Wieczernica szczawiówka

Wieczernica szczawiówka[1] (Acronicta rumicis) – gatunek motyla z rodziny sówkowatych. Zasiedla lasy, łąki i pola uprawne krainy palearktycznej. Gąsienicepolifagiczne, żerujące na roślinności zielnej jak i drzewiastej.

Wieczernica szczawiówka
Acronicta rumicis
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Imago
Ilustracja
Gąsienica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

motyle

Rodzina

sówkowate

Podrodzina

Acronictinae

Rodzaj

Acronicta

Podrodzaj

Viminia

Gatunek

wieczernica szczawiówka

Synonimy
  • Phalaena rumicis Linnaeus, 1758
  • Acronycta rumicis pallida Rothschild, 1920 [dla podgat. Acronicta r. pallida]

Taksonomia edytuj

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza jako Phalaena rumicis. Wyróżnia się w jego obrębie dwa podgatunki[1][2]:

  • Acronicta (Viminia) rumicis pallida (Rothschild, 1920)
  • Acronicta (Viminia) rumicis rumicis (Linnaeus, 1758)

Wygląd edytuj

 
Zamaskowane imago w spoczynku

Motyl o rozpiętości skrzydeł od 30 do 39 mm[1]. Głowę ma zaopatrzoną w szczecinowate u obu płci czułki, nieco ku górze odgięte głaszczki wargowe i dobrze wykształconą ssawkę. Przednie skrzydła mają tło szaroczarne, pozbawione są czarnych kresek podłużnych, mają słabo widoczną i silnie ząbkowaną przepaskę zewnętrzną, dobrze widoczną i również silnie ząbkowaną przepaskę falistą, wyraźne kontury plamek okrągłej i nerkowatej oraz białą plamkę półksiężycowatego kształtu położoną po wewnętrznej stronie przepaski falistej i poniżej drugiej żyłki kubitalnej (zobacz: wzór skrzydeł sówek). Strzępina jest szaroczarna, a u jej nasady biegnie rządek drobnych, czarnych kropek. Tylne skrzydła są szarobrunatne z ciemniejszymi częściami zewnętrznymi[3].

Genitalia samca cechuje cienki unkus, gruby sakus, prostokątna walwa, zaś sakulus z końcem dystalnym zgiętym do wewnątrz i wystający poza brzeg kostalny walwy oraz z pojedynczym, długim wyrostkiem na brzegu wewnętrznym. Wygięty w części dystalnej edeagus ma wezykę zaopatrzoną w liczne i silnie zbudowane ciernie, ale pozbawioną płytkowatych sklerytów. Samica ma tylną krawędź siódmego sternitu wciętą pośrodku, a tylną jego część pozbawioną ziarenkowatych sklerytów. Jej torebka kopulacyjna ma korpus z przodu silnie rozszerzony, w części dystalnej pozbawiony listew oraz uchyłek poprzedzający przewód nasienny zaopatrzony w płytkę i pozbawiony poprzecznych zmarszczek. Długi, błoniasty przewód torebki kopulacyjnej jest podłużnie pomarszczony[3].

Biologia i występowanie edytuj

Owad ten zasiedla lasy, łąki i pola uprawne[1]. Owady dorosłe latają od maja do września[1][3]. Dzień spędzają na kamieniach, murach i płotach. Gąsienice występują od czerwca do września i są polifagiczne. Wśród ich roślin żywicielskich wymienia się babki, szczawie, głogi, wierzby, wrzosy i pokrzywy. Przepoczwarczenie ma miejsce w ciemnoszarym oprzędzie utworzonym między liśćmi nad powierzchnią gruntu[1]. Poczwarka jest naga[3].

Do parazytoidów larw tej wieczernicy należy Netelia fulvator z rodziny gąsienicznikowatych[4]

Gatunek palearktyczny[3]. W Europie podgatunek nominatywny znany jest ze wszystkich krajów oprócz Islandii. Podgatunek A. r. pallida podawany jest z Bułgarii i Cypru[2]. W Polsce wieczernica szczawiówka jest stosunkowo pospolita na terenie całego kraju[3].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f Christopher Jonko: Acronicta (Viminia) rumicis (Linnaeus, 1758). [w:] Lepidoptera.eu [on-line]. [dostęp 2019-07-06].
  2. a b Acronicta (Viminia) rumicis (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-07-06].
  3. a b c d e f Klucze do oznaczania owadów Polski, cz. XXVII, zeszyt 53f. Sówki – Noctuidae. Podrodzina: Acronictinae. Jarosław Buszko. Warszawa, Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1980.
  4. Kazuhiko Konishi. A preliminary revision of subgenus Netelia of the genus Netelia from Japan (Hymenoptera, Ichneumonidae, Tryphoninae). „Insecta Matsumurana. New Series”. 65, s. 45-121, 2005.