Ukraina Prawobrzeżna

kraina historyczna, część Ukrainy Naddnieprzańskiej

Ukraina Prawobrzeżna (Prawobrzeże)[1] (ukr. Правобережна Україна) – kraina historyczna, część Ukrainy Naddnieprzańskiej położona na prawym (zachodnim) brzegu Dniepru.

Przybliżone położenie Ukrainy Prawobrzeżnej na mapie dzisiejszej Ukrainy.

Ukraina Prawobrzeżna graniczy z Wołyniem i Podolem na zachodzie, Polesiem na północy, Ukrainą Lewobrzeżną na wschodzie i Zaporożem na południu.

Wraz z Ukrainą Lewobrzeżną i Zaporożem współtworzy historyczny region Ukrainy.

Historia

edytuj

Termin Ukraina Prawobrzeżna pojawił się w dokumentach Rzeczypospolitej w II poł. XVII wieku. Po rozejmie andruszowskim 1667 Prawobrzeże (z wyjątkiem Kijowa i okolic, który miał wrócić do Rzeczypospolitej w roku 1669 – Rosja nie wykonała postanowień rozejmu w tym zakresie) pozostało przy Rzeczypospolitej, co zostało potwierdzone traktatem Grzymułtowskiego w 1686, w którym ostatecznie Rzeczpospolita scedowała na rzecz Carstwa Rosyjskiego Kijów z okręgiem.

Wskutek pokoju w Buczaczu Prawobrzeże zostało podzielone na dwie części: województwo bracławskie i południowa część województwa kijowskiego znajdowały się pod władzą hetmana Ukrainy Prawobrzeżnej Petra Doroszenki, jako wasala Imperium Osmańskiego, północna część pozostała przy Koronie.

Po traktacie w Bachczysaraju (1681) granica pomiędzy Carstwem Rosyjskim a Imperium Osmańskim została ustalona na Dnieprze (z tym że Kijów pozostawał we władaniu Rosji), a województwo bracławskie, południowa część województwa kijowskiego i województwo podolskie przeszły pod władanie Turcji.

Po wojnie polsko tureckiej i traktacie karłowickim (1699) turecka część Prawobrzeża powróciła w granice Rzeczypospolitej do II rozbioru (1793), kiedy to całe przeszło pod panowanie Imperium Rosyjskiego, pozostając w jego składzie do obalenia caratu.

Polonica

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. W okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów Ukraina Prawobrzeżna była określana (zamiennie z innymi terminami) także mianem polskiej Ukrainy, w odróżnieniu od Ukrainy rosyjskiej.

Bibliografia, literatura

edytuj