Tadeusz Fritz
Tadeusz Adam Fritz (ur. 27 października 1898[1][2] w Lesznie, zm. 11 marca 1985 w Burnley) – kapitan piechoty Wojska Polskiego.
Kpt. Fritz w 1939 | |
kapitan piechoty | |
Data i miejsce urodzenia |
27 października 1898 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
11 marca 1985 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1916–1917 |
Siły zbrojne |
Armia Austro-Węgier 1916–1917 |
Jednostki |
2 Pułk Ułanów |
Stanowiska |
Dowódca Kompanii Gdynia IV |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Późniejsza praca |
pracownik fabryczny, właściciel sklepu |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodził się w Lesznie, na terenie ówczesnego Imperium Rosyjskiego, w rodzinie Edwarda Fritza (ur. ok. 1860, zm. przed 1934), księgowego w cukrowni "Michałów", pochodzącego z Niemiec, z terenów Brandenburgii, i Stefanii Fritz z d. Słońskiej (ur. 1863). Matka była siostrą Stanisława Słońskiego[3]. Miał dwie starsze siostry: Marię (po mężu Górską) i Zofię (po mężu Płocką), a także starszego brata Bronisława (ur. 1891), rotmistrza Wojska Polskiego.
8 czerwca 1916 zgłosił się do okupującej Warszawę Armii Austro-Węgierskiej. Otrzymał przydział do II Brygady Legionów Polskich, do 1 szwadronu, 2 Pułku Ułanów. W 1917, awansowany na stopień kaprala. W lipcu 1917, z powodu kryzysu przysięgowego zdezerterował z wojska, a następnie przez parę miesięcy pracował, jako praktykant rolny w Mińsku Mazowieckim. Pod koniec 1917, wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. Od 1 lutego do 11 lipca 1918 uczęszczał do klasy "B", Szkoły Podchorążych Piechoty. Od lipca 1918 służył w 1 Pułku Piechoty, gdzie jako kapral podchorąży dowodzi plutonem. Od października 1918 w Wojsku Polskim.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości służył w II batalionie 1 pułku, przemianowanego następnie na 7 Pułk Piechoty Legionów. Brał udział w walkach o Cieszyn, podczas wojny polsko-czechosłowackiej. Następnie, pułk został przeniesiony na front polsko-ukraiński, gdzie przebywał do połowy 1919. W 1919, awansowany na podporucznika. W tamtym czasie, pułk walczył także z Armią Czerwoną. Pod koniec 1919, wszedł w skład polskich oddziałów, pod dowództwem generała Edwarda Śmigłego-Rydza, które zostały wysłane na Łotwę, w ramach pomocy, w walce z Armią Czerwoną. 15 maja 1920, ppor. Fritz został ranny pod Kubliczami. Przebywał na rekonwalescencji w Warszawie. Następnie walczy w szeregach swojego pułku.
W 1921, 7 Pułk Piechoty, wszedł w skład garnizonu Chełm. Tadeusz Fritz dowodził tam 5 kompanią. W tym też roku, awansowany został na porucznika. W czasie przewrotu majowego, brał udział w walkach po stronie zamachowców. Na kapitana, mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1928. W 1929 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie[4], gdzie służył, jako adiutant dowódcy korpusu, generała Jerzego Dobrodzickiego. W 1934 przeniesiony, najpierw do 8 Pułku Piechoty Legionów, w garnizonie Lublina, a parę miesięcy później do Radomia, z przydziałem do 72 Pułku Piechoty. Równocześnie był instruktorem podchorążych, na okręg radomski. W 1939 pełnił służbę w II Gdyńskim Batalionie ON na stanowisku dowódcy kompanii Gdynia IV[5]. Równocześnie pełnił funkcję komendanta miejskiego PW Gdynia IV[6]. W tym samym roku ukończył kurs w Rembertowie i oczekiwał na awans na majora. Na początku kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli i został osadzony w Berlinie. Następnie przeniesiony do Oflagu X C w Lubece. 20 kwietnia 1942 został przeniesiony do Oflagu II C Woldenberg[7] .
Podczas pobytu w oflagu, niemieccy oficerowie proponowali mu, ze względu na pochodzenie z niemieckiej rodziny podpisanie volkslisty i przydział, w stopniu Hauptmanna do Wehrmachtu. Propozycję kategorycznie odrzucił. W obozie ciężko zachorował na żołądek. Po wyzwoleniu obozu, spędził kilka tygodni we Włoszech na rekonwalescencji. Następnie, w stopniu kapitana służył w jednej z kompanii wartowniczych[8]. Służył w mieście Civitanova. Ze służby odszedł w 1946. Po wojnie na stałe osiadł w Burnley, gdzie początkowo pracował jako pracownik fabryczny[9], a następnie prowadził sklep spożywczy. 29 maja 1969 uzyskał brytyjskie obywatelstwo[10]. Zmarł, po przejściu udaru, 11 marca 1985 w Burnley.
Rodzina
edytujTadeusz Fritz w 1923 ożenił się z rozwódką, Leokadią Posturzyńską z d. Luszawską (ur. 9 grudnia 1902 w Uhrze, zm. 29 grudnia 1984 w Dębicy[11]). Leokadia, miała córkę Lilianę (1921–2018). Oprócz niej, para doczekała się córki Barbary (ur. 1934). Tadeusz Fritz, w Burnley związał się z inną kobietą, w wyniku niemożności powrotu do Polski.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Niepodległości (28 grudnia 1933)[12][1]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[13]
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[14][13]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[15]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[15]
- Odznaka za Rany i Kontuzje[15]
- Krzyż Żelazny (Prusy)
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929)[16]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 34.
- ↑ Żołnierze Niepodległości ↓, tu 28 marca 1897.
- ↑ Stefania Fritz (Słońska). Geni. [dostęp 2020-07-14].
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 456.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 914.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 895.
- ↑ Straty ↓.
- ↑ Według sporządzonego, według siebie przebiegu kampanii wrześniowej w Batalionie ON, podaje że jest kapitanem kompanii wartowniczej.
- ↑ Jak wynika z listów do córki.
- ↑ Naturalisation. „The London Gazette”. 44908, s. 7873, 1969-07-31. Londyn.
- ↑ Leokadia Fritz [online], timenote.info [dostęp 2022-09-20] (pol.).
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 23, poz. 35 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości (M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249).
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 65.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ a b c Na podstawie fotografii [1].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 240.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Żołnierze Niepodległości. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-07-14].
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2020-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)].