Tadeusz Andersz
Tadeusz Andersz (ur. 27 września 1918 w Hoensbroek, zm. 29 października 2007 w Londynie) – generał brygady pilot Wojska Polskiego, major dyplomowany (ang. Squadron Leader) Królewskich Sił Powietrznych.
| ||
 generał brygady pilot
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 27 września 1918 Hoensbroek, Holandia | |
| Data i miejsce śmierci | 29 października 2007 Londyn, Wielka Brytania | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | od 1939 | |
| Siły zbrojne | .svg){kind=small} Lotnictwo Wojska Polskiego Aéronautique Militaire RAF  USAAF
| |
| Jednostki | Dywizjon 315 Dywizjon 306 61 Dywizjon Myśliwski 56 Grupy Myśliwskiej Dywizjon 315 | |
| Stanowiska | d-ca eskadry: Dywizjonu 315, d-ca Dywizjonu 315, Dywizjonu 306 | |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa kampania francuska 1940 | |
| Odznaczenia | ||
      
| ||
ŻyciorysEdytuj
Ukończył Gimnazjum im. Gotthilfa Bergera w Poznaniu, gdzie podczas nauki należał do Poznańskiej Czarnej Trzynastki. w 1937 rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, przerwaną przez wybuch II wojny światowej. Po ewakuacji do Rumunii został wraz z kolegami internowany w rumuńskim obozie w Slatinie, skąd uciekł do Francji, gdzie służył w polskim lotnictwie wojskowym.
Po klęsce Francji w 1940 znalazł się w Wielkiej Brytanii w dalszym ciągu w składzie polskiego lotnictwa myśliwskiego (nr służbowy P-0374). W okresie od lata 1941 do listopada 1943 pilot, a potem także dowódca eskadry 315 dywizjonu myśliwskiego „Dęblińskiego”. Po okresie służby instruktorskiej, od marca 1944 znów w działaniach bojowych, tym razem w 61 dywizjonie myśliwskim 56 Grupy Myśliwskiej 8 Armii Powietrznej Stanów Zjednoczonych (za wiedzą i akceptacją polskich władz). Od sierpnia 1944 do kwietnia 1945 dowódca dywizjonu 315, następnie w sztabie 12 Grupy Myśliwskiej. W czasie służby zanotował 167 lotów bojowych, dwa zestrzelenia pewne i jedno prawdopodobne.
Po wojnie został kursantem Wyższej Szkoły Lotniczej Weston-super-Mare ukończonej w kwietniu 1946, po czym aż do rozformowania w 1947 był dowódcą 306 dywizjonu myśliwskiego „Toruńskiego”. Następnie służył w Royal Air Force, m.in. był pilotem VIP-ów, a później kontrolerem ruchu lotniczego. Od 1973 na emeryturze. Po 1973 był wiceprezesem Stowarzyszenia Lotników Polskich i adiutantem kolejnych prezydentów RP na uchodźstwie. 9 września 1985 został mianowany podsekretarzem stanu w Ministerstwie Informacji w czwartym rządzie Kazimierza Sabbata[1]. W maju 2005 awansowany na stopień generała brygady.
Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 167-1-7/8)[2].
W 2009 powstał film dokumentalny o Tadeuszu Anderszu pt. Latający Holender. Tadeusz Andersz (scenariusz i reżyseria Grzegorz Gajewski)[3].
ZestrzeleniaEdytuj
Na liście Bajana sklasyfikowany został na 140 pozycji z 2 zestrzeleniami pewnymi, 1 prawdopodobnym.
Chronologiczny wykaz zwycięskich walk powietrznych[4]
- zestrzelenia pewne
- Fw-190 - 4 kwietnia 1943 (pilotował Spitfire IX BS408 / PKQ)
- Me-109 - 9 lutego 1944 (pilotował P47 HOC)
- zestrzelenia prawdopodobne
- Fw-190 - 21 lutego 1945 (pilotował Mustang III KH481)
Ordery i odznaczeniaEdytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1945)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1990)[5]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (13 maja 1985, za wieloletnią działalność niepodległościową i społeczną)[6]
- Krzyż Walecznych - trzykrotnie (1942, 1943)
- brytyjski Distinguished Flying Cross
- amerykański Distinguished Flying Cross
- amerykański Air Medal – czterokrotnie
PrzypisyEdytuj
- ↑ Mianowanie Podsekretarza Stanu. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 42, Nr 4 z 11 listopada 1985.
- ↑ Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne. Cmentarz Stare Powązki. Andersz. um.warszawa.pl. [dostęp 2017-06-22].
- ↑ Latający Holender. Tadeusz Andersz. [dostęp 26 czerwca 2014].
- ↑ lista zwycięstw
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 53, Nr 4 z 20 grudnia 1985.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 30, Nr 3 z 27 lipca 1985.
BibliografiaEdytuj
- Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Czesław Partacz, Marek Rezler, Eligiusz Tomkowiak, Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, tom IV (1939-1945), część 1, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, Koszalin 1995
- Wojciech Zmyślony, Tadeusz Andersz - www.polishairforce.pl
- Krzysztof Komorowski (red.): Kronika Wojska Polskiego 2007. Warszawa: Fundacja Polonia Militaris, 2008, s. 226-227. ISSN 1734-2317.
- biografia na muzeumlotnictwa.pl