Vaqif Mustafazadə
Wagif Mustafazade, azer. Vaqif Mustafazadə, ros. Вагиф Мустафазаде (ur. 16 marca 1940 w Baku, zm. 16 grudnia 1979 w Taszkencie) – radziecki azerski pianista jazzowy i kompozytor, znany z łączenia jazzu oraz tradycyjnej azerskiej muzyki folklorystycznej – mugamu.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Strona internetowa | |
Sowieci w Azerbejdżanie pojawili się na 20 lat przed narodzinami Vaqifa. 5 lat po II wojnie światowej Stalin ogłosił, że jazz to „muzyka kapitalistów” i zakazał jej w całym Związku Radzieckim (Adolf Hitler uczynił to samo w Niemczech w 1933, lecz mówiąc, że jest to „muzyka czarnych”). Zabroniono nawet grania na saksofonie. Mały Vaqif najwidoczniej jednak nie przejął się zbytnio tymi sowieckimi zakazami, gdyż słuchał jazzu na BBC i śpiewał wraz z kolegami rytmiczną poezję (meyxana), której także nie wolno było wykonywać. Wspólnie z przyjacielem Vaqifem Səmədoğlu próbowali później zrekonstruować usłyszaną w radiu muzykę na pianinie.
Po śmierci Stalina w 1953 stopniowo zniesiono te ograniczenia. Z naciskiem na słowo stopniowo. Jeszcze w 1957 Vaqif nie mógł grać kompozycji jazzowych na koncertach. W tych okolicznościach poprzestał na graniu przy prywatnych okazjach i w klubach. Uwielbiał improwizowany jazz, ale czegoś mu w nim brakowało. I tak dokonała się fuzja jazzu z mugamem.
W początkach lat 60. ludzie już oswoili się z jazzem i Vaqif zyskiwał coraz większe uznanie również za granicami Azerbejdżanu. W 1966 Willis Conover, prowadzący audycję radiową „Jazz Time” stwierdził nawet, że „Vaqif Mustafazadə to wyjątkowy pianista. Trudno wskazać mu równego. Jest najbardziej lirycznym pianistą, jakiego zna”.
Życiorys
edytujVaqif grę na pianinie rozpoczął w wieku 3 lat. Uczęszczał do Bakijskiego Państwowego Technikum Muzycznego, które ukończył w 1963 roku. W kolejnym roku przyjęto go do Azerbejdżańskiego Konserwatorium Państwowego, ale opuścił je w 1965 i pojechał do Tbilisi, by stanąć na czele zespołu „Orero”. Następnie utworzył trio jazzowe „Qafqaz” (az. Kaukaz) w Gruzińskiej Filharmonii Państwowej. W 1970 powołał do życia kwartet żeński „Leyli”, a w 1971 – wokalno-instrumentalny „Sevil”. Prowadził te grupy do 1977 roku. Potem aż do swojej śmierci zorganizował i był liderem zespołu instrumentalnego „Mugham”.
Vaqif był laureatem Jazzowego Festiwalu Związku Wszechsowieckiego „Tallinn-66”, azerbejdżańskiego „Caz-69” i Jazzowego Festiwalu Związku Wszechsowieckiego w Doniecku w 1977. Wybrano go na najlepszego pianistę na „Tbilisi-78”. Zdobył pierwszą nagrodę na VIII Międzynarodowym Konkursie Kompozytorów Jazzowych za utwór Waiting for Aziza w Monako w 1978, gdzie otrzymał biały fortepian.
Vaqif był dwukrotnie żonaty i z obu małżeństw miał córkę. Lalə Mustafazadə jest utalentowaną pianistką klasyczną. Wygrała Grand Prix w Konkursie Pianistycznym Épinal we Francji w 1991. Jego druga żona, Eliza dała mu Azizę, która poszła w ślady ojca jako pianistka, kompozytorka i wokalistka jazzowo-mugamowa.
Mustafazadə zmarł na atak serca na scenie tuż po koncercie w Taszkencie w 1979.
Ciekawostka
edytuj- Imię Vaqif wybrał na prośbę matki znany poeta azerbejdżański Səməd Vurğun. Jest to arabskie słowo oznaczające „wielce uczony”.
Linki zewnętrzne
edytuj- Come closer to Vagif Mustafazadeh. vagif.jazz.az. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-28)]. Strona Vaqifa na jazz.az
- Listen to Vagif Mustafazadeh, Sekcja muzyczna na Azerbaijan International
- Vagif Mustafazadeh: Mugham Jazz, Musical Roots in Baku's Old City. Azerbaijan International
- The Emergence of Jazz in Azerbaijan, Vagif Mustafazadeh: Fusing Jazz with Mugam. Azerbaijan International
- musiqi.az (po azerbejdżańsku). musiqi.az. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-16)].
- Strona Azizy Mustafa Zadeh