USS Mercy (AH-4)
USS Mercy (ID-1305), później (AH-4) – okręt szpitalny United States Navy z okresu I wojny światowej. Był pierwszym okrętem amerykańskim noszącym tę nazwę. Wcześniej znany jako SS „Saratoga” – parowiec Ward Line służący na linii Nowy Jork – Hawana, uważany w swoim czasie za najszybszy statek parowy w przybrzeżnym handlu[3]. Przed służbą w barwach US Navy pełnił także rolę jednostki transportowej dla United States Army pod nazwą USAT „Saratoga”. Ten okres zakończył kolizją w pobliżu Staten Island[3].
USS „Mercy” (AH-4) | |
Historia | |
Stocznia | |
---|---|
Wodowanie |
marzec 1907 |
Stany Zjednoczone | |
Nazwa |
SS „Saratoga” |
Wejście do służby |
przed październikiem 1907[1] |
Wycofanie ze służby |
2 czerwca 1917[2] |
US Army | |
Nazwa |
USAT „Saratoga” |
Wejście do służby |
2 czerwca 1917 |
Wycofanie ze służby |
27 września 1917 |
US Navy | |
Nazwa |
USS „Mercy” |
Wejście do służby |
24 stycznia 1918 |
Wycofanie ze służby |
23 marca 1934 |
Los okrętu |
sprzedany na złom 16 marca 1939 |
Dane taktyczno-techniczne | |
Wyporność |
9450 ton |
Długość |
131,0 m |
Szerokość |
15,3 m |
Zanurzenie |
7,1 m |
Prędkość |
15 węzłów |
Załoga |
420 załogi + (po 1918) 500 pacjentów |
W czasie służby w US Navy „Mercy” odbył cztery transatlantyckie podróże do Francji, przewożąc do Stanów Zjednoczonych prawie dwa tysiące rannych. Po zakończeniu I wojny światowej bazował w Filadelfii i na krótko w 1924 roku był odstawiony do rezerwy. Wycofany ze służby w roku 1934, został wypożyczony Federal Emergency Relief Administration, skreślony z listy w 1938 roku i zezłomowany w roku 1939.
Następnym statkiem ochrzczonym tym imieniem został USNS Mercy (T-AH-19).
SS „Saratoga”
edytuj„Saratoga” został zwodowany w marcu 1907 roku w stoczni William Cramp and Sons w Filadelfii dla Ward Line. Statek wszedł do służby w tym samym roku i pływał na linii pomiędzy Nowym Jorkiem a Hawaną, gdzie służył przez kolejne dziesięć lat. Był uznawany za jeden z najszybszych statków parowych w handlu przybrzeżnym[3].
Krótko po wejściu do służby nowy liniowiec w czasie sztormu został staranowany przez trzymasztowy szkuner. „Saratoga” płynął z Hawany z prędkością 16 węzłów, gdy o godzinie 01:00 29 października 1907 roku żaglowiec wbił się w niego, obcierając ćwierć jego lewej burty. Uszkodzenia na liniowcu były minimalne, ale szkuner stracił część ożaglowania[1].
W marcu 1911 roku kapitan „Saratogi”, Cleveland Downs, został aresztowany w Nowym Jorku pod zarzutem okrucieństwa wobec zwierząt, ponieważ transportowane na statku żywe żółwie były nieodpowiednio przechowywane, tj. ze związanymi płetwami i do góry nogami. Downs twierdził, że jest to standardowa procedura i wnioskował o odrzucenie zarzutów[4]. Także innego kapitana statku spotkały problemy z prawem: w czerwcu 1912 roku Frank L. Miller został aresztowany przez szeryfa w Nowym Jorku i zmuszony do zapłacenia 2500 dolarów odszkodowania w związku z cywilnym oskarżeniem go przez byłego członka załogi o bezprawne uwięzienie. Aresztowanie kapitana opóźniło wyjście statku w rejs o dwie godziny[5].
16 marca 1912 roku „Saratoga” stała w odległości kilkuset jardów od krążownika pancernego USS „Maine”, gdy ten po podniesieniu z dna był ponownie zatapiany, tym razem w Zatoce Meksykańskiej. Z pokładu statku pasażerowie i załoga obserwowali tonięcie jednostki, której pierwotne zatonięcie stało się bezpośrednim pretekstem do wybuchu konfliktu hiszpańsko-amerykańskiego[6].
26 października 1914 roku w godzinach od 19:30 do 21:00 „Saratoga” płynęła w odległości 40 mil morskich na północ od Virginia Capes (i 240 mil morskich na południe od latarniowca „Scotland”), gdy pasażerowie i załoga zobaczyli błyski i usłyszeli coś, co uznali za odgłos dział dużego kalibru. Doszli do wniosku, że są świadkami bitwy morskiej. Spekulacje w tym czasie skupiły się na konfrontacji pomiędzy niemieckim krążownikiem SMS „Karlsruhe” (który topił brytyjskie statki w rejonie Atlantyku i Karaibów) oraz brytyjskim krążownikiem HMS „Essex” lub HMS „Suffolk”. W prasie sugerowano jednak, że „Saratoga” była jedynie świadkiem ćwiczeń artyleryjskich US Navy[7][8]
W czasie służby jako liniowiec pasażerki „Saratoga” przewiozła sporo znanych pasażerów pomiędzy Nowym Jorkiem i portami karaibskimi. Mario García Menocal płynął z Hawany do Nowego Jorku w „sprawie osobistej” po przegranych wyborach na stanowisko prezydenta Kuby w 1908 roku[9]. W 1913 roku Cipriano Castro, były prezydent Wenezueli (1899-1909) płynął do Hawany w celach zdrowotnych. Artykuł w The New York Times spekulował, że w ramach przygotowań do próby odzyskania władzy w Wenezueli (co ostatecznie nigdy nie nastąpiło), Castro ma zamiar spotkać się w Hawanie z towarzyszami i „zawodowymi rewolucjonistami”[10]. W lutym 1914 roku kardynał Farley, rzymskokatolicki arcybiskup Nowego Jorku w latach 1902 – 1918, udał na pokładzie „Saratogi” w podróż na Bahamy[11].
23 maja 1917 roku „Saratoga” i SS „Havana” (jej siostrzany statek z Ward Line) zostały zarekwirowane przez rząd amerykański. 2 czerwca, po powrocie z ostatniej komercyjnej podróży na Kubę, statek został przekazany United States Army do służby transportowej[2][12].
USAT „Saratoga”
edytujPo zarekwirowaniu parowiec został przekazany Armii 2 czerwca 1917 roku i stał się armijnym transportowcem USAT „Saratoga”[2]. Został w szybkim tempie przerobiony do pełnienia obowiązków transportowca wojska i stał się członkiem pierwszego amerykańskiego konwoju z żołnierzami płynącego do Francji w czasie I wojny światowej[13]. Konwój przepłynął koło Ambrose Light rankiem 14 czerwca 1917 roku, kierując się w stronę Brestu[14]. „Saratodze” w rejsie towarzyszyły inne transportowce Armii: „Havana”, USAT „Tenadores” i USAT „Pastores”, krążownik USS „Seattle” (ACR-11), transportowiec (krążownik pomocniczy) USS „DeKalb” (ID-3010), niszczyciele USS „Wilkes” (DD-67), USS „Terry” (DD-25), USS „Roe” (DD-24) oraz przerobiony jacht USS „Corsair” (SP-159)[13][a]
22 czerwca o godzinie 22:15 w odległości około 850 mil morskich od Brestu grupa, w której płynął „Saratoga”, została zaatakowana przez okręty podwodne. Dwie torpedy przeszły w pobliżu „Havany”, a dwie kolejne – przed i za USS „DeKalb”. Jednostki eskorty nie uzyskały kontaktu z U-Bootami, a konwój, rozproszony przez alarm, zgrupował się dopiero następnego ranka[15]. Grupa, zaniepokojona aktywnością okrętów podwodnych wroga w pobliżu Brestu, zmieniła kurs do Saint-Nazaire, gdzie dotarła 25 czerwca[16].
Po powrocie do Stanów Zjednoczonych „Saratoga” zaokrętowała 1200 pasażerów w Hoboken 30 lipca. Następnego dnia, w ramach przygotowań do rejsu do Francji, transportowiec przeszedł na kotwicowisko w Tompkinsville (Staten Island). Wśród pasażerów na pokładzie były pielęgniarki z Army's Base Hospital No. 8. By uniknąć panującego upału wiele pielęgniarek wróciło do swoich kabin po lunchu, by pozbyć się ciężkich wełnianych uniformów[17]. Około 13:30 na kotwicowisku lewa burta „Saratogi” został staranowana przez SS „Panama” z Panama Steamship Company po tym, jak obsługa maszynowni tego statku źle zrozumiała rozkazy z mostka. Siła uderzenia spowodowała naruszenie nitowania w pobliżu linii wodnej[18]; powstała 30-stopowa wyrwa. Statek zaczął nabierać przechyłu prawie natychmiast, wkrótce został wydany rozkaz opuszczenia pokładu. Pasażerowie, w tym pielęgniarki, często nie w pełni ubrane, zgłosili się do wyznaczonych łodzi ratowniczych, a statek został ewakuowany w uporządkowany sposób[17]. Bliskość brzegu i duża liczba małych jednostek w pobliżu pozwoliła na ewakuację wszystkich członków załogi i pasażerów. „Panama” odniosła jedynie powierzchowne zniszczenia, zaś „Saratoga” podniosła kotwicę i została odholowana w pobliże stoczni Morse Dry Dock & Repair Company, gdzie osadzono ją na płyciźnie[3]. Pasażerowie ze statku zostali zebrani z jednostek ratowniczych i załadowani na pokład USAT „Finland”[17][19] i dopłynęli do Francji 6 sierpnia[20][b].
USS „Mercy”
edytuj27 września 1917 roku US Navy nabyła „Saratogę” od Departamentu Wojny. 30 października 1917 roku rozpoczęła się jego konwersja na okręt szpitalny w New York Navy Yard (Brooklyn). Jednostka weszła do służby 24 stycznia 1918 roku jako USS „Mercy”. Statek wraz z USS „Comfort” (AH-3) (dawnym kompanem z Ward Line „Havana”) były pierwszymi okrętami szpitalnymi obsadzanymi także przez kobiety pielęgniarki. Obie jednostki zostały wyposażone w najnowszy sprzęt z dziedziny chirurgii, techniki rentgenowskiej i mogły pomieścić 500 pacjentów każdy[21].
„Mercy” została przydzielona do Floty Atlantyku i operowała w rejonie Chesapeake Bay, z Yorktown (Wirginia) jako portem macierzystym, obsługując rannych podczas wojny: transportowała ich ze statków i okrętów do szpitali położonych na lądzie. W październiku 1918 roku statek udał się do Nowego Jorku, by dołączyć do Służby Krążowniczej i Transportowej (ang. Cruiser and Transport Service). 3 listopada okręt szpitalny opuścił Nowy Jork i wyruszył w swoją pierwszą z czterech podróży do Francji. Do 25 marca 1919 roku przewiózł 1977 rannych[22].
Po I wojnie światowej, przez kolejne 15 lat „Mercy” służyła w pobliżu wschodniego wybrzeża USA bazując w Filadelfii. W lipcu 1920 roku statek otrzymał oznaczenie „AH-4”[22].
Od 1 grudnia 1924 roku do 1 września 1925 roku okręt pozostawał w rezerwie w Philadelphia Naval Shipyard. 25 listopada przeszedł do ograniczonej służby (ang. reduced commission), do pełnej służby wrócił 1 września 1926 roku[22]. Na początku 1927 roku „Mercy” została pomalowana na biało bez oznaczeń szpitalnych, ale do czasu wizyty w 1931 roku w Vancouver oznaczenia zostały przywrócone[23].
„Mercy” pozostawała w służbie do momentu wynajęcia przez filadelfijski oddział Federal Emergency Relief Administration 23 marca 1934 roku[22]. Zakotwiczony w Girard Point okręt służył jako dom dla maks. 300 bezdomnych[24]. 20 kwietnia 1938 roku został skreślony z rejestru, a 16 marca 1939 roku sprzedano go na złom firmie Boston Iron & Metals Company z Baltimore[22].
Uwagi
edytuj- ↑ „Corsair” nie mógł utrzymać prędkości 15 węzłów i odpadł od konwoju; został zastąpiony przez niszczyciel USS „Fanning” (DD-37) z drugiej grupy statków (Gleaves, s. 41–42).
- ↑ Źródła nie są zgodne w tym czy „Saratoga” popłynęła w planowaną podróż do Francji następnego dnia. Benson (s. 221) i Dock (s. 497) informują, że pasażerowie z „Saratogi” odpłynęli na statku „Finland”. Z informacji zawartych w Dock (s. 497) i artykułów zarówno w The New York Times (31 lipca 1917, s. 1) i Chicago Daily Tribune (31 lipca 1917, s. 2), wynika, że statek zatonął bądź pozwolono mu zatonąć. Dalsze informacje mówią o tym, że remont będzie wymagał tygodni (ang. take weeks to repair). Z kolei Crowell i Wilson podają, że „Saratoga” wypłynęła następnego dnia (s. 416) jako część piątego konwoju amerykańskiego, składającego się jeszcze z: USAT „Pastores”, USAT „Tenadores”, USAT „Henry R. Mallory”, krążownika USS „North Carolina” (ACR-12) i tankowca USS „Arethusa” (AO-7) (s. 603).
Przypisy
edytuj- ↑ a b Schooner rams a liner. [w:] The New York Times [on-line]. 31 października 1907. s. 6. (ang.).
- ↑ a b c Crowell i Wilson, s. 316.
- ↑ a b c d Ship collision due to mistaken signal. [w:] The New York Times [on-line]. 31 lipca 1917. (ang.)., s.1
- ↑ For cruelty to turtles. [w:] The New York Times [on-line]. 24 marca 1911. (ang.)., s. 2.
- ↑ Arrest captain, delay ship. [w:] The New York Times [on-line]. 16 czerwca 1912. (ang.)., s. 14.
- ↑ Watched the Maine sink. [w:] The New York Times [on-line]. 20 marca 1912. (ang.)., s. 2.
- ↑ Sea battle off Virginia Capes. [w:] The New York Times [on-line]. 27 października 1914. (ang.)., s. 1.
- ↑ Tells of firing at sea. [w:] The New York Times [on-line]. 28 października 1914. (ang.)., s. 3.
- ↑ Gen. Mario Menocal here. [w:] The New York Times [on-line]. 26 listopada 1908. s. 5. (ang.). Menocal był później prezydentem Kuby w latach 1913 – 1921.
- ↑ Castro sails away to Havana friends. [w:] The New York Times [on-line]. 23 lutego 1913. s. 1.
- ↑ Cardinal Farley off to Bahamas. [w:] The New York Times [on-line]. C5, 8 lutego 1914.
- ↑ U.S. to requisition ships. „The Washington Post”, s. 1, 24 maja 1917. (ang.).
- ↑ a b Gleaves, s. 38.
- ↑ Gleaves, s. 41.
- ↑ Gleaves, s. 42–43.
- ↑ Gleaves, s. 45.
- ↑ a b c Dock..., s. 496–497.
- ↑ Steamer rams U.S. transport; troops saved. „Chicago Daily Tribune”, s. 2, 31 lipca 1917. (ang.).
- ↑ Benson, s. 221.
- ↑ Crowell, Wilson... s. 603.
- ↑ Army and Navy notes. [w:] The New York Times [on-line]. 13 stycznia 1918. (ang.).
- ↑ a b c d e DANFS: „Mercy”. (ang.).
- ↑ $6,000 missing in relief fund. „The New York Times”, s. 18, 1935-05-04. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Albert Emerson, ed. Benson: Saint Mark's School in the War Against Germany. Norwood: Saint Mark's School, 1920. OCLC 1904474. (ang.).
- Benedict Crowell, Robert Forrest Wilson: The Road to France I: The Transportation of Troops and Military Supplies, 1917–1918. New Haven: Yale University Press, 1921, seria: How America Went To War. OCLC 287391. (ang.).
- Lavinia L. Dock, Sarah Elizabeth Pickett; Clara D. Noyes; American National Red Cross Nursing Service: History of American Red Cross Nursing. New York: The Macmillan Co., 1922. OCLC 1170933. (ang.).
- Albert Gleaves: A History of the Transport Service: Adventures and Experiences of United States Transports and Cruisers in the World War. New York: George H. Doran Company, 1921. OCLC 976757. (ang.).
- Ten artykuł zawiera treści udostępnione w ramach domeny publicznej przez Dictionary of American Naval Fighting Ships. Treści te są umieszczone tutaj.
Linki zewnętrzne
edytuj- Galeria zdjęć "Mercy" na stronie NavSource Naval History