Stare Kramsko
Stare Kramsko (niem. Alt Kramzig) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Babimost.
| wieś | |
 Tablica na dzwonnicy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
68 |
| Kod pocztowy |
66-111[2] |
| Tablice rejestracyjne |
FZI |
| SIMC |
0907645 |
Położenie na mapie gminy Babimost  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego  | |
 52°06′27″N 15°46′08″E/52,107500 15,768889[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
Historia edytuj
Stare Kramsko, jako wieś rycerska zorganizowana na prawie polskim, powstało na przełomie XII i XIII wieku. W 1320 roku ówczesny właściciel wsi, rycerz Miron z Lasocic, podarował ją klasztorowi cystersów z Obry, którzy byli jej właścicielami do XVIII wieku. Podczas "potopu szwedzkiego" w 1657 r. wieś całkowicie zniszczono. W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793 roku znalazła się w Królestwie Prus.
Przy pierwszej numeracji w 1796 r. we wsi było 19 domostw oraz owczarnia folwarczna. Dla wsi w 2020 r. sporządzono opis historii wszystkich dawnych zagród, począwszy od końca XVII w. (1696 r.) do czasów współczesnych[3].
Przez cały okres zaborów i okupacji wieś zachowała polski charakter.
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Kramsko stare należała do wsi większych w ówczesnym powiecie babimojskim rejencji poznańskiej[4]. Kramsko stare należało do babimojskiego okręgu policyjnego tego powiatu i stanowiło część majątku Kramsko stare, który należał do Rudeliusa[4]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Kramsko stare liczyło 212 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 26 dymów (domostw)[4].
Od lat 80. XIX wieku działały tu liczne polskie organizacje. Pod przywództwem Teodora Spiralskiego mieszkańcy wsi uczestniczyli w Powstaniu Wielkopolskim, a po I wojnie światowej utworzyli Koło Związku Polaków w Niemczech. 1 maja 1929 roku powstała tu Polska Katolicka Szkoła Powszechna. Podczas akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych historyczna nazwa niemiecka Alt Kramzig została w 1937 r. zastąpiona przez administrację nazistowską sztuczną formą Krammensee.
29 stycznia 1945 roku obszar Starego Kramska znalazł się ponownie w państwie polskim.
Zabytki edytuj
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisana jest[5]:
- dzwonnica wiejska, drewniana, z XIX wieku; w 1929 r. wybudowano dzwonnicę, którą ufundowali mieszkańcy wsi: Maria i Walenty Kubikowie. Służyła do ostrzegania przed kataklizmami jak pożar, powódź czy gradobicie oraz biciem dzwonów informowała o śmierci kogoś z mieszkańców. Została umieszczona w rejestrze zabytków pod numerem 1848. Dwukrotnie dokonywano jej renowacji w 1968 roku i w 2003 roku. Nadal jest użytkowana.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 129092
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1212 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Krzysztof Raniowski, Siedliska nadobrzańskie : Niałek Wielki, Obra, Jażyniec, Kiełkowo, Mała Wieś, Wąchabno, Stare Kramsko, Nowe Kramsko, Wolsztyn: Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Wolsztyn im. Stanisława Platera, 2020, ISBN 978-83-89208-52-1, OCLC 1199663813 [dostęp 2021-10-25].
- ↑ a b c Leon Plater, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego, Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 188.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r. [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 103 [dostęp 2012-02-25].