Stanisław Maziarski

polski histolog

Stanisław Wincenty Maziarski (ur. 27 kwietnia 1873 w Tarnowie, zm. 7 lipca 1956 w Krakowie) – lekarz histolog.

Stanisław Wincenty Maziarski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 kwietnia 1873
Tarnów

Data i miejsce śmierci

7 lipca 1956
Kraków

profesor nauk medycznych
Specjalność: histolog
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Habilitacja

1900

Profesura

1911

1904–1950
Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński

rektor
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys

edytuj

Urodził się w rodzinie Wincentego, profesora gimnazjum, i Honoraty z Trochanowskich (zm. 1929)[1]. W latach 1891–1897 studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1897 uzyskał stopień doktora wszech nauk lekarskich. W 1900 przedstawił Pracę habilitacyjną O budowie i podziale gruczołów, a następnie wyjechał uzupełniać wykształcenie do Nancy i Monachium. Po powrocie został asystentem w Katedrze Fizjologii, a od 1904 w Katedrze Histologii. W 1907 został mianowany na profesora nadzwyczajnego i powierzono mu stanowisko kierownika Katedry Histologii (zajmował je do 31 grudnia 1950), w 1911 został profesorem zwyczajnym.

W latach 1914–1918 służył jako lekarz pospolitego ruszenia w armii Austro-Węgier podczas I wojny światowej, w latach 1918–1921 w randze podpułkownika w armii polskiej. W latach 1916–1917 oraz 1922–1925 był dziekanem Wydziału Lekarskiego UJ, a w latach 1933–1936 rektorem Uniwersytetu. Od 1927 członek Polskiej Akademii Umiejętności, do 1930 członek korespondent, następnie członek czynny, w latach 1930–1948 sekretarz Wydziału III[2].

Aresztowany podczas Sonderaktion Krakau wywieziony do obozu Sachsenhausen wrócił do Krakowa w lutym 1940 w bardzo złym stanie zdrowia. Od listopada 1942 brał udział w tajnym nauczaniu, na konspiracyjnym Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego wykładał i prowadził ćwiczenia z histologii.

Prowadził badania głównie nad systematyką gruczołów oraz strukturą jądra komórkowego i jego rolą w procesie wydzielania, dotyczące ślinianek, układu wydalniczego pierścienic, tkanki mięśniowej.

Zmarł w Krakowie, pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim (kwatera GB-wsch-6)[3][4].

 
Uroczystość otwarcia Szpitala Ubezpieczalni Społecznej imienia Gabriela Narutowicza w Krakowie. W pierwszym rzędzie siedzą od lewej: prof. Stanisław Maziarski, gen. A. Narbut-Łuczyński, arcybiskup A. Sapieha, wiceminister opieki społecznej W. Jastrzębski, wojewoda krakowski M. Kwaśniewski, gen. B. Mond, wiceprezydent Krakowa S. Klimecki (listopad 1934)

Życie prywatne

edytuj

Od 27 września 1904 był mężem Stanisławy Krzyszkowskiej, z którą miał synów: Kazimierza i Juliana. Jego wnukiem był dziennikarz Jacek Maziarski[5], a prawnukiem jest Wojciech Maziarski[6].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Nagrody

edytuj

Upamiętnienie

edytuj

W Tarnowie znajduje się ulica jego imienia.

Publikacje

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Stanisław Wincenty Maziarski M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-07-22].
  2. Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN, Katedra Historii Medycyny UJ CM
  3. Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-01-11].
  4. Zdzisław Gajda Stanisław Wincenty Maziarski [w:] Polski Słownik Biograficzny tom XX wyd. 1975 s. 299–300.
  5. Fundacja Jacka Maziarskiego, jacekmaziarski.org [zarchiwizowane 2019-02-07].
  6. Zmarł Jacek Maziarski - dziennikarz, działacz i polityk [online], Newsweek Polska, 28 maja 2009 [dostęp 2025-06-02].
  7. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
  8. Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, NR 203 (1265), s. 6, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-07-22]. 

Bibliografia

edytuj