztof Kaczmarski, Nie tylko Rothesay. Oficerskie obozy izolacyjne oraz obóz dyscyplinarny dla żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych w Wielkiej Brytanii (1940–1943), Rzeszów-Warszawa, IPN, 2020.