Tawada

gatunek ryby
(Przekierowano z Sum afrykański)

Tawada[3], stawada[4], sum afrykański[5] (Clarias gariepinus) – gatunek słodkowodnej ryby sumokształtnej, jeden z największych przedstawicieli rodziny długowąsowatych (Clariidae).

Tawada
Clarias gariepinus[1]
(Burchell, 1822)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

sumokształtne

Rodzina

długowąsowate

Rodzaj

Clarias

Gatunek

tawada

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania

edytuj

Afryka oraz azjatycka część zlewiska Morza Śródziemnego (Jordania, Izrael, Liban, Syria i południowa Turcja). Gatunek introdukowany w wielu krajach Afryki, Europy i Azji. W Polsce hodowany od 1990 roku[6].

Charakterystyka

edytuj

Głowa szeroka i płaska, z dużym otworem gębowym w położeniu półdolnym i z 4 parami wąsików. Oczy małe. Tułów spłaszczony grzbietobrzusznie, trzon ogonowy spłaszczony bocznie. Długa płetwa grzbietowa i odbytowa, płetwy piersiowe małe. Może dorastać do 170 cm długości oraz wagi ciała do 60 kg. Wykazuje dużą odporność na zmiany warunków środowiska. W naturze zasiedla wszystkie typy zbiorników z wodą słodką. Preferuje wody spokojne. Może oddychać powietrzem atmosferycznym. Ryba wszystkożerna.

Rozwój i warunki bytowania w naturze

edytuj

W stabilnych warunkach środowiskowych dorosłe Clarias gariepinus mają przez cały rok dojrzałe gonady. W idealnych warunkach dojrzała samica może znieść około 60 000 jaj/kg masy ciała. Przed kryciem samce agresywnie rywalizują o samice, z którymi łączą się w pojedyncze pary, samica energicznie macha ogonem, aby wymieszać jaja i nasienie i rozprowadzić zapłodnione jaja. Jaja przyklejają się do zanurzonej roślinności i wylęgają się w ciągu 20–60 godzin, w zależności od temperatury. Woreczek żółtkowy wchłania się w ciągu 3–4 dni, a żołądek jest w pełni funkcjonalny w ciągu 5–6 dni po rozpoczęciu żywienia egzogennego. Różnicowanie płciowe rozpoczyna się między 10 a 15 dniem po wykluciu. Larwy żerują i szybko rosną na ciepłych (zwykle > 24° C) terenach zalewowych bogatych w składniki odżywcze, osiągając 3–7 g w ciągu 30 dni. Gdy pod koniec pory deszczowej wysychają zalane obszary brzegowe, młode i dorosłe osobniki wracają na głębsze wody. Na obszarach, na których występują dwie pory deszczowe, w ciągu roku zwykle występują dwa szczyty reprodukcyjne[7].

Znaczenie gospodarcze

edytuj

Mięso suma afrykańskiego nie zawiera ości i ma smak podobny do mięsa cielęcego. Pierwsze próby hodowli w Polsce podjął Zakład Ichtiobiologii i Gospodarki Rybackiej PAN w Gołyszu. Poziom produkcji suma afrykańskiego w Polsce systematycznie wzrasta – z 60–80 ton w latach 90. XX w. do 500–600 ton rocznie w ostatnich latach[6].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Clarias gariepinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Clarias gariepinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  4. Grabda, E., T. Heese, 1991. Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby. Cyclostomata et Pisces. Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie. Koszalin
  5. Adamek 2001 ↓.
  6. a b A. Witkowski, J. Grabowska. The non-indigenous freshwater fishes of Poland: Threats for native ichthyofauna and consequence for fishery: A review. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 42 (2), s. 77–87, 2012. DOI: 10.3750/AIP2011.42.2.01. (ang.). 
  7. Sum Afrykański – informacje i biologia [online], Forfish – all for fish [dostęp 2021-04-14] (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Jerzy Adamek: Sum afrykański. Technologia chowu. Olsztyn: IRŚ, 2001. ISBN 83-87506-64-8.
  • Clarias gariepinus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 20 lipca 2009]