Vera Rubin

uczona amerykańska, astronom

Vera Cooper Rubin (ur. 23 lipca 1928 w Filadelfii, zm. 25 grudnia 2016 w Princeton)[1] – amerykańska astronom, autorka pionierskich badań nt. ciemnej materii.

Vera Rubin
Ilustracja
Rubin na konferencji NASA (2009)
Państwo działania

 Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

23 lipca 1928
Filadelfia

Data i miejsce śmierci

25 grudnia 2016
Princeton

Specjalność: kosmologia fizyczna
Alma Mater

Cornell University

Uczelnia

Georgetown University

Odznaczenia
Narodowy Medal Nauki (USA)
Nagrody

Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego

Życiorys

edytuj

Dzieciństwo i młodość

edytuj

Jej rodzicami byli Philip Cooper (urodzony w Wilnie jako Pesach Kobczewski) i Rose z domu Applebaum (córka imigrantów z Besarabii); mieli oni również starszą córkę, Ruth[2].

W 1938 roku przeprowadziła się wraz z rodzicami z Filadelfii do Waszyngtonu. Gdy zaczęła wykazywać zainteresowanie nocnym niebem, wraz z ojcem zbudowała prosty teleskop. Wbrew sugestiom nauczycieli, którzy – znając zainteresowania młodej Very – sugerowali jej zajęcie się malowaniem obrazów o tematyce kosmicznej, zdecydowała się na karierę naukową[3].

Kariera naukowa

edytuj

W 1948 roku ukończyła Vassar College. Dalszą naukę zamierzała kontynuować na Uniwersytecie w Princeton, jednak jej podanie zostało odrzucone ze względu na płeć[3]. Ostatecznie podjęła studia na Cornell University, które ukończyła w 1951 roku. W 1954 uzyskała stopień doktora na Georgetown University – jej promotorem był George Gamow. Była członkiem Papieskiej Akademii Nauk oraz National Academy of Sciences (NAS).

W 1970 rozpoczęła badania ruchu wirowego Galaktyki Andromedy i przez obserwacje wypłaszczenia jej krzywej rotacji doszła do wniosku, że rozciąga się ona dalej niż jest widoczna. Wyjaśnieniem mógłby być fakt, że galaktyka składa się w dużej części z ciemnej materii; koncepcja ta była rewolucyjna i początkowo odrzucana przez ówczesnych naukowców[4]. Również sama Rubin nie uważała takiej interpretacji za właściwą[2].

Życie prywatne

edytuj

Miała czworo dzieci, z których wszystkie zdobyły stopień doktora w naukach ścisłych[3]. Zmarła w nocy 25 grudnia 2016 roku[5].

Upamiętnienie

edytuj

Jej imieniem nazwano asteroidę (5726) Rubin, grzbiet Vera Rubin Ridge na Marsie[3] oraz Vera C. Rubin Observatory[6].

Wyróżnienia i nagrody

edytuj

Jej imieniem została nazwana planetoida (5726) Rubin.

Przypisy

edytuj
  1. Online Collection [online], www.nasonline.org [dostęp 2022-01-29].
  2. a b Andrzej Kajetan Wróblewski. Mimo przeszkód osiągam cel!. „Wiedza i Życie”. 2022 (2), s. 71. POLITYKA Sp. z o.o. SKA. ISSN 0137-8929. 
  3. a b c d Katarzyna Wiszniewska. Matka ciemnej materii. „Kosmos”. 11/2019. s. 80–83. 
  4. Kosmos. Praca zbiorowa. Buchmann Sp. z o.o., 2012, s. 217. ISBN 978-83-7670-323-7.
  5. Vera Rubin, who did pioneering work on dark matter, dies. ajc.com. [dostęp 2016-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-27)].
  6. Rubin Observatory. [dostęp 2020-06-06].