Toczek (biologia)

rodzaj okrzemek

Toczek (Volvox) – rodzaj zielenicy z rodziny toczkowatych (Volvocaceae). Występuje w wodach słodkich. Pojedyncza komórka toczka ma dwie wici[2] i jeden chloroplast (jest podobna do jednokomórkowego Chlamydomonas).

Toczek
Ilustracja
Volvox sp.
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Gromada

zielenice

Klasa

zielenice właściwe

Rząd

toczkowce

Rodzina

toczkowate

Rodzaj

toczek

Nazwa systematyczna
Volvox (L.) Ehrenberg 1830

Organizmy zaliczane do tego rodzaju tworzą cenobia – kuliste kolonie o wielkości 2–3 mm, otoczone galaretowatą glikoproteiną[1], zbudowane (w zależności od gatunku) z 500 do 50 000[1] lub nawet 60 000 pojedynczych, ułożonych jednowarstwowo, komórek[2] połączonych ze sobą plazmodesmami[1]. Poszczególne jednokomórkowe osobniki mają jednak ograniczoną autonomię wewnątrz cenobium i wykazują pewną specjalizację[3] (dzielą się na komórki somatyczne oraz gonidia)[2].

W cenobiach rozmnażających się bezpłciowo gonidia tworzą małe „kule potomne” wewnątrz kolonii macierzystych. Cenobia te mogą jednak rozmnażać się także płciowo. Wówczas, zamiast gonidiów, rozwijają one komórki jajowe oraz ruchliwe plemniki. W wyniku zapłodnienia powstaje otorbiona zygota, która opuszcza kolonię macierzystą po jej obumarciu. Takie zygoty rozwijają się zwykle późnym latem i stanowią zimowe przetrwalniki[2].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d M.D. Guiry in Guiry, M.D. & Guiry, G.M. 2011: Volvox Linnaeus, 1758: 820. [w:] AlgaeBase [on-line]. World-wide electronic publication, National University of Ireland, Galway. [dostęp 2011-07-16]. (ang.).
  2. a b c d Encyklopedia Audiowizualna Britannica: Biologia. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.A., 2006, s. 136–137. ISBN 978-83-60563-11-3.
  3. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 140. ISBN 978-83-01-13945-2.