Tricholoma argyraceum

Tricholoma argyraceum (Bull.) Gillet – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales).

Tricholoma argyraceum

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	gąskowate
Rodzaj	gąska
Gatunek	Tricholoma argyraceum
Nazwa systematyczna
Tricholoma argyraceum (Bull.) Gillet Hyménomycètes (Alençon): 103 (1874) [1878]
Zasięg
Zasięg w Europie

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1789 r. Jean Baptiste François Bulliard, nadając mu nazwę Agaricus argyraceum. W 1878 r. Claude-Casimir Gillet przeniósł go do rodzaju Tricholoma. Ma około 20 synonimów. Niektóre z nich:

• Tricholoma argyraceum var. inocybeoides (A. Pearson) Krieglst. 1991
• Tricholoma scalpturatum var. inocybeoides (A. Pearson) Bon 1970

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1,5–6 cm, początkowo stożkowo-wypukły do wypukłego z wyraźnym stożkowym garbkiem i podwiniętym brzegiem, później płaskowypukły, zwykle z ostrym garbkiem i prostym brzegiem. Brzeg czasami pofałdowany i u starszych okazów pękający. Powierzchnia biała lub bardzo bladokremowa, na środku czasami z brązowymi włókienkami, które czasami zlepiają się w drobne łuski, w kierunku brzegu promieniście włókienkowata, srebrzysto lśniąca, często u starszych okazów wyraźnie żółto nabiegła, szczególnie w pobliżu brzegu. U młodych okazów występuje zasnówka, zwykle szybko zanikająca, ale czasami u dojrzałych okazów widoczna jako pajęczynowate włókienka na brzegu kapelusza.

Blaszki

W liczbie 60–80 z blaszeczkami, raczej gęste, głęboko wybrzuszone, często dochodzące do brzegu kapelusza, białe lub bardzo jasnoszare, u starszych okazów często z żółtymi lub sinymi plamami. Krawędź tej samej barwy, cała lub postrzępiona.

Trzon

Wysokość 2–5 cm, grubość 0,3–0,9 cm, cylindryczny lub zwężający się ku podstawie. Powierzchnia drobnowłókniście prążkowana, biała, czasami z odcieniami jasnoszarym w głównej części, czasami po zgnieceniu żółtawa.

Miąższ

Biały. Zapach mączny, czasami słaby, smak mączny, zjełczały.

Cechy mikroskopowe

Podstawki 21–30 × 5,0–7,0 µm, 4-zarodnikowe, bez sprzążek. Bazydiospory 4,5–6(–6,5) x 2,5–3,5 µm, Q = 1,4–2,l, wąsko podłużne z wyraźnym wyrostkiem wnęki. Cheilocystydy nieliczne lub liczne, 16,5–25,5 × 2,0–6,0 µm, pstrokate, prawie cylindryczne do maczugowatych lub butelkowate, cienkościenne. Epikutis w skórce słabo zróżnicowany, rzadko z lekką tendencją do typu trichoderma, zbudowany z wąskich, cylindrycznych strzępek15–55(–70) x 2,5–7,5(–9) µm. Subkutis w kapeluszu nie odróżniający się od tramy, złożony z elementów cylindrycznych do lekko napęczniałych, 30–95 × 5,0–13(–17) µm. W strzępkach brak pigmentu lub bladożółty, bardzo drobnoziarnisty. Skórka w trzonie zbudowana z cylindrycznych strzępek o szerokości 2–6 µm. Kaulocystyd brak lub bardzo rzadkie, 15–24 × 2,5–6 µm, cylindryczne do prawie maczugowatych lub o nieregularnym kształcie. Na strzępkach brak sprzążek.

Gatunki podobne

Tricholoma argyraceum może być bardzo trudny do odróżnienia od gąski żółknącej (Tricholoma skalpturatum) i Tricholoma inocybeoides, które makroskopowo są prawie identyczne. Ten pierwszy ma jednak szersze, bardziej elipsoidalne zarodniki, podczas gdy drugi ma słabiej rozwiniętą osłonę i nieco większe zarodniki.

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie Tricholoma argyraceum w Ameryce Północnej i Południowej, w Europie i Azji. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, ale rzadki. W Polsce po raz pierwszy jego stanowiska podali w 2023 r. Anna Kujawa i inni. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną.

Naziemny grzyb mykoryzowy. Tworzy ektomykoryzę z drzewami liściastymi (grab, topola, brzoza, dąb, lipa) w parkach i lasach na bogatej w składniki odżywcze glebie piaszczystej lub gliniastej.