Studium wozu frachtowego (rysunek Stanisława Masłowskiego)

Studium wozu frachtowego – studium rysunkowe polskiego malarza Stanisława Masłowskiego (1853-1926) z około 1875 roku, znajdujące się (2022) w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, opatrzone u dołu po prawej sygnaturą: "ST.MASŁOWSKI".

Studium wozu frachtowego

Studium rysunkowe wozu frachtowego, fot. Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Warszawie
Autor	Stanisław Masłowski (1853-1926)
Rodzaj	Studium rysunkowe
Data powstania	około 1875
Medium	ołówek/papier
Wymiary	22,5 x 27,9 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Warszawa
Lokalizacja	Muzeum Narodowe w Warszawie

Opis

Niniejszy rysunek jest, pod względem dokumentacyjnej precyzji wykonania, zbliżony do "Studium drzwi kościoła w Jędrzejowie" i późniejszego o niemal dziesięć lat "Tragarza". Przedstawia bryłę wypełnionego ładunkiem i zabezpieczonego od góry płachtami tkanin, wozu frachtowego. Zwraca uwagę staranny, niemal techniczny rysunek zarówno przestrzeni ładunkowej, jak i innych elementów zaprzęgu, na które składają się na przykład, dyszel wraz z okuciami i orczyki zaopatrzone w łańcuchy. Zamierzony cel rysownik osiągnął dzięki umiejętnemu stopniowaniu różnic walorowych. W dolnej części pracy, po prawej, widoczna jest sygnatura "ST.MASŁOWSKI", a ponadto wyodrębniony szkic dyszla wraz z okuciami i orczykiem, a także szkic naczynia wykonanego z klepki drewnianej - produktu sztuki bednarskiej. Rysunek jest dokumentem dziewiętnastowiecznej sztuki rzemieślniczej - kołodziejskiej, bednarskiej i kowalskiej.

Dane uzupełniające

Niniejsze studium rysunkowe było reprodukowane w: Stanisław Masłowski, Materiały do życiorysu i twórczości..., ilustracja poza tekstem nr 6 z podpisem: " 'Studium wozu frachtowego', rys. oł, ok. 1875 r. Pracownia fot. Muzeum Narodowego w Warszawie"; w spisie ilustracji (s.356) ponadto dodano: "(Wł. Muzeum Narodowego w Warszawie)"

Omawiany rysunek pochodzi z wczesnego okresu twórczości - dwudziestoparoletniego, wówczas, artysty. Dowodzi ono jego dążenia do osiągnięcia, dokumentarnego autentyzmu otaczającej go rzeczywistości. Jest dowodem jego dążenia do "prawdy natury", do realizacji szeroko znanych, podstawowych zaleceń jego nauczyciela - Wojciecha Gersona, by "rysować wszystko bez wyjątku - ziemię, kamienie, niebo, trawy, drzewa, wszelkie zwierzęta, nawet drobne, jak żaby i owady [...] nie opuszczać żadnej sposobności nastręczającej się do studiowania natury, tak w stanie spoczynku, jak i w stanie ruchu. [...] Wymienione wskazówki spotkały się z wrodzoną dyspozycją Masłowskiego; z żywiołową pasją tworzył on setki oryginalnych rysunków i dziesiątki drobnych akwarel, a niekiedy i olejów"

Porównując niniejsze "Studium wozu frachtowego" z innymi pracami artysty z tego samego roku, albo z sąsiednich lat - takimi, jak "Cyganka" (1877), albo "Dziewczynka ukraińska" (1878) - można uzasadnić pytanie: 'Czy pochodzą one od tego samego twórcy?' - tak dalece różnią się sposobem potraktowania tematu i techniką ich wykonania.

Studium - choć odległe tematycznie i w czasie - jest bliskie pod względem techniki rysunkowej i formy późniejszym o dziesięciolecie pracom Masłowskiego, w których Tadeusz Dobrowolski (1960) zwracał uwagę na zacieśnianie się (od około 1880 roku) "związków artysty z naturą i żywym modelem" i podkreślał, że dowodzą tego "doskonałe rysunki w rodzaju pełnego ekspresji 'Domokrążcy' z r. 1884". Należy wyjaśnić, że wymienionemu autorowi chodziło o odmiennie zatytułowany rysunek: 'Tragarz'.

Literatura

• Polski Słownik Biograficzny, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk, 1975, wyd. "Ossolineum", tom XX/1, zesz.84
• Tadeusz Dobrowolski: Nowoczesne malarstwo polskie, t. II, Wrocław - Kraków, 1960, wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo
• Stanisław Masłowski - Materiały do życiorysu i twórczości, oprac. Maciej Masłowski, Wrocław, 1957, wyd. "Ossolineum"
• Stanisław Masłowski Akwarele 12 reprodukcji barwnych, wstęp opracował i dokonał wyboru materiału ilustracyjnego Maciej Masłowski, Wydawnictwo Sztuka, Warszawa 1956