Trwałoporka świerkowa

Trwałoporka świerkowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	żagwiowce
Rodzina	żagwiowate
Rodzaj	trwałoporka
Gatunek	trwałoporka świerkowa
	Nazwa systematyczna
	Perenniporia subacida (Peck) Donk; Persoonia 5(1): 76 (1967)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Trwałoporka świerkowa (Perenniporia subacida (Peck) Donk) – gatunek grzybów należący do rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Perenniporia, Polyporaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy gatunek ten w 1885 r. Ch.H. Peck zdiagnozował jako Polyporus subacidus. Według Index Fungorum za prawidłową uznaje się diagnozę Donka, który w 1967 r. zaliczył go do rodzaju Perenniporia.

Synonimy^[2]:

Chaetoporus subacidus (Peck) Bondartsev & Singer 1941
Oxyporus subacidus (Peck) Komarova 1961
Polyporus subacidus Peck 1885
Polyporus subacidus var. stalactiticus Pec 1885
Polyporus subacidus Peck 1885 var. subacidus
Polyporus subacidus var. tenuis Peck 1885
Polyporus subacidus var. tuberculosus Peck 1885
Polyporus subacidus var. vesiculosus Peck 1885
Poria colorea Overh. & Englerth 1942
Poria fuscomarginata Berk. ex Cooke 1886
Poria subacida (Peck) Sacc. 1888
Poria subaurantia Berk. ex Cooke 1886

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był wcześniej przez Stanisława Domańskiego jako porzyca kwaskowata^[3].

Morfologia

Owocnik

Wieloletni, rozpostarty, rzadziej rozpostarto-odgięty, trudny do oddzielenia od podłoża. Osiąga grubość do 1,5 cm. W stanie wilgotnym jest miękki, kruchy, nieco korkowaty, w stanie suchym twardy. Powierzchnia gładka, o barwie od kremowej do słomkowej, w świetle błyszcząca. Obrzeże białawe lub w kolorze kości słoniowej, strzępiaste, miękkie, o szerokości do 2 mm. Hymenofor rurkowy. Rurki stożkowate, mogą tworzyć kilka warstw, każda o grubości do 4 mm. Warstwy są wyraźnie oddzielone. Pory rurek okrągłe lub wielokątne, bardzo drobne – w liczbie 4–5 (6) na mm^[4].

Cechy mikroskopowe;

System strzępkowy trimityczny. Strzępki generatywne hialinowe, rzadkie, o szerokości 3–5 μm, często ze sprzążkami. Strzępki szkieletowe dominujące w tramie i kontekście, nierozgałęzione lub bardzo rzadko rozgałęzione, elastyczne, grubowarstwowe, silnie amyloidalne, o szerokości 3–6 μm. Strzępki łącznikowe występują bardzo rzadko, są silnie rozgałęzione i cienkie (2–3 μm). W hymenium brak cystyd, występują natomiast wrzecionowate, równe z hymenium, lub nieco wystające cystydiole o rozmiarach 13–35 × 4,5–6 μm ze sprzążką w podstawie. Podstawki maczugowate, 4-sterygmowe o rozmiarach 20–40 × 5,5–8,5 μm, ze sprzążką w nasadzie. Zarodniki o kształcie od jajowatego do szeroko elipsoidalnego, z wyraźnie spiczastymi końcami, brodawkowate, hialinowe, o różnej grubości ścian, lekko amyloidalne, o wymiarach 4,5–6 × 3,5 × 4,5 μm^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji Północnej i Japonii^[5]. W Polsce jest rzadki. W literaturze naukowej do 2003 r. podano tylko stanowiska w Puszczy Augustowskiej i Puszczy Białowieskiej^[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który w najbliższej przyszłości zapewne przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia^[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Norwegii, Szwecji i Finlandii^[3].

Występuje w lasach, głównie na martwym drewnie drzew iglastych, rzadziej liściastych^[3]. Najczęściej występuje na drewnie świerków. Powoduje białą zgniliznę drewna^[4].

Gatunki podobne

Trwałoporka świerkowa od trwałoporki różnobarwnej Perenniporia medulla-panis odróżnia się miejscem występowania – na drzewach iglastych, zwłaszcza na świerku. Mikroskopowo odróżniają ją także bardzo cienkie, rozgałęzione i silnie amyloidalne strzępki^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum. [dostęp 2017-10-05]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-10-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d Mycobank. Perenniporia subacida. [dostęp 2016-02-08].
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-10-05].
↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2017-10-05]. (ang.).

[2] Species Fungorum. [dostęp 2017-10-05]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[mycobank-4] Mycobank. Perenniporia subacida. [dostęp 2016-02-08].

[5] Discover Life Maps. [dostęp 2017-10-05].

[6] Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]