Tanypeza
Tanypeza – rodzaj muchówek z podrzędu krótkoczułkich i rodziny Tanypezidae.
| Tanypeza | |
| Fallén, 1820 | |
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Schizophora |
| Parvordo | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Tanypeza |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Tanypeza longimana Fallén, 1820 | |
Morfologia edytuj
Muchówki o dużej, wyższej niż długiej, półkulistej głowie z jedwabiście owłosionym czołem[1][2]. Brak na niej wibrysów i zewnętrznych szczecinek ciemieniowych, a szczecinki zaciemieniowe są tak grube i co najmniej w ⅔ tak długie jak wewnętrzne szczecinki ciemieniowe[2]. Szczecinki orbitalne występują w liczbie 3 par[1]. Czułki cechuje zwężony i wydłużony pierwszy człon biczyka. Tułów jest zwarty i szeroki, na tarczy ma szeroki, środkowy pas jasnego owłosienia[2]. W jego chetotaksji występuje po parze szczecinek postpronotalnych i śródplecowych, natomiast brak szczecinek przedskrzydłowych[1]. Pierwszy człon stóp tylnej pary odnóży jest tylko nieco nabrzmiały i nie ma na spodzie wyraźnego guzka[1][2]. Golenie tylnych odnóży są proste. Tylna strona krętarza i nasady tylnych ud u samca wyposażona jest w czarne, grube szczecinki. Ponadto samiec charakteryzuje się pozbawionym kolcowatych szczecinek i tak długim i szerokim jak epandrium surstylusem oraz znacznie dłuższym niż szerszym distifallusem[2].
Biologia i występowanie edytuj
Przedstawiciele rodzaju zamieszkują Palearktykę i Nearktykę, przy czym tę drugą oba gatunki, a tę pierwszą tylko T. longimana, znany również z Polski[2][3][4] (zobacz: Tanypezidae Polski). Zasiedlają wilgotne lasy liściaste i mieszane, zwłaszcza nad ciekami wodnymi[3].
Bionomia jest słabo poznana i jakiekolwiek dane dotyczą tylko T. longimana. Larwy tego gatunku są prawdopodobnie saproksylofagami, rozwijającymi się w butwiejącym drewnie. Owady dorosłe spotyka się na niskiej roślinności w sąsiedztwie martwych, leżących drzew i gnijących pniaków[2][3].
Systematyka edytuj
Rodzaj ten został wprowadzony w 1820 roku przez Carla Fredericka Falléna dla pojedynczego gatunku[5]. W 1903 roku Friedrich Georg Hendel wyróżnił w jego obrębie podrodzaj Neotanypeza[6], który obecnie traktowany jest jako odrębny rodzaj, stanowiący według wyników analizy filogenetycznej Owena Lonsdale’a grupę siostrzaną dla rodzaju Tanypeza. Do rodzaju Tanypeza należą dwa opisane gatunki[2][7]:
- Tanypeza longimana Fallén, 1820
- Tanypeza picticornis Knab et Shannon, 1916
Klucz do oznaczania obu gatunków został opublikowany w 1965 roku przez George’a C. Steyskala[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Kyle Apigian, F. Christian Thompson, Family Tanypezidae, [w:] Manual of Central American Diptera Volume 2, B.V. Brown i inni, NRC Research Press, 2010, s. 831-835, ISBN 978-1-927346-19-8.
- ↑ a b c d e f g h Owen Lonsdale: Review of the Families Tanypezidae and Strongylophthalmyiidae, with a Revision of Neotanypeza Hendel (Diptera: Schizophora). Waszyngton: Smithsonian Institution Scholarly Press, 2013, seria: Smithsonian Contributions to Zoology.
- ↑ a b c Jindřich Roháček. Strongylophthalmyiidae, Tanypezidae and Megamerinidae (Diptera) in the Czech Republic and Slovakia: current state of knowledge. „Acta Mus. Siles. Sci. Natur.”. 65, s. 1-13, 2016. DOI: 10.1515/cszma-2016-0001. ISSN 2336-3193.
- ↑ J. Razowski (red.), T. Zatwarnicki (kompilacja i aktualizacja): Wykaz Muchówek Polski Check-list of Polish Diptera Wersja: IV 2001. 2001. [dostęp 2016-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-17)].
- ↑ Carl Frederick Fallén: Opomyzides Sveciae. Lund, Sweden: Berlingianis, 1820.
- ↑ Friedrich Georg Hendel. Ueber die systematische Stellung von Tanypeza Fall. (Dipt.). „Weiner Entomologische Zeitung”. 22, s. 201–205, 1903.
- ↑ Owen Lonsdale. World Catalogue of the Family Tanypezidae (Diptera: Schizophora). „Zootaxa”. 3857 (3), s. 412–422, 2014. DOI: 10.11646/zootaxa.3857.3.4.
- ↑ George C. Steyskal. The Family Tanypezidae in North America (Diptera, Acalyptratae). „Proceedings of the Entomological Society of Washington”. 67, s. 201, 1965.