Tugela (rzeka)

Tugela
Kontynent	Afryka
Państwo	Południowa Afryka
	Rzeka
Długość	520 km
Powierzchnia zlewni	29.100 km²
	Źródło
Miejsce	Góry Smocze,; Mont-aux-Sources
Wysokość	ok. 3050 m n.p.m.
Współrzędne	28°45′54″S 28°52′33″E/-28,765000 28,875833
	Ujście
Recypient	Ocean Indyjski
Wysokość	0 m n.p.m.
Współrzędne	29°13′26″S 31°30′00″E/-29,223889 31,500000
	Położenie na mapie Południowej Afryki źródło ujście

Tugela – rzeka w Afryce południowo-wschodniej, wypływająca z Gór Smoczych. Źródła na wysokości ok. 3050 m n.p.m. na płaskowyżu Mont-aux-Sources. Przepływa przez prowincję KwaZulu-Natal (Południowa Afryka), będąc jej największą rzeką. W górnym biegu rzeki znajduje się najwyższy wodospad Afryki i drugi co do wielkości wodospad świata, Tugela (948 m wysokości). W tym miejscu rzeka opuszcza Amfiteatr i Góry Smocze. Płynie na wschód przez Bergville i Colenso. Uchodzi do Oceanu Indyjskiego na północ od Durbanu^[1].

Długość rzeki wynosi 520 km, zlewisko ma powierzchnię 29.100 km²

Dopływy edytuj

Tugela ma wiele dopływów, wypływających z Gór Smoczych. Największym jest Mzinyathi (ang. Buffalo River). Poza tym są to: Mała Tugela (Little Tugela River), Klip (Klip River), Mooi (Mooi River), Krwawa Rzeka (Blood River), Niedzielna Rzeka (Sundays River), Ingagani (Ingagani River) i Rzeka Buszmenów (Bushman River^[1].

Historia edytuj

Pierwszym Europejczykiem, który odwiedził ujście Tugeli był Vasco da Gama w dniu 28 grudnia 1497 r. Jeden z przylądków w jego pobliżu nazwał Ponta da Pescaria, z powodu obfitości ryb. Portugalscy rozbitkowie ze statku São Bento osiągnęli rzekę 1 czerwca 1554 r., a jeden z nich Fernão Alvares Cabral utonął w trakcie forsowania rzeki^[2].

8 km w górę rzeki od jej ujścia, w pobliżu mostu John Rossa (John Ross bridge) znajduje się miejsce historycznej wioski Zulusów Ndondakusuka. W 1838 r. Robert Biggar i John Cane zginęli tu w bitwie nad Tugelą. W 1856 r. miała miejsce bitwa pod Ndondakusuka, w której Cetshwayo syn Mpande pokonał swego brata Mbuyaza.

Około 10 km w górę rzeki od ujścia znajdują się dwa forty Fort Pearson i Fort Tenedos, zbudowane przez Brytyjczyków w 1879 r., w czasie wojny brytyjsko-zuluskiej dla ochrony brodów. W pobliżu Fort Pearson rośnie drzewo figowe, zwane Ultimatum Tree, pod którym 11 grudnia 1878 r. Brytyjczycy przekazali wodzom Cetshwaya ultimatum dające pretekst do rozpoczęcia wojny^[3].

15 grudnia 1899 r., w czasie II wojny burskiej, nad Tugelą miała miejsce bitwa pod Colenso.

Zobacz też edytuj

Rzeki Afryki

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Proposal to Establish the Thukela Catchment Management Agency: Appendix A: Situational Assessment, April 2001: Part 2 [online], dwaf.gov.za [dostęp 2024-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2007-10-19] .
↑ De Kock, Willem Johannes (1957) (in Afrikaans). Portugese ontdekkers om die Kaap. A.A. Balkema, Kaapstad. pp. 144, 166, 228
↑ Colenso, pp. 261–262. Also: Ian Knight, Zulu War, Osprey, 2004, p. 11, „... an ultimatum with which, Frere knew, they could not possibly comply.”

[dwaf-1] Proposal to Establish the Thukela Catchment Management Agency: Appendix A: Situational Assessment, April 2001: Part 2 [online], dwaf.gov.za [dostęp 2024-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2007-10-19] .

[2] De Kock, Willem Johannes (1957) (in Afrikaans). Portugese ontdekkers om die Kaap. A.A. Balkema, Kaapstad. pp. 144, 166, 228

[3] Colenso, pp. 261–262. Also: Ian Knight, Zulu War, Osprey, 2004, p. 11, „... an ultimatum with which, Frere knew, they could not possibly comply.”

[1]

[2]

[3]