Tomasz Łychowski (ur. 26 września 1934 w Nova Lisboa w Angoli) – polski i brazylijski poeta, pisarz, malarz, działacz polonijny.

Tomasz Łychowski
Zdjęcie portretowe Tomasza Łychowskiego
Zdjęcie portretowe
Data i miejsce urodzenia

26 września 1934
Huambo, Angola

Narodowość

polska, niemiecka

Język

polski, niemiecki, portugalski

Dziedzina sztuki

literatura, malarstwo

Epoka

współczesność

Ważne dzieła

„Mój Parnas”, tłumaczenia poezji Ryszarda Krynickiego, Julii Hartwig, Ewy Lipskiej i Karola Wojtyły, „The Functional-Notional and Cognitive Approach”

Nagrody

Nagroda Literacka Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, Medal Prymasa Polski

Życiorys

edytuj

Młodość

edytuj

Urodził się w polsko-niemieckiej rodzinie Tadeusza (1898–1950), pochodzącego z Kijowa i Gertrudy z domu Seefeld – Niemki z Chorinchen. Rodzina Tomasza Łychowskiego osiedliła się w Angoli, skąd w 1938 roku powrócili do Polski[1]. Podczas wojny rodzice Łychowskiego włączyli się w działalność konspiracyjną (Tadeusz Łychowski był członkiem sieci wywiadowczej „Stragan”, do której należał też Ludwik Kalkstein), za co cała rodzina została osadzona na Pawiaku[2]. Lata powojenne (1945–1948) Łychowscy spędzili w Niemczech, skąd wyemigrowali do Brazylii w 1949. Tam Tomasz Łychowski ukończył studia anglistyczne w filii brytyjskiej uczelni Cambridge (studia w języku angielskim) oraz dydaktykę na Katolickim Uniwersytecie w Rio de Janeiro.

Ze względu na swoje pochodzenie i podróże, biegle włada językami: polskim, portugalskim, niemieckim i angielskim.

Dydaktyka

edytuj

Nauczał języka angielskiego w wielu placówkach edukacyjnych, w tym w Instytucie Kultury Angielskiej (Sociedade Brasileira de Cultura Inglesa), Centrum Kultury Angielsko-Amerykańskiej (CCAA), szkołach stanowych i Colégio Pedro II (szkoła federalna założona przez cesarza Pedro II). W latach 1973–77 był sekretarzem lokalnym Uniwersytetu Cambridge w Rio de Janeiro[3]. Dodatkowo pracował jako specjalista z zakresu opracowywania programów szkolnych w Sekretariacie Stanowym do Spraw Nauczania, w związku z czym w latach 1987-1992 był odpowiedzialny za nauczanie religii w szkołach stanowych w Rio[4].

Praca polonijna

edytuj

Współpracował z czasopismem „Aproximaćões” („Zbliżenia”), wydawanym przez prof. Henryka Siewierskiego[5]. Pisał też artykuły do pism polonijnych, takich jak „Lud” (Kurytyba), czy „Głos Polski” (Buenos Aires, Argentyna) oraz „Projeções” i „Polonicus” wydawane przez ks. Rektora Zdzisława Malczewskiego[2]. Przez 30 lat pełnił również różne funkcje w zarządzie Towarzystwa Dobroczynnego Polonia w Rio de Janeiro (Polonia Sociedade Beneficente RJ). Dwukrotnie był wybrany prezesem tego towarzystwa (1978-1979 i 2019-2020). W 1953 r. był jednym z założycieli i pierwszym prezesem Koła Młodzieży Polskiej Świetliki w Rio de Janeiro[6]. Przez jakiś czas był prezesem sekcji lokalnej BRASPOLU w Rio de Janeiro[3].

Twórczość

edytuj

Jego pasjami są poezja i malarstwo, które widać także w jego działalności tłumaczeniowej. Tomasz Łychowski jest tłumaczem wierszy Julii Hartwig, Ryszarda Krynickiego i Ewy Lipskiej[7], które przełożył dla czasopisma wydawanego przez Brazylijską Akademię Literatury, a także wybranych wierszy Karola Wojtyły[8], które przetłumaczył dla pisma „Polonicus”.

Jego wiersze były publikowane w ramach wydawanego w Rzeszowie od 1991 roku czasopisma „FRAZA”[9], a także w „Pamiętniku Literackim”[10] wydawanym przez Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie.

W 2021 roku ma się ukazać esej dotyczący jego poezji autorstwa Henryka Siewierskiego (w ramach publikacji UJ)[potrzebny przypis].

Nagrody

edytuj

W 2016 r. otrzymał Nagrodę Literacką Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie z siedzibą w Londynie (razem z prof. Henrykiem Siewierskim i ks. Zdzisławem Malczewskim)[4].

22 lutego 2014 r. otrzymał Medal Prymasa Polski z rąk rektora Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii – dr Zdzisława Malczewskiego – za aktywne działania polonijne i „zasługi dla Kościoła i narodu[11].

Publikacje

edytuj

Tłumaczenia z języka polskiego na język portugalski

edytuj
  • Poezja Julii Hartwig,

Teksty naukowe

edytuj

Poezja

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Tomasz Łychowski – Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie [online], zppno.org [dostęp 2021-03-05].
  2. a b POLONICUS – Revista de Reflexão Brasil-Polônia [online], polonicus.com.br [dostęp 2021-03-05].
  3. a b Łychowski Tomasz Spotkania [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2021-03-05].
  4. a b Trzej Polacy z Brazylii z Nagrodą Literacką [online], Culture.pl [dostęp 2021-03-05] (pol.).
  5. Polscy pisarze z Brazylii laureatami Nagrody Literackiej ZPPnO – RMF Classic [online], m.rmfclassic.pl [dostęp 2021-03-05].
  6. Czapski w Ameryce Południowej – Muzeum Narodowe w Krakowie [online], mnk.pl [dostęp 2021-03-05].
  7. Wręczenie Nagrody Literackiej ZPPnO polskim pisarzom z Brazylii [online], dzieje.pl [dostęp 2021-03-05] (pol.).
  8. [PDF] Polonicus. Revista de reflexão Brasil-Polônia. Edição semestral. Ano V 1-2/ CURITIBA – PR Publicação da Missão Católica Polonesa no Brasil – Free Download PDF [online], silo.tips [dostęp 2021-03-05] (ang.).
  9. FRAZA – poezja, proza, esej [online], fraza.univ.rzeszow.pl [dostęp 2021-03-05].
  10. „PAMIĘTNIK LITERACK” tom LX/2020 – Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie [online], www.zppno.org [dostęp 2021-03-05].
  11. Magdalena Bąk, Być jak Tomasz Łychowski, czyli filozofia nie z tego świata.

Linki zewnętrzne

edytuj