Tapinauchenius plumipes

Tapinauchenius plumipes – gatunek pająka z infrarzędu ptaszników i rodziny ptasznikowatych. Zamieszkuje północną Amerykę Południową.

Tapinauchenius plumipes
(C.L. Koch, 1842)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	pajęczaki
Rząd	pająki
Infrarząd	ptaszniki
Rodzina	ptasznikowate
Podrodzina	Psalmopoeinae
Rodzaj	Tapinauchenius
Gatunek	Tapinauchenius plumipes
Synonimy Mygale plumipes C.L. Koch, 1842 Eurypelma plumipes (C.L. Koch, 1842) Avicularia deborrii Becker, 1879 Ephebopus violaceus Mello-Leitão, 1930 Avicularia violacea (Mello-Leitão, 1930) Tapinauchenius violaceus (Mello-Leitão, 1930) Pachystopelma concolor Caporiacco, 1947 Tapinauchenius concolor (Caporiacco, 1947) Tapinauchenius gigas Caporiacco, 1954 Pseudoclamoris gigas (Caporiacco, 1954) Tapinauchenius purpureus Schmidt, 1995

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1842 roku przez Carla Ludwiga Kocha pod nazwą Mygale plumipes. W 1871 roku Anton Ausserer umieścił go w nowym rodzaju Tapinauchenius jako jedynego, stąd stanowi on jego gatunek typowy. W 1930 roku Cândido Firmino de Mello-Leitão opisał gatunek Ephebopus violaceus, a w 1954 roku Ludovico di Caporiacco opisał Tapinauchenius gigas. W 2022 roku Yeimy Cifuentes i Rogéiro Bertani dokonali rewizji rodzaju, synonimizując je z jego gatunkiem typowym.

Morfologia

Samice osiągają do około 6 cm, a samce do około 3,5 cm długości ciała, natomiast rozpiętość odnóży u obu płci jest podobna i dochodzić może do około 10 cm. Ubarwienie jest zmienne. U formy typowej ciało jest ciemnoszare z ciemnooliwkowym połyskiem na karapaksie, brązowawym odcieniu na opistosomie (odwłoku) i czerwonawym owłosieniu. U formy opisywanej jako T. violaceus ciało jest ciemnofioletowe z ciemnozielonym połyskiem na karapaksie i rudym owłosieniem. Z kolei forma opisywana jako T. gigas cechuje się szarym ubarwieniem z obfitym, pomarańczowym lub czerwonym owłosieniem odnóży i opistosomy. Kolorystyka dorosłych samców jest bardziej stonowana niż samic, zwykle beżowa. Poza tym ubarwienie zmienia się w ciągu rozwoju osobniczego.

Karapaks jest nieco dłuższy niż szerszy, o lekko wyniesionej części głowowej i głębokich, prostych jamkach. Oczy pary przednio-środkowej leżą na tej samej wysokości co pary przednio-bocznej, a pary tylno-bocznej bardziej z przodu niż pary tylno-środkowej. Nadustek nie występuje. Szczękoczułki mają na przednich krawędziach rowków od 9 do 10 ząbków. Kolejność par odnóży od najdłuższej do najkrótszej u samca to: I, IV, II, III, natomiast u samicy czwarta para jest równie długa jak pierwsza. Stopy wszystkich par odnóży mają pełne skopule, natomiast skopule na nadstopiach są pełne w przypadku dwóch pierwszych par, w przypadku ostatniej pary zajmują odsiebną ćwiartkę, a w przypadku przedostatniej pary odsiebne ⅔ u samca i odsiebną ½ u samicy.

Samce mają na goleniach pierwszej pary odnóży apofizy (haki) goleniowe złożone z dwóch gałęzi, z których przednio-boczna jest mniejsza i zaopatrzona w kolec na boku, a tylno-boczna większa i zaopatrzona w kolec na wierzchołku; za gałęzią tylno-boczną leży wyraźny, trójkątny guzek. Nogogłaszczki samca mają prawie trójkątne cymbium zbudowane z dwóch niemal równych rozmiarów płatów. Kulisty bulbus ma małe subtegulum i guzek na przednio-bocznej powierzchni tegulum. Ponad czterokrotnie dłuższy od tegulum embolus jest w dosiebnej części prosty, a w odsiebnej zakrzywiający się delikatnie i ku zakrzywionemu szczytowi gwałtownie zwężony.

Genitalia samicy mają dwie całkowicie odseparowane, długie, trójkątne spermateki z częściami nasadowymi szerszymi od środkowych, każda z małym, dobrze zesklerotyzowanym, zaokrąglonym płatem wierzchołkowym.

Ekologia i występowanie

Gatunek neotropikalny, rozmieszczony w północno-wschodniej części Ameryki Południowej, podawany z Gujany, Surinamu, Gujany Francuskiej i brazylijskich stanów Pará i Amazonas. Zasiedla wilgotne lasy równikowe. Jest ptasznikiem nadrzewnym.

Hodowla

Dorosły osobnik wymaga pionowego terrarium o wymiarach 20×20×35 cm z elementem wystroju ułatwiającym konstrukcję gniazda. Zaleca się temperaturę 25–27°C w dzień i kilka stopni niższą w nocy oraz wilgotność około 80%. Preferowane jest karmienie owadami ruchliwymi. Samica produkuje kokon jajowy w okresie od 1,5 do 5 miesięcy po kopulacji. Znajduje się w nim zwykle od 80 do 200 jaj. Młode opuszczają kokon zwykle po 5 tygodniach. Ptasznik jest stosunkowo słabo jadowity i nieagresywny, jednak ze względu na szybkość i skoczność nie jest zalecany dla początkujących.