Tikiguania
Tikiguania – rodzaj jaszczurek z grupy Iguania żyjących na terenach Półwyspu Indyjskiego. Opisano go jako najstarszą znaną jaszczurkę i najstarszego znanego przedstawiciela łuskonośnych.
| Tikiguania | |||
| Datta & Ray, 2006 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| (bez rangi) | Acrodonta | ||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Tikiguania | ||
| Gatunki | |||
| |||
Rodzaj i jego gatunek typowy, Tikiguania estesi, zostały opisane w 2006 roku przez Dattę i Ray w oparciu o lewą kość zębową (GSI type Pal/CHQ-010) odkrytą w datowanych na karnik osadach formacji Tiki w Indiach, w okolicy wioski Tiki w stanie Madhya Pradesh[1]. Później zakwestionowano jej wiek, sugerując, że skamieniałość ta pochodzi z późnego neogenu lub czwartorzędu[2].
Systematyka edytuj
W gałęzi żuchwy znajdowało się uzębienie pleurodontyczne i akrodontyczne – występujące u lepidozaurów – a nie tekodontyczne, co wskazuje na przynależność tikiguanii do lepidozaurów. Porównanie uzębienia oraz budowy kości żuchwy sugeruje, że Tikiguania należy do kladu Acrodonta wewnątrz grupy Iguania[1]. Późniejsze analizy potwierdzają przynależność tikiguanii do Acrodonta, a konkretnie do agamowatych z grupy Draconinae[2]. Jaszczurka ta osiągała niewielkie rozmiary – długość jej żuchwy wynosi około 17 mm[1].
Odkrycie szczątków tikiguanii w triasowych osadach potwierdzałoby hipotezę, według której przedstawiciele Iguania zaczęli różnicować się jeszcze przed rozpadem Pangei[1]. W 2011 roku Mark Hutchinson i współpracownicy stwierdzili jednak, że budowa żuchwy tikiguanii jest identyczna jak u współczesnych przedstawicieli Draconinae. Morfologia żuchwy niezmieniona przez ponad 210 mln lat oraz w ogóle istnienie zaawansowanych Acrodonta jest zdaniem autorów bardzo mało prawdopodobne – na co wskazują m.in. badania molekularne – co sugeruje, że GSI type Pal/CHQ-010 jest w rzeczywistości skamieniałością pochodzącą z późnego neogenu lub czwartorzędu, a nie triasu[3][2]. Wskazuje na to również niezniszczenie delikatnych krawędzi kości i koron zębów – według autorów szczątki Tikiguania w wyniku erozji dostały się do osadów formacji Tiki, gdzie przebywały przez kilka milionów lat[2].
Etymologia edytuj
Nazwa Tikiguania odnosi się do formacji Tiki, w której odnaleziono holotyp, oraz prawdopodobnej przynależności tego taksonu do grupy Iguania. Epitet gatunkowy gatunku typowego, estesi, honoruje Richarda Estesa, który badał filogenezę i biogeografię gadów łuskonośnych[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e P.M. Datta, Sanghamitra Ray. Earliest lizard from the Late Triassic (Carnian) of India. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 26 (4), s. 795–780, 2006. DOI: 10.1671/0272-4634(2006)26[795:ELFTLT]2.0.CO;2. (ang.).
- ↑ a b c d Mark N. Hutchinson, Adam Skinner, Michael S.Y. Lee. Tikiguania and the antiquity of squamate reptiles (lizards and snakes). „Biology Letters”. 8 (4), s. 665–669, 2012. DOI: 10.1098/rsbl.2011.1216. (ang.).
- ↑ Mark N. Hutchinson, Adam Skinner, Michael S.Y. Lee: Lizard calibration points and the problem of Tikiguania. W: 59th meeting of the Symposium of Vertebrate Palaeontology and Comparative Anatomy. 20th meeting of the Symposium of Palaeontological Preparation and Conservation Geological Curators' Group. September 12–17, 2011, Lyme Regis.