Strzelce (województwo kujawsko-pomorskie)
Strzelce – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Mogilno. Dawna nazwa: Lubieszewo. W dokumentach występuje również pod innymi nazwami: Strzelcze, Lhtbessowo, Lubessowo, Lubeschewo, Luliessewo.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
535[2] |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
88-300[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CMG |
| SIMC |
0091758 |
Położenie na mapie gminy Mogilno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu mogileńskiego  | |
 52°40′39″N 18°06′04″E/52,677500 18,101111[1]
| |
Podział administracyjny
edytujWieś duchowna, własność opata benedyktynów w Mogilnie pod koniec XVI wieku leżała w powiecie gnieźnieńskim województwa kaliskiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bydgoskim.
Demografia
edytujWedług Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 535 mieszkańców[2]. Jest szóstą co do wielkości miejscowością gminy Mogilno.
Historia wsi
edytuj
Pierwsza wzmianka o Lubieszewie (od roku 1580 zmieniono nazwę na Strzelce) pochodzi z drugiej połowy XII w. (rok 1155). W dokumencie królewskim, tzw. falsyfikacie mogileńskim, (błędnie datowanym przez niektóre źródła na rok 1065) zawarty jest akt nadania dla klasztoru benedyktynów w Mogilnie. Na mocy tego dokumentu własnością klasztoru stały się między innymi 23 miejscowości z obszaru Wielkopolski i Kujaw.
Książę Bolesław Szczodry, uwłaszczając benedyktynów mogilnickich, nadał im wieś Lubieszewo z połową jeziora, które wymienia także przywilej ks. Salomei, potwierdzony przez Mieszka Starego w roku 1193. W roku 1215 przysądzono klasztorowi w Strzelnie dziesięcinę z Lubieszewa, do której rościł sobie prawa biskup kujawski. W roku 1249 Kazimierz I kujawski (syn Konrada mazowieckiego) nadał klasztorowi w Strzelnie wieś Bronisław z Jeziorem Lubieszewskim (współczesna nazwa: Jezioro Pakoskie). W roku 1580 w Strzelcach znajdował się młyn, 4 zagrody i 1 rzemieślnik. Po roku 1793 wieś Strzelce została zajęta przez rząd pruski, który utworzył z niej domenę z osadami: Baba Mała i Wielka, Burgrabstwo, Bystrzyca i Chałupska. Pod koniec XIX w. wieś należała do powiatu mogilnickiego i dekanatu żnińskiego. We wsi znajdował się folwark, kościół i szkoła.
Historia parafii w Strzelcach
edytujPierwszy kościół zbudowany z drewna pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Strzelcach istniał już w XIII w. Był on wielokrotnie odbudowywany, przebudowywany i odnawiany. Obecny kościół pochodzi z pierwszej połowy XVII w. Na przełomie XIX i XX w. parafia liczyła 674 osób. Należały do niej miejscowości: Dębina (Amalienhof), Gadów, Głogówiec, Krzyżanna, Neumanowo, Ratowo i Strzelce.
Dziedzictwo kulturowe, zabytki, turystyka
edytuj- Kościół drewniany pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny z pierwszej połowy XVII w.
- Dzwonnica drewniana z XVIII w.
- Cmentarz: parafialny w Strzelcach, założony w XIX w.
- Stanowisko archeologiczne (podczas prac archeologicznych odkryto między innymi ceramikę z zespołów grobowych kultury iwieńskiej)
Znane osoby związane ze Strzelcami
edytuj- Michał Białecki (ur. 1898) – chorąży Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari
- Kazimierz Kaczmarek – ur. w Barcinie, rozstrzelany w Charkowie w 1940 r., kierownik tutejszej szkoły w latach 30. XX wieku
- Jan Wojciechowski – pierwszy kierownik, od 1919 r., polskiej szkoły w Janikowie. Urodził się 27 stycznia 1884 r. w Strzelcach. Pochodził z rodziny chłopskiej, wykształcił się w seminarium nauczycielskim. Należał do wielu organizacji i stowarzyszeń i sportowych. Pełnił w nich wiele funkcji, organizował liczne imprezy środowiskowe, Prawdopodobnie zginął w październiku 1939 r., wywieziony i zamordowany w lasach gniewkowskich. Tam znajduje się jego mogiła. Tablica upamiętniająca śmierć znajduje się na dawnym budynku szkoły przy ul. 1 Maja
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 132340
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1230 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 247.
Bibliografia
edytuj- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich pod Redakcją Bronisława Chlebowskiego, Władysława Walewskiego, według planu Filipa Sulimierskiego tom XI Warszawa: t. XI – 1900
- Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski obejmujący dokumenta tak już drukowane, jak dotąd nie ogłoszone, sięgające do roku 1400. wydany staraniem Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego. tom I. zawiera numera 1-616 lata 984-1287 Poznań. nakładem Biblioteki Kórnickiej. drukiem J. I. Kraszewskiego (dr. W. Łebiński). 1877
- Historia i opis parafii pw. św. Jana Apostoła w Mogilnie. mogilno.cba.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-19)].
- Szreńsk dawniej – Archeologia. polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-29)].