Tadeusz Andersz

Tadeusz Andersz (ur. 27 września 1918 w Hoensbroek, zm. 29 października 2007 w Londynie) – generał brygady pilot Wojska Polskiego, major dyplomowany (ang. Squadron Leader) Królewskich Sił Powietrznych.

Tadeusz Andersz
generał brygady pilot oraz Squadron Leader
Data i miejsce urodzenia	27 września 1918 Hoensbroek, Holandia
Data i miejsce śmierci	29 października 2007 Londyn, Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	od 1939
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego Armée de l’air RAF USAAF
Jednostki	Dywizjon 315 Dywizjon 306 61 Dywizjon Myśliwski 56 Grupy Myśliwskiej Dywizjon 315
Stanowiska	d-ca eskadry: Dywizjonu 315, d-ca Dywizjonu 315, Dywizjonu 306
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania francuska 1940
Odznaczenia

Grób gen. Tadeusza Andersza na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Życiorys

Ukończył Gimnazjum im. Gotthilfa Bergera w Poznaniu, gdzie podczas nauki należał do Poznańskiej Czarnej Trzynastki. w 1937 rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, przerwaną przez wybuch II wojny światowej. Po ewakuacji do Rumunii został wraz z kolegami internowany w rumuńskim obozie w Slatinie, skąd uciekł do Francji, gdzie służył w polskim lotnictwie wojskowym.

Po klęsce Francji w 1940 znalazł się w Wielkiej Brytanii w dalszym ciągu w składzie polskiego lotnictwa myśliwskiego (nr służbowy P-0374). W okresie od lata 1941 do listopada 1943 pilot, a potem także dowódca eskadry 315 dywizjonu myśliwskiego „Dęblińskiego”. Po okresie służby instruktorskiej, od marca 1944 znów w działaniach bojowych, tym razem w 61 dywizjonie myśliwskim 56 Grupy Myśliwskiej 8 Armii Powietrznej Stanów Zjednoczonych (za wiedzą i akceptacją polskich władz). Od sierpnia 1944 do kwietnia 1945 dowódca dywizjonu 315, następnie w sztabie 12 Grupy Myśliwskiej. W czasie służby zanotował 167 lotów bojowych, dwa zestrzelenia pewne i jedno prawdopodobne.

Po wojnie został kursantem Wyższej Szkoły Lotniczej Weston-super-Mare ukończonej w kwietniu 1946, po czym aż do rozformowania w 1947 był dowódcą 306 dywizjonu myśliwskiego „Toruńskiego”. Następnie służył w Royal Air Force, m.in. był pilotem VIP-ów, a później kontrolerem ruchu lotniczego. Od 1973 na emeryturze. Po 1973 był wiceprezesem Stowarzyszenia Lotników Polskich i adiutantem kolejnych prezydentów RP na uchodźstwie. 9 września 1985 został mianowany podsekretarzem stanu w Ministerstwie Informacji w czwartym rządzie Kazimierza Sabbata. W maju 2005 awansowany na stopień generała brygady.

Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 167-1-7/8).

W 2009 powstał film dokumentalny o Tadeuszu Anderszu pt. Latający Holender. Tadeusz Andersz (scenariusz i reżyseria Grzegorz Gajewski).

Zestrzelenia

Na liście Bajana sklasyfikowany został na 140 pozycji z 2 zestrzeleniami pewnymi, 1 prawdopodobnym.

Chronologiczny wykaz zwycięskich walk powietrznych

zestrzelenia pewne

• Fw-190 – 4 kwietnia 1943 (pilotował Spitfire IX BS408 / PKQ)
• Me-109 – 9 lutego 1944 (pilotował P47 HOC)

zestrzelenia prawdopodobne

• Fw-190 – 21 lutego 1945 (pilotował Mustang III KH481)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1945)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1990)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (13 maja 1985, za wieloletnią działalność niepodległościową i społeczną)
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie (1942, 1943)
• brytyjski Distinguished Flying Cross
• amerykański Distinguished Flying Cross
• amerykański Air Medal – czterokrotnie

Bibliografia

• Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Czesław Partacz, Marek Rezler, Eligiusz Tomkowiak, Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, tom IV (1939-1945), część 1, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, Koszalin 1995
• Wojciech Zmyślony, Tadeusz Andersz – www.polishairforce.pl
• KrzysztofK. Komorowski KrzysztofK. (red.), Kronika Wojska Polskiego 2007, Warszawa: Fundacja Polonia Militaris, 2008, s. 226–227, ISSN 1734-2317 .
• biografia na muzeumlotnictwa.pl