Tadeusz Andersz
Tadeusz Andersz (ur. 27 września 1918 w Hoensbroek, zm. 29 października 2007 w Londynie) – generał brygady pilot Wojska Polskiego, major dyplomowany (ang. Squadron Leader) Królewskich Sił Powietrznych.
| |
 generał brygady pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 września 1918 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1975 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
dywizjon 315 |
| Stanowiska |
d-ca eskadry: dywizjonu 315, d-ca dywizjonu 315, dywizjonu 306 |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
         
| |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujUkończył Gimnazjum im. Gotthilfa Bergera w Poznaniu, gdzie podczas nauki należał do Poznańskiej Czarnej Trzynastki. w 1937 rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, przerwaną przez wybuch II wojny światowej. Po ewakuacji do Rumunii został wraz z kolegami internowany w rumuńskim obozie w Slatinie, skąd uciekł do Francji, gdzie służył w polskim lotnictwie wojskowym.
Po klęsce Francji w 1940 znalazł się w Wielkiej Brytanii w dalszym ciągu w składzie polskiego lotnictwa myśliwskiego (nr służbowy P-0374). W okresie od lata 1941 do listopada 1943 pilot, a potem także dowódca eskadry 315 dywizjonu myśliwskiego „Dęblińskiego”. Po okresie służby instruktorskiej, od marca 1944 znów w działaniach bojowych, tym razem w 61 dywizjonie myśliwskim 56 Grupy Myśliwskiej 8 Armii Powietrznej Stanów Zjednoczonych (za wiedzą i akceptacją polskich władz). Od sierpnia 1944 do kwietnia 1945 dowódca dywizjonu 315, następnie w sztabie 12 Grupy Myśliwskiej. W czasie służby zanotował 167 lotów bojowych, dwa zestrzelenia pewne i jedno prawdopodobne.
Po wojnie został kursantem Wyższej Szkoły Lotniczej Weston-super-Mare ukończonej w kwietniu 1946, po czym aż do rozformowania w 1947 był dowódcą 306 dywizjonu myśliwskiego „Toruńskiego”. Następnie służył w Royal Air Force, m.in. był pilotem VIP-ów, a później kontrolerem ruchu lotniczego. Od 1973 na emeryturze. Po 1973 był wiceprezesem Stowarzyszenia Lotników Polskich i adiutantem kolejnych prezydentów RP na uchodźstwie. 9 września 1985 został mianowany podsekretarzem stanu w Ministerstwie Informacji w czwartym rządzie Kazimierza Sabbata[1]. W maju 2005 awansowany na stopień generała brygady.
Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 167-1-7/8)[2].
W 2009 powstał film dokumentalny o Tadeuszu Anderszu pt. Latający Holender. Tadeusz Andersz (scenariusz i reżyseria Grzegorz Gajewski)[3].
Zestrzelenia
edytujNa liście Bajana sklasyfikowany został na 140 pozycji z 2 zestrzeleniami pewnymi, 1 prawdopodobnym.
Chronologiczny wykaz zwycięskich walk powietrznych[4]
- zestrzelenia pewne
- Fw-190 – 4 kwietnia 1943 (pilotował Spitfire IX BS408 / PKQ)
- Me-109 – 9 lutego 1944 (pilotował P47 HOC)
- zestrzelenia prawdopodobne
- Fw-190 – 21 lutego 1945 (pilotował Mustang III KH481)
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1945)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1990)[5]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (13 maja 1985, za wieloletnią działalność niepodległościową i społeczną)[6]
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie (1942, 1943)
- brytyjski Distinguished Flying Cross
- brytyjska Gwiazda za Wojnę 1939–1945[7]
- brytyjski Medal Obrony[7]
- brytyjski Medal Wojny 1939–1945[7]
- amerykański Distinguished Flying Cross
- amerykański Air Medal – czterokrotnie
Przypisy
edytuj- ↑ Mianowanie Podsekretarza Stanu. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 42, nr 4 z 11 listopada 1985.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Stefania Tworkowska, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-06-22].
- ↑ Latający Holender. Tadeusz Andersz. [dostęp 2014-06-26].
- ↑ lista zwycięstw.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 53, nr 4 z 20 grudnia 1985.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 30, nr 3 z 27 lipca 1985.
- ↑ a b c Andersz, Tadeusz - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2022-01-30].
Bibliografia
edytuj- Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Czesław Partacz, Marek Rezler, Eligiusz Tomkowiak, Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, tom IV (1939-1945), część 1, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, Koszalin 1995
- Wojciech Zmyślony, Tadeusz Andersz – www.polishairforce.pl
- Krzysztof Komorowski (red.), Kronika Wojska Polskiego 2007, Warszawa: Fundacja Polonia Militaris, 2008, s. 226–227, ISSN 1734-2317.
- biografia na muzeumlotnictwa.pl