Vestia foetida

*Vestia foetida*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	psiankowce
Rodzina	psiankowate
Rodzaj	Vestia
Gatunek	Vestia foetida
	Nazwa systematyczna
	Vestia foetida (Ruiz & Pav.) Hoffmanns.; Verz. Pfl.-Kult.: 119 (1824)
Synonimy
	Cantua foetida (Ruiz & Pav.) Cav.; Cantua ligustrifolia Juss.; Periphragmos foetidus Ruiz & Pav.; Cestrum vespertinum Roem. & Schult.; Levana uniflora Raf.; Vestia lycioides Willd.;
	Cantua foetida (Ruiz & Pav.) Cav.; Cantua ligustrifolia Juss.; Periphragmos foetidus Ruiz & Pav.; Cestrum vespertinum Roem. & Schult.; Levana uniflora Raf.; Vestia lycioides Willd.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Vestia foetida (Ruiz & Pav.) Hoffmanns. – gatunek z monotypowego rodzaju roślin Vestia z rodziny psiankowatych. Zasięg gatunku obejmuje środkową i południową część Chile w Ameryce Południowej^[3]. W naturze rośliny rosną w formacjach zaroślowych. Ich kwiaty zapylane są przez owady i kolibry^[4].

Roślina wykorzystywana jest jako lecznicza^[5] i uprawiana jest jako ozdobna^[6]. Wymaga łagodnego klimatu i przepuszczalnego podłoża^[4].

Nazwa rodzajowa upamiętnia Lorenza Chrysantha von Vesta (1776–1840), austriackiego botanika i lekarza związanego z Uniwersytetem w Grazu^[4].

Morfologia edytuj

Pokrój: Mocno gałęzisty krzew^[5], osiągający do 3,6 m wysokości^[4]. Pędy miękkie, zielone^[4]. Roślina niezbyt przyjemnie pachnąca^[5].
Liście: Skrętoległe, zimotrwałe, pojedyncze, o blaszce eliptycznej^[4], całobrzegiej^[5] i nagiej^[4].
Kwiaty: Pięciokrotne, zwisające i krótkoszypułkowe^[5]. Kielich rurkowaty, z 5 ząbkami na szczycie, nagi. Korona ma postać rurki zrośniętej z płatków, na końcu z krótkimi, trójkątnymi łatkami. Ma kolor zielonkawożółty. Pręcików jest 5, u nasady zrośnięte są z rurką korony, wystają ponad jej krawędź. Nitki pręcików mają nierówną długość. Zalążnia jest górna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami w każdej z komór. Słupek pojedynczy, smukły, dłuższy od pręcików, zakończony główkowatym znamieniem. Wokół zalążni znajduje się miodnik w kształcie pierścienia^[4]^[5].
Owoce: Żółte^[4] torebki otwierające się dwiema, dwudzielnymi klapami, zawierające ok. 50 nasion. Nasiona są kanciaste, nieoskrzydlone^[5].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna

Gatunek z monotypowego rodzaju z rodziny psiankowatych (Solanaceae). W obrębie rodziny klasyfikowany do podrodziny Browallioideae i plemienia Cestreae^[7]. Tworzy dobrze potwierdzoną molekularnie, cytologicznie i morfologicznie grupę monofiletyczną wspólnie z rodzajami mrzechlina Cestrum i Sessea^[5].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-18] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-18] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Vestia foetida (Ruiz & Pav.) Hoffmanns.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-19].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 391. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants. Eudicots: Aquifoliales, Boraginales, Bruniales, Dipsacales, Escalloniales, Garryales, Paracryphiales, Solanales (except Convolvulaceae), Icacinaceae, Metteniusaceae, Vahliaceae, Switzerland 2016, s. 325-326, ISBN 978-3-319-28534-4, OCLC 946315609 .
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 964, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus Vestia Willd.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-03-19].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-18] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-18] (ang.).

[powo-3] Vestia foetida (Ruiz & Pav.) Hoffmanns.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-19].

[philips-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 391. ISBN 0-333-73003-8.

[kubitzki-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants. Eudicots: Aquifoliales, Boraginales, Bruniales, Dipsacales, Escalloniales, Garryales, Paracryphiales, Solanales (except Convolvulaceae), Icacinaceae, Metteniusaceae, Vahliaceae, Switzerland 2016, s. 325-326, ISBN 978-3-319-28534-4, OCLC 946315609 .

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 964, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-7] Genus Vestia Willd.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-03-19].

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]