Ulica Podwale w Krakowie

ulica Podwale
	Stare Miasto
	; Widok na północ. Po remoncie, 2016.
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
	Plan
Przebieg
	Położenie na mapie Krakowa ulica Podwale
	Położenie na mapie Polski ulica Podwale
	Położenie na mapie województwa małopolskiego ulica Podwale
	50,062234°N 19,931846°E/50,062234 19,931846
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Podwale – ulica w Krakowie, w dzielnicy I Stare Miasto pomiędzy Starym Miastem a Piaskiem. Jest częścią I Obwodnicy. Została wytyczona wzdłuż dawnych murów obronnych. Dominuje wokół niej zabudowa z XIX wieku.

W XVIII w. na terenie ograniczonym dzisiejszymi ulicami Podwale, Kapucyńską, Loretańską i Krupniczą znajdował się otoczony murem obszerny ogród, w którym stał dwór Wodzickich. Ta okazała budowla została wzniesiona w początkach XVIII w. prawdopodobnie według projektu architekta Kacpra Bażanki. Przebudowa dworu miała miejsce ok. roku 1877. We dworze Wodzickich Tadeusz Kościuszko spędził poprzedzającą przysięgę na krakowskim rynku noc z 23 na 24 marca 1794 r., korzystając z gościny generała dywizji krakowskiej Józefa Wodzickiego. Przysięga ta oficjalnie zapoczątkowała insurekcję kościuszkowską.

Ostatnim właścicielem dworu był adwokat Józef Rettinger, który w 1893 r. budynek zburzył, a otaczający go ogród podzielił na parcele budowlane pod zabudowę czynszową. Z dawnego założenia pałacowo-parkowego ocalała jedynie tzw. Baszta Kościuszki, która stanowiła bramę wjazdową na teren posiadłości Wodzickich. Był to niewielki budynek murowany, wzniesiony przypuszczalnie jeszcze w XVI w. W dolnej części baszty znajdował się przejazd, a na piętrze mieszkanie dla dozorcy.

W roku 1893 środkiem dawnego ogrodu poprowadzono ul. Studencką. Baszta Kościuszki znalazła się na rogu nowej ulicy i ul. Podwale, hamując rozwój dochodowego budownictwa czynszowego. W roku 1909, wbrew opinii konserwatorów zabytków i ku powszechnemu oburzeniu krakowian, owiany legendą Naczelnika budynek został w ciągu jednej nocy potajemnie rozebrany. Dokonał tego późniejszy prezydent Krakowa Jan Kanty Federowicz, ówczesny właściciel narożnej parceli i stojącej na niej baszty. W roku 1911 zaczęto w tym miejscu (ul. Studencka 1 / ul. Podwale 4) wznosić stojącą tam do dnia dzisiejszego kamienicę czynszową^[1]^[2].

W budynku numer 6 znajduje się księgarnia.

Widok ulicy od skrzyżowania z ul. Karmelicką
Widok ulicy od skrzyżowania z ul. Kapucyńską
ul. Podwale 1 (ul. Kapucyńska 1)
Kamienica czynszowa (1893)
ul. Podwale 3 (ul. Studencka 2)
Kamienica czynszowa, proj. Aleksander Biborski (1898)
ul. Podwale 4 (ul. Studencka 1)
Kamienica Federowicza, powstała na miejscu tzw. baszty Kościuszki, proj. Teodor Hoffmann (1912)
ul. Podwale 5-6
Budynek dawnego seminarium żeńskiego
ul. Podwale 7
Kamienica, proj. Ludwik Beym (1872)

Przypisy

↑ MŻK (Marek Żukow-Karczewski),Nie istniejące budowle Krakowa. Dwór Wodzickich, "Echo Krakowa", 1 XII 1992 r., nr 235 (13798).
↑ Marek Żukow-Karczewski, Brzydkie sprawki wielkich krakowian, "Gazeta Krakowska", 18 XII 1992 r., nr 295 (13604).

[1] MŻK (Marek Żukow-Karczewski),Nie istniejące budowle Krakowa. Dwór Wodzickich, "Echo Krakowa", 1 XII 1992 r., nr 235 (13798).

[2] Marek Żukow-Karczewski, Brzydkie sprawki wielkich krakowian, "Gazeta Krakowska", 18 XII 1992 r., nr 295 (13604).

[1]

[2]